Hơn 16 nghìn doanh nghiệp báo lỗ
Bộ Tài chính vừa có báo cáo Chính phủ về tình hình sản xuất kinh doanh năm 2023 của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Theo Bộ Tài chính số lượng doanh nghiệp FDI chi phối có dữ liệu báo cáo tài chính đầy đủ để phân tích là 28.918 doanh nghiệp.
Tính đến 31/12/2023, tổng tài sản của khối doanh nghiệp FDI chi phối là 9.957.039 tỷ đồng (tăng 6,8% so với năm 2022), vốn chủ sở hữu là 4.192.339 tỷ đồng (tăng 5,5% so với năm 2022), trong đó vốn đầu tư của chủ sở hữu là 3.040.282 tỷ đồng (tăng 11,5% so với năm 2022), lợi nhuận lũy kế chưa phân phối là 890.603 tỷ đồng (giảm 15,3% so với năm 2022. Nợ phải trả là 5.764.735 tỷ đồng, tăng 419.655 tỷ đồng, tương đương tăng 7,9% so với năm 2022.
Hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu năm 2023 của khối doanh nghiệp FDI là 1,38 lần cho thấy về tổng thể các doanh nghiệp FDI vẫn duy trì sự cân bằng tương đối giữa nguồn lực tài chính tự có với nguồn vốn huy động bên ngoài thông qua vay nợ để phục vụ sản xuất kinh doanh.
(Ảnh minh họa)
Về tổng quan, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của khối doanh nghiệp FDI năm 2023 có sự sụt giảm so với năm 2022. Cụ thể, doanh thu là 9.416.102 tỷ đồng, giảm 4,3% so với năm 2022 lợi nhuận sau thuế là 337.027 tỷ đồng, giảm 15,7% so với năm 2022, theo đó dẫn đến số nộp ngân sách nhà nước giảm nhẹ, từ 197.087 tỷ đồng năm 2022 giảm thành 193.238 tỷ đồng năm 2023.
Về tình hình doanh nghiệp lỗ lũy kế, lỗ mất vốn chủ sở hữu năm 2023, theo Bộ Tài chính tính đến thời điểm 31/12/2023, số doanh nghiệp báo lỗ là 16.292 doanh nghiệp, tăng 21,2%; số doanh nghiệp bị lỗ lũy kế là 18.140 doanh nghiệp, tăng 15%; số doanh nghiệp bị lỗ mất vốn chủ sở hữu là 5.091 doanh nghiệp, tăng 15,2%; số lỗ năm 2023 là 217.464, tăng 32%; trị giá lỗ lũy kế là 908.211 tỷ đồng, tăng 20%; trị giá âm vốn chủ sở hữu là 241.560 tỷ đồng, tăng 29%.
“Như vậy, số doanh nghiệp báo lỗ, lỗ lũy kế, lỗ mất vốn chủ sở hữu vẫn có chiều hướng gia tăng trong nhiều năm”, báo cáo Bộ Tài chính nêu rõ.
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài mặc dù vẫn tăng trưởng nhưng phần lớn tập trung vào các dự án quy mô đầu tư nhỏ và vừa. Các dự án thuộc lĩnh vực sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ yếu là nhập khẩu linh kiện, thiết bị để gia công, lắp ráp, giá trị gia tăng thấp, dây chuyền công nghệ ở mức độ trung bình để tận dụng ưu đãi về thuế, mặt bằng và lao động giá rẻ.
Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, khả năng sinh lời của khối doanh nghiệp FDI năm 2023 giảm sút so với năm 2022. Cụ thể: doanh thu giảm 4,3%; lợi nhuận trước thuế giảm 14,2%; lợi nhuận sau thuế giảm 15,7% dẫn đến số nộp ngân sách nhà nước giảm. Các lĩnh vực có đóng góp lớn vào kết quả hoạt động kinh doanh, số nộp ngân sách nhà nước của toàn ngành như: Công nghiệp chế biến, chế tạo; Bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác; Hoạt động kinh doanh bất động sản mất vai trò động lực tăng trưởng khi đồng loạt giảm sút.
Đáng chú ý, doanh nghiệp FDI báo lỗ, doanh nghiệp lỗ lũy kế, lỗ mất vốn chủ sở hữu tăng đáng kể cả về số lượng và giá trị. Nhiều doanh nghiệp báo lỗ liên tục nhiều năm nhưng vẫn mở rộng quy mô vốn đầu tư, hoạt động sản xuất kinh doanh tập trung ở các lĩnh vực: Công nghiệp chế biến, chế tạo; Bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác; Hoạt động chuyên môn, khoa học công nghệ.
Nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư lớn, doanh thu cao, lợi nhuận trước thuế lớn nhưng có mức đóng góp vào ngân sách nhà nước ở mức khiêm tốn so với các doanh nghiệp khác có vốn đầu tư và kết quả kinh doanh thấp hơn.
Kim ngạch xuất khẩu, kim ngạch nhập khẩu ở khu vực doanh nghiệp FDI đều ghi nhận mức giảm so với năm 2022. Mặt hàng chủ lực và thị trường xuất khẩu lớn nhất năm 2023 có trị giá xuất khẩu thấp hơn mặt hàng chủ lực và thị trường xuất khẩu lớn nhất năm 2022.
(Ảnh minh họa)
Chống chuyển giá, trốn thuế, tăng thu ngân sách
trước thực trạng trên, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách hoặc trình Quốc hội ban hành các chính sách về đầu tư, doanh nghiệp,... có liên quan đến hoạt động đầu tư nước ngoài.
Ban hành Nghị định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư để ổn định môi trường đầu tư, khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia theo Nghị quyết số 110/2023/QH15 ngày 29/11/2023 của Quốc hội khóa 15và Nghị quyết 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị.
Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ, ngành, địa phương rà soát các cơ chế, chính sách về đầu tư (thu hút đầu tư, ưu đãi đầu tư, quản lý đầu tư,...) để kiến nghị Chính phủ sửa đổi hoặc ban hành chính sách đầu tư kịp thời, hiệu quả.
Xây dựng cơ sở dữ liệu trong hệ thống thông tin và liên thông dữ liệu, thông tin về các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp FDI nói riêng giữa các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan, đáp ứng yêu cầu khai thác, phân tích dữ liệu.
Xây dựng các chỉ tiêu về hiệu quả đầu tư làm căn cứ đánh giá tác động của dự án của doanh nghiệp FDI đang hoạt động đối với kinh tế, xã hội, môi trường nhằm quản lý, ngăn chặn kịp thời các rủi ro có thể xảy ra.
Tăng cường sự phối hợp các Bộ, ngành và địa phương trong công tác kết nối, khai thác, đối chiếu chéo thông tin chống chuyển giá, trốn thuế, quản lý hiệu quả các nguồn thu phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp FDI, chống xói mòn nguồn thu, tăng thu cho ngân sách nhà nước.
Hoàn thiện hạ tầng giao thông – đô thị theo hướng đồng bộ, hiện đại, không chỉ tăng kết nối, liên kết vùng, tạo động lực thu hút đầu tư, góp phần thực hiện hiệu quả, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư và kinh doanh.
Tăng cường hoạt động rà soát, công tác kiểm tra, thanh tra đối với các dự án đầu tư đang hoạt động; đẩy mạnh các biện pháp quản lý đối với những doanh nghiệp FDI có hoạt động không hiệu quả hoặc có dấu hiệu vi phạm, gây thiệt hại đến nguồn thu ngân sách nhà nước, tác động tiêu cực đến môi trường, kinh tế - xã hội.
Thanh Phương