Điện tái tạo toàn cầu đạt kỷ lục, lần đầu vượt điện than

3 giờ trướcBài gốc

Theo báo cáo công bố ngày 7/10 của tổ chức nghiên cứu năng lượng Ember, kết quả này được tổng hợp từ dữ liệu của 88 quốc gia, chiếm phần lớn nguồn cung và nhu cầu điện năng toàn cầu. Đây được xem là cột mốc lịch sử trong tiến trình chuyển đổi năng lượng, thể hiện xu hướng dịch chuyển mạnh mẽ sang các nguồn năng lượng sạch và bền vững.

Trong sáu tháng đầu năm nay, tổng lượng điện sản xuất từ gió và mặt trời đạt 5.072 TWh, vượt mức 4.896 TWh của điện than. Cụ thể, điện mặt trời tăng 31%, còn điện gió tăng 7,7%, mức tăng đủ để đáp ứng toàn bộ phần nhu cầu điện toàn cầu tăng thêm trong cùng kỳ.

Việc năng lượng tái tạo vượt than cho thấy sự thay đổi đáng kể trong cơ cấu năng lượng toàn cầu. Điện than vốn phát thải CO₂ gấp đôi điện khí, là nguyên nhân chính gây biến đổi khí hậu. Việc cắt giảm nguồn điện này được xem là yếu tố then chốt để đạt được các mục tiêu phát thải ròng bằng “0”.

Ảnh minh họa

Bà Małgorzata Wiatros-Motyka - chuyên gia phân tích cấp cao của Ember, nhận định thế giới đang chứng kiến dấu hiệu đầu tiên của một bước ngoặt quan trọng. “Năng lượng mặt trời và gió hiện phát triển đủ nhanh để đáp ứng phần lớn nhu cầu điện mới của nhân loại”, bà nhấn mạnh.

Báo cáo của Ember chỉ rõ Trung Quốc và Ấn Độ là hai quốc gia đóng vai trò chủ đạo trong làn sóng chuyển dịch sang năng lượng tái tạo.

Tại Trung Quốc - nền kinh tế tiêu thụ điện lớn nhất thế giới sản lượng điện từ nhiên liệu hóa thạch giảm 2%, trong khi điện mặt trời tăng 43% và điện gió tăng 16%. Quốc gia này đang mở rộng mạnh các dự án điện mặt trời quy mô lớn tại các khu vực như Sơn Đông, Nội Mông và Tân Cương, góp phần đưa Trung Quốc trở thành trung tâm năng lượng xanh của thế giới.

Ở Ấn Độ, sản lượng điện mặt trời và gió lần lượt tăng 31% và 29%, giúp nước này giảm 3,1% sản lượng điện than và khí đốt. Nhờ đó, Ấn Độ đang tiến gần hơn tới mục tiêu giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, đồng thời mở rộng khả năng tiếp cận năng lượng sạch cho người dân.

Trái ngược với châu Á, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) lại ghi nhận mức tăng nhẹ trong sản lượng điện từ nhiên liệu hóa thạch.

Tại châu Âu, điện từ khí đốt tăng 14% và điện than tăng 1,1% do nguồn cung điện gió và thủy điện suy giảm trong khi nhu cầu năng lượng phục hồi mạnh. Sự phụ thuộc tạm thời vào nhiên liệu hóa thạch là hệ quả của việc thời tiết cực đoan và các yếu tố địa chính trị làm gián đoạn nguồn cung năng lượng tái tạo.

Tại Mỹ, sản lượng điện than tăng 17%, trong khi điện khí giảm 3,9%. Các chuyên gia nhận định nguyên nhân xuất phát từ chính sách năng lượng mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump, theo đó chính phủ đã giảm hỗ trợ cho năng lượng tái tạo, nới lỏng quy định khí thải và thúc đẩy sản xuất than, dầu, khí đốt.

Trong bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc tháng trước, ông Trump thậm chí gọi biến đổi khí hậu là “trò lừa bịp”, khiến giới chuyên gia cảnh báo về nguy cơ tụt hậu trong cuộc đua chuyển đổi năng lượng của Mỹ.

Bên cạnh sự chuyển dịch về cơ cấu nguồn cung, nhu cầu điện toàn cầu trong nửa đầu năm 2025 cũng tăng mạnh, thêm 369 TWh, tương đương 2,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Ember cho biết sự gia tăng này chủ yếu đến từ sự bùng nổ của xe điện, tăng trưởng các trung tâm dữ liệu, cùng nhu cầu làm mát cao hơn tại các quốc gia nhiệt đới do biến đổi khí hậu.

Sự gia tăng này đang tạo áp lực lớn lên hệ thống năng lượng toàn cầu, buộc các quốc gia phải đầu tư mạnh hơn vào năng lượng tái tạo và hạ tầng lưu trữ điện để đảm bảo cân bằng cung - cầu, đồng thời giảm phát thải.

Các chuyên gia của Ember đánh giá việc năng lượng tái tạo lần đầu vượt điện than là bước ngoặt mang tính toàn cầu trong tiến trình chuyển đổi năng lượng. Tuy nhiên, để duy trì đà tăng trưởng này, thế giới cần chính sách hỗ trợ nhất quán, tài chính xanh và đổi mới công nghệ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và lưu trữ điện sạch.

Ember dự báo, nếu tốc độ hiện tại được duy trì, điện tái tạo có thể chiếm 45 - 50% tổng sản lượng điện toàn cầu vào năm 2030, đưa thế giới tiến gần hơn tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0”.

Sự kiện này không chỉ thể hiện bước tiến công nghệ và ý chí chính trị của nhiều quốc gia, mà còn chứng minh rằng một hệ thống năng lượng sạch, an toàn và bền vững hoàn toàn khả thi nếu cộng đồng quốc tế tiếp tục duy trì cam kết chuyển đổi mạnh mẽ trong thập kỷ tới.

Văn Hùng

Nguồn DNSG : https://doanhnhansaigon.vn/dien-tai-tao-toan-cau-dat-ky-luc-lan-dau-vuot-dien-than-325259.html