Động lực kiến tạo vùng siêu đô thị mới

4 giờ trướcBài gốc

TP.HCM hướng tới trở thành điểm đến logistics và sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á

Theo TS. Dương Đức Minh - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế và Du lịch TP.HCM, sự kết nối của trục sông Sài Gòn - Thị Vải, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, sân bay Long Thành cùng hệ thống vành đai và cao tốc liên vùng đang mở ra không gian phát triển liền mạch cho TP.HCM từ trung tâm ra biển. Đây là nền tảng để hình thành các cụm công nghiệp, logistics, dịch vụ và du lịch biển đảo tích hợp. Với “hệ thống hạ tầng kép” gồm cảng và sân bay kết nối trực tiếp ra thế giới, TP.HCM đủ năng lực trở thành cực tăng trưởng hàng đầu Đông Nam Á, không còn phụ thuộc vào trung chuyển qua các cảng khu vực.

Theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030, TP.HCM xác định logistics là ngành dịch vụ mũi nhọn, đồng thời đặt trọng tâm vào chuyển đổi số và quản trị đô thị thông minh. Thành phố đang triển khai 8 trung tâm logistics cấp vùng cùng các khu cảng cạn (ICD) nhằm tối ưu vận chuyển, giảm chi phí logistics, hiện chiếm khoảng 16 -18% GDP. Mục tiêu là xây dựng TP.HCM thành trung tâm logistics khu vực, nơi hàng hóa di chuyển từ nhà máy đến cảng hoặc sân bay chỉ trong vài giờ.

Các chuyên gia cho rằng trong chiến lược phát triển logistics và đô thị thông minh, TP.HCM là trung tâm điều phối vùng, vừa là “bộ não” hoạch định, vừa là “trục xương sống” kết nối và cũng là “phòng thí nghiệm đô thị” thử nghiệm mô hình phát triển mới. Trong giai đoạn 2025 - 2035, khi Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm logistics hàng đầu Đông Nam Á, TP.HCM sẽ giữ vai trò cực logistics quốc gia, cửa ngõ toàn cầu và đô thị tiên phong chuyển đổi số.

TP.HCM xác định logistics là ngành dịch vụ mũi nhọn, đồng thời đặt trọng tâm vào chuyển đổi số và quản trị đô thị thông minh.

Hạ tầng vật chất là nền tảng, động lực thật sự của đô thị thông minh nằm ở khả năng vận hành bằng dữ liệu và công nghệ. Giai đoạn gần đây, TP.HCM đã triển khai nhiều dự án ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và Internet vạn vật (IoT) trong quản lý giao thông, điều hành đô thị và dịch vụ công. Trung tâm điều hành giao thông thông minh tích hợp dữ liệu từ camera, cảm biến, bản đồ số và GPS để phân tích lưu lượng, dự báo ùn tắc và tự động điều chỉnh tín hiệu đèn giao thông. Đồng thời, công nghệ “bản sao số” đang được thử nghiệm để mô phỏng toàn bộ hoạt động đô thị, giúp dự báo và tối ưu phương án trước khi triển khai thực tế.

Trong lĩnh vực logistics, AI và IoT đang mang lại hiệu quả rõ rệt. Các doanh nghiệp lớn đã đầu tư kho thông minh, robot tự động, cảm biến và hệ thống phân tích dữ liệu, giúp dự báo nhu cầu, tối ưu lộ trình, giảm chi phí vận hành. Song song đó, các công nghệ này cũng được ứng dụng trong quản lý năng lượng, chiếu sáng công cộng, cấp nước và tòa nhà thông minh, hướng tới một đô thị vận hành bằng dữ liệu, chuyển từ quản lý phản ứng sang quản lý dự báo.

Đến năm 2035, TP.HCM được định vị là cụm logistics lõi của Nam Bộ, đóng vai trò điều phối vận tải đa phương thức, dịch vụ kho bãi, logistics điện tử và trung tâm dữ liệu vận hành. Khi các trục hạ tầng và cảng - sân bay liên thông bằng hạ tầng số, Thành phố có thể rút ngắn 20 - 30% chi phí logistics quốc gia, đưa Việt Nam vươn lên nhóm 30 nước dẫn đầu về chỉ số năng lực logistics (LPI) của Ngân hàng Thế giới. Đây cũng là điều kiện để TP.HCM mới là nơi hội tụ lý tưởng để thử nghiệm các mô hình quản trị đô thị dựa trên dữ liệu, giao thông, năng lượng, nước sạch, quản lý đất đai đến an sinh xã hội.

Ứng dụng công nghệ AI vào logistics

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở khoảng cách giữa tốc độ phát triển công nghệ, nhu cầu thị trường và năng lực đào tạo. Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng đang bước vào nền kinh tế tri thức, nhưng nguồn nhân lực vẫn nặng về lao động thủ công, thiếu kỹ năng liên ngành. Do đó, Thành phố cần vượt qua ba “độ trễ”: tư duy giáo dục, năng lực số và liên kết giữa nhà trường - doanh nghiệp - nhà nước.

Để khắc phục, cần chuyển từ đào tạo kiến thức sang huấn luyện năng lực sáng tạo và giải quyết vấn đề phức hợp. TP.HCM có thể đi đầu bằng việc thành lập Trung tâm đào tạo tích hợp logistics - đô thị thông minh - đổi mới sáng tạo, nơi doanh nghiệp, trường đại học và chính quyền cùng thiết kế chương trình sát nhu cầu thực tiễn. “Thách thức lớn nhất không phải thiếu người tài mà thiếu hệ sinh thái để nuôi dưỡng và giữ chân họ. Khi Nhà nước đóng vai trò điều phối, đại học là hạt nhân tri thức và doanh nghiệp tư nhân là động cơ sáng tạo, TP.HCM sẽ hình thành đội ngũ nhân lực trí tuệ, sáng tạo và thích ứng, đủ sức vận hành nền kinh tế tri thức toàn diện, khẳng định vị thế siêu đô thị quốc tế thông minh, bền vững và nhân văn”, TS. Minh nhận định.

Minh Hào

Nguồn DNSG : https://doanhnhansaigon.vn/dong-luc-kien-tao-vung-sieu-do-thi-moi-326567.html