Kinh nghiệm hay - Cách làm tốt: Người thầy 'gieo tri thức' trên vườn cà phê hữu cơ

5 giờ trướcBài gốc

Từ bục giảng đến mô hình cà phê công nghệ cao

Trước khi nghỉ hưu, ông Nguyễn An Sơn là Phó Hiệu trưởng một trường THPT ở huyện Cư M’gar (cũ). Sau hơn ba thập kỷ gắn bó với nghề giáo, năm 2020, ông quyết định trở về chăm sóc vườn cà phê của gia đình, loại cây đã gắn bó hơn 60 năm với quê hương mình.

Khác với cách làm truyền thống, ông Sơn không ngần ngại nhổ bỏ những cây cà phê già cỗi, bắt đầu tái canh theo hướng hiện đại. Ông chia sẻ: “Nếu cứ làm theo lối mòn thì khó có lãi, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt. Làm cà phê bền vững phải an toàn cho môi trường, cho người sản xuất và cho cả người tiêu dùng”.

Ông Nguyễn An Sơn (giữa) chia sẻ về quy trình canh tác cà phê hữu cơ. Ảnh: Djuang Niê

Từ nhận thức đó, ông Sơn chọn hướng canh tác hữu cơ kết hợp công nghệ tưới nhỏ giọt Israel, đồng thời thay đổi hoàn toàn cấu trúc vườn cây. Thay vì mô hình đơn thân, hãm ngọn với mật độ 1.100 cây/ha, ông trồng lại theo mô hình cà phê đa thân, thả ngọn, mật độ 2.200 cây/ha, mỗi cây duy trì 2 - 3 thân để tăng khả năng quang hợp và hấp thu dinh dưỡng.

Hệ thống tưới nhỏ giọt được lập trình cung cấp nước và phân hòa tan định kỳ, giúp cây phát triển cân đối, ổn định năng suất. “Trước đây, 1ha cà phê cần tới 2,5 tấn phân bón mỗi năm, nay chỉ còn 1,5 tấn nhờ tưới nhỏ giọt và thực đơn dinh dưỡng chi tiết cho từng giai đoạn,” ông Sơn cho biết.

Với 6,5 ha cà phê, mỗi vụ ông Sơn thu lãi gần 1 tỷ đồng. Ảnh: Djuang Niê

Nhờ áp dụng đồng bộ kỹ thuật mới, năng suất vườn cà phê của ông Sơn đạt trung bình 5,5 tấn nhân/ha, cao hơn 1,5 lần so với phương pháp truyền thống. Sau 5 năm, tổng sản lượng đạt hơn 130 tấn, mang lại doanh thu khoảng 8,5 tỷ đồng, lợi nhuận bình quân xấp xỉ 1 tỷ đồng/năm.

Vườn cà phê của ông Nguyễn An Sơn (thôn 7, xã Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk) nhìn từ trên cao. Ảnh: Djuang Niê

Không chỉ dừng ở hiệu quả kinh tế, mô hình còn giúp tiết kiệm 40% lượng nước tưới, giảm 30% phân vô cơ, thay thế bằng phân hữu cơ và dinh dưỡng hòa tan. Đặc biệt, công lao động giảm tới 5/6 nhờ tự động hóa. “Cây thả ngọn, đa thân giúp giảm công làm chồi, tỉa cành, tiết kiệm đáng kể thời gian chăm sóc,” ông Sơn chia sẻ thêm.

Hiệu quả lan tỏa - hướng tới nông nghiệp xanh và bền vững

Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên, Tiến sĩ Phan Việt Hà cho biết, mô hình của ông Sơn thể hiện “sự cân bằng giữa hiệu quả kinh tế và trách nhiệm với môi trường, điều mà nông nghiệp Tây Nguyên đang rất cần”. Ông phân tích: “Cây cà phê đa thân, thả ngọn có tán lá dày, che phủ tốt, giữ ẩm cho đất, giảm áp lực sâu bệnh và chi phí chăm sóc. Đây là giải pháp kỹ thuật bền vững, cần được nhân rộng tại các vùng cà phê trọng điểm”.

Nhờ áp dụng hệ thống tưới tự động giúp cây cà phê của ông Sơn hấp thụ dinh dưỡng hiệu quả và tiết kiệm sức lao động. Ảnh: Djuang Niê

Nhận thức được tầm quan trọng của giá trị gia tăng, ông Sơn không chỉ trồng cà phê mà còn đầu tư chế biến sản phẩm cà phê bột mang thương hiệu riêng. Sản phẩm của ông đã được chứng nhận OCOP 3 sao của tỉnh Đắk Lắk, góp phần nâng cao uy tín cà phê địa phương. “Chúng tôi mong người tiêu dùng được thưởng thức cà phê ngon và yên tâm về chất lượng. Việc đạt OCOP giúp khẳng định uy tín và mở rộng thị trường cho sản phẩm của nông dân”, ông Sơn nói.

Từ mô hình thành công, ông Nguyễn An Sơn trở thành điểm đến học tập của nhiều hộ nông dân trong vùng. Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Cư M’gar Nguyễn Hùng Vỹ cho biết: “Ông Sơn luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, cho bà con tham quan thực tế. Những hộ tái canh cà phê đều áp dụng phương pháp đa thân không hãm ngọn của ông và đã thu được kết quả khả quan”.

Gia đình ông Sơn phấn khởi cho mùa vụ bội thu 2025

Không chỉ giúp nhiều nông hộ thay đổi tư duy sản xuất, mô hình của ông còn góp phần giữ gìn tài nguyên đất, nước, giảm phát thải, thích ứng với điều kiện khí hậu khô hạn đặc trưng của Tây Nguyên.

Với những nỗ lực bền bỉ, năm 2024, ông Nguyễn An Sơn được UBND tỉnh Đắk Lắk công nhận là Nông dân xuất sắc của tỉnh; năm 2025, ông được bình chọn là “Nông dân Việt Nam xuất sắc”. Đây không chỉ là phần thưởng cho cá nhân ông, mà còn khẳng định hướng đi đúng đắn của Đắk Lắk trong phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, thân thiện môi trường và bền vững.

Ông Nguyễn An Sơn là một trong số 2 nông dân được UBND tỉnh Đắk Lắk công nhận “Nông dân xuất sắc của tỉnh” năm 2025

Từ một người thầy giáo về hưu, ông Nguyễn An Sơn đã viết nên câu chuyện đáng tự hào của người nông dân thời đại mới, biết tư duy khác biệt, áp dụng khoa học, coi trọng chất lượng và trách nhiệm với môi trường. Mô hình của ông không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn truyền cảm hứng đổi mới cho cộng đồng nông dân, góp phần giữ vững vị thế Đắk Lắk - thủ phủ cà phê của Việt Nam trên hành trình phát triển nông nghiệp xanh, hiện đại, bền vững.

Djuang Niê

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/kinh-nghiem-hay-cach-lam-tot-nguoi-thay-gieo-tri-thuc-tren-vuon-ca-phe-huu-co-10390504.html