Các KCN trên địa bàn tỉnh được đầu tư đồng bộ về hạ tầng, thu hút nhiều doanh nghiệp lớn, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế của Thái Nguyên.
Cực tăng trưởng công nghiệp của vùng
Giai đoạn 2021-2025, Thái Nguyên đạt nhiều kết quả quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, khẳng định vai trò trung tâm công nghiệp lớn của cả nước. GRDP bình quân tăng 6,83%/năm, duy trì mức tăng ổn định trong bối cảnh nhiều biến động. Trong "bức tranh" chung đó, công nghiệp tiếp tục là động lực chính, thể hiện ở hàng loạt chỉ tiêu tăng trưởng ấn tượng như: Chỉ số sản xuất công nghiệp tăng bình quân 8,8%/năm; giá trị sản xuất công nghiệp tăng trung bình 7,27%/năm; năm 2025 ước đạt 1.114.645 tỷ đồng.
Khu vực vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giữ vai trò chủ đạo khi đóng góp khoảng 92% giá trị sản xuất công nghiệp, tương đương 1.025.473 tỷ đồng. Khu vực kinh tế trong nước đóng góp 8% giá trị, với nhiều doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ đang mở rộng đầu tư. Các tập đoàn như: Samsung, Dongwha, TNG, Fusheng hoạt động ổn định, đóng góp lớn cho ngân sách, tạo việc làm và gia tăng kim ngạch xuất khẩu.
Kim ngạch xuất khẩu công nghiệp năm 2025 ước đạt 29,9 tỷ USD, chiếm hơn 97% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh. Công nghiệp hỗ trợ tiếp tục phát triển, thu hút thêm các doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng các tập đoàn lớn, giúp nâng giá trị gia tăng của sản xuất công nghiệp địa phương. Đây cũng là cơ sở để Thái Nguyên củng cố vị thế vùng công nghiệp trọng điểm và mở rộng dư địa tăng trưởng trong những năm tiếp theo.
Trong bối cảnh tỉnh chú trọng quy hoạch đồng bộ và thúc đẩy liên kết vùng, hệ thống khu công nghiệp (KCN) và cụm công nghiệp (CCN) ngày càng đóng vai trò chiến lược. Những khu vực vốn là đất nông nghiệp hoặc bãi bồi đang được chuyển đổi thành khu sản xuất hiện đại, tạo nên cấu trúc công nghiệp gắn với quá trình đô thị hóa.
Phát triển xanh, hiện đại, bền vững
Toàn tỉnh sau sáp nhập có 68 cụm công nghiệp với tổng diện tích 2.743ha. Đến nay, 40 cụm đã được thành lập, 16 cụm đi vào hoạt động, thu hút 101 dự án.
Trên trục cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên - Chợ Mới - Bắc Kạn, các KCN quy mô lớn hiện ra với hạ tầng đồng bộ, nhà máy công nghệ cao và hệ thống logistics hoàn chỉnh. Những hình ảnh này cho thấy tốc độ chuyển dịch mạnh mẽ của địa phương trong định hướng công nghiệp hóa hiện đại.
Theo quy hoạch do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Thái Nguyên có 19 KCN với tổng diện tích hơn 6.406ha; 12 KCN đã được thành lập và 6 KCN hoạt động hiệu quả như: Yên Bình, Điềm Thụy, Sông Công I, II, Thanh Bình. Nhiều KCN đạt tỷ lệ lấp đầy trên 90%, trở thành các cực tăng trưởng quan trọng của khu vực.
Đến tháng 10-2025, hệ thống này có 350 dự án còn hiệu lực, gồm 188 dự án FDI với tổng vốn 11,06 tỷ USD và 162 dự án DDI với tổng vốn hơn 47.457 tỷ đồng. Đây là nền tảng tạo ra dòng vốn đầu tư mạnh, góp phần nâng sức cạnh tranh và gia tăng quy mô sản xuất.
Song song với phát triển KCN, các CCN lan tỏa xuống từng địa phương, thúc đẩy sản xuất quy mô vừa và nhỏ, hình thành mạng lưới công nghiệp vệ tinh cho các doanh nghiệp lớn. Sau sáp nhập, Thái Nguyên - Bắc Kạn có 68 CCN với diện tích 2.743ha; đến nay 40 CCN đã được thành lập, 16 CCN hoạt động, thu hút 101 dự án, tạo việc làm cho khoảng 14.000 lao động, tỷ lệ lấp đầy đạt 56%.
Các ngành may công nghiệp, cơ khí, luyện kim, chế biến khoáng sản, xi măng, bao bì, giấy… phát triển mạnh hơn, tạo nguồn thu ổn định cho nhiều địa phương.
Sự sáp nhập mở ra quỹ đất lớn và không gian chiến lược để tỉnh thực hiện định hướng phát triển công nghiệp xanh, hiện đại. Tỉnh chú trọng quy hoạch KCN, CCN gắn với đô thị, kết nối giao thông vùng và yêu cầu cao hơn về môi trường, công nghệ.
Đồng chí Phạm Văn Thọ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, nhấn mạnh: Tỉnh định hướng phát triển các KCN và CCN theo tiêu chí hiện đại, sạch, thân thiện môi trường, đi đôi với thu hút đầu tư có chọn lọc và hoàn thiện hạ tầng sản xuất, dịch vụ. Khai thác tối đa lợi thế giao thông liên vùng để thu hút dự án chất lượng, mở rộng việc làm và phát triển cân bằng giữa công nghiệp và nông thôn.
Trên nền tảng hiện có, Thái Nguyên đặt mục tiêu phát triển khu công nghiệp sinh thái, tăng cường ứng dụng công nghệ sạch; thu hút FDI thế hệ mới trong điện tử, cơ khí chính xác và công nghiệp hỗ trợ; đồng bộ hóa hạ tầng logistics và giao thông; gắn phát triển KCN, CCN với mở rộng đô thị, dịch vụ và khu dân cư mới. Mục tiêu lớn hơn là bảo đảm cân bằng giữa công nghiệp - nông nghiệp - nông thôn, duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định và hướng đến sự bền vững.
Từ vùng trung du gắn với nông nghiệp và chế biến thô, Thái Nguyên đang chuyển mình mạnh mẽ. Các khu, cụm công nghiệp sáng đèn suốt đêm, dự án lớn liên tục được triển khai, đời sống người dân thay đổi từng ngày. Sự phát triển của hệ thống KCN và CCN đang định hình Thái Nguyên như một cực tăng trưởng mới của vùng Trung du miền núi phía Bắc, góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050.
Hà Thắng