HTX Chè Minh Quang, thôn Minh Sơn, xã Thông Nguyên giới thiệu sản phẩm trà đến người tiêu dùng trong và ngoài nước.
Gắn kết nông dân, phát triển chuỗi giá trị
Sau gần 6 năm hoạt động, HTX Chè Minh Quang thôn Minh Sơn, xã Thông Nguyên đã xây dựng thành công mô hình liên kết sản xuất chè Shan tuyết theo chuỗi giá trị khép kín. Từ vùng nguyên liệu đến chế biến, tiêu thụ, HTX hướng dẫn 129 hộ dân tại 6 thôn sản xuất chè hữu cơ, không sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật, đáp ứng tiêu chuẩn HACCP về an toàn thực phẩm.
Anh Phùng Sùn Chòi, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX cho biết, mỗi năm HTX thu mua, chế biến khoảng 120 tấn chè tươi thành nhiều sản phẩm đa dạng như bạch trà, hồng trà, trà phổ nhĩ… Trong đó, một số sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh, giá bán lên tới 2 - 4 triệu đồng/kg. HTX đang thử nghiệm các dòng trà mới kết hợp với dược liệu, trái cây và hoa để hướng tới xuất khẩu vào các thị trường khó tính như EU, Trung Đông.
Tuy nhiên, theo anh Chòi, HTX vẫn gặp nhiều khó khăn: Thiếu vốn đầu tư, kỹ năng truyền thông - marketing hạn chế, bao bì, nhãn mác chưa chuyên nghiệp, khiến việc xây dựng thương hiệu còn mờ nhạt. Một số vùng nguyên liệu chưa phát triển bền vững, dễ bị tổn thương nếu giá thị trường biến động.
Cũng từ nông sản bản địa, HTX Nông nghiệp hữu cơ Hồng Phát, xã Kim Bình đã gây dựng thành công chuỗi sản xuất trà túi lọc từ đậu đen xanh lòng - sản phẩm đạt OCOP 4 sao cấp tỉnh. HTX hiện liên kết với 120 hộ dân tại các xã Kim Bình, Minh Quang, Tri Phú, xây dựng vùng nguyên liệu 75 ha, sản xuất 3 vụ/năm.
Đáng chú ý, vùng nguyên liệu này từng là nơi có tỷ lệ hộ nghèo cao. Giờ đây, mô hình canh tác đậu đen đã giúp nhiều hộ dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc Mông, thay đổi cuộc sống. Tiêu biểu như gia đình anh Lý Văn Sài ở thôn Khuôn Làn, xã Tri Phú, với 2 ha trồng đậu, mỗi năm thu về hơn 100 triệu đồng, cao hơn nhiều so với trồng ngô, lúa trước kia.
Chị Phạm Thị Hồng, đại diện HTX Hồng Phát chia sẻ: “Chúng tôi thường xuyên kiểm nghiệm sản phẩm, đóng gói theo tiêu chuẩn từng thị trường. Năm 2024, doanh thu HTX đạt hơn 4 tỷ đồng, trong đó xuất khẩu chiếm 20%, lợi nhuận đạt 400 triệu đồng. Tuy nhiên, để mở rộng thị trường và vùng nguyên liệu, HTX rất cần được hỗ trợ thêm về chuyển đổi số, kỹ năng thương mại quốc tế và khai thác thị trường mới”.
Tăng nội lực để HTX trở thành trụ cột
Hiện toàn tỉnh có 1.546 HTX với 34.853 thành viên, tổng vốn hoạt động hơn 1.600 tỷ đồng. Các HTX chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp; trong đó, nhiều HTX kiểu mới đã khẳng định được vai trò liên kết, tổ chức sản xuất hàng hóa quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, sở hữu sản phẩm đạt chứng nhận OCOP và thương hiệu được thị trường đón nhận.
Hằng năm, các HTX được tập huấn nâng cao năng lực quản lý, kết nối cung cầu, hỗ trợ ứng dụng công nghệ số, thương mại điện tử. Tuy nhiên, phần lớn vẫn là các HTX nhỏ, tài chính yếu, khó tiếp cận nguồn vốn ưu đãi do thiếu tài sản thế chấp, thiếu cơ chế tín dụng đặc thù. Bên cạnh đó, hạ tầng sản xuất hạn chế, thiếu mặt bằng và nhân lực trẻ có trình độ, cũng là những rào cản lớn khiến nhiều HTX khó vươn xa.
Đồng chí Cao Hùng Dũng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Tuyên Quang nhận định: “Trong xu thế hội nhập, nhu cầu về nông sản sạch, có nguồn gốc rõ ràng, tiêu chuẩn cao ngày càng tăng. Đây là cơ hội để kinh tế hợp tác phát triển. Tuy nhiên, để HTX trở thành trụ cột của kinh tế nông thôn, rất cần sự đồng hành của Nhà nước trong việc hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ về đất đai, vốn vay, cơ sở hạ tầng và đào tạo nhân lực”.
Với sự linh hoạt, sáng tạo từ cơ sở và sự hỗ trợ từ các cấp, ngành, kinh tế hợp tác hoàn toàn có thể phát triển bền vững, trở thành lực đỡ cho nông thôn mới, thúc đẩy tái cơ cấu ngành nông nghiệp và nâng cao đời sống người dân vùng nông thôn, miền núi.
Bài, ảnh: MỘC LAN