Chiều 22/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại Tổ về ba dự án luật trong lĩnh vực giáo dục gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); và Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi). Phiên thảo luận Tổ 16 (gồm Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh Đà Nẵng, Cao Bằng, Tuyên Quang) có sự tham dự của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải.
Thảo luận tại Tổ, các đại biểu đều đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc trình ba dự án luật nói trên, cho rằng đây là bước đi cần thiết nhằm thể chế hóa các chủ trương, nghị quyết của Đảng về phát triển giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện lĩnh vực này.
Đại biểu Ma Thị Thúy - Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang phát biểu. (Ảnh: Phạm Thắng)
Góp ý về Điều 32 của dự thảo Luật Giáo dục liên quan đến sách giáo khoa, đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) bày tỏ đồng tình với chủ trương Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc để bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, nhất là với vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số và miền núi nơi cơ sở vật chất, điều kiện dạy học còn hạn chế.
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần làm rõ phạm vi của “một bộ sách giáo khoa thống nhất” liệu đó là bộ sách bắt buộc sử dụng trên toàn quốc hay bộ sách chuẩn do Nhà nước biên soạn và phát hành miễn phí, trong khi các bộ sách khác vẫn được phép lựa chọn. Chính phủ cần hướng dẫn cụ thể cơ chế lựa chọn, sử dụng để tránh áp dụng cứng nhắc, gây lãng phí khi nhiều bộ sách đã được đầu tư biên soạn.
Đại biểu cũng đồng tình với chính sách miễn phí sách giáo khoa cho học sinh, cho rằng đây là chủ trương nhân văn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, cần quy định rõ cơ chế quản lý, tái sử dụng và khuyến khích hình thành thư viện sách giáo khoa dùng chung tại các trường, đặc biệt ở khu vực khó khăn, để tránh lãng phí.
Góp ý cho dự thảo Luật Giáo dục, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Đà Nẵng) tán thành việc bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, thay bằng xác nhận hoàn thành chương trình trung học cơ sở. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo rà soát, điều chỉnh đồng bộ các điều khoản liên quan, thống nhất sử dụng cụm từ mới nhằm bảo đảm tính nhất quán trong toàn bộ Luật.
Bên cạnh đó, cần quy định cụ thể hình thức xác nhận hoàn thành chương trình là bản giấy, bản điện tử hay mã định danh trong cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục để tránh phát sinh tranh chấp khi người học chuyển trường, học nghề, du học... Đồng thời, việc này cần được đồng bộ với quy định về chuyển đổi số và dữ liệu dân cư, tránh trùng lặp thông tin học sinh giữa các hệ thống quản lý.
Phiên họp tại Tổ 16 (Ảnh: Phạm Thắng)
Đặc biệt, đối với bằng trung học nghề, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh cho rằng hiện nay chưa có quy định rõ về chuẩn đầu ra, khung trình độ, quyền học lên bậc cao hơn sau khi có bằng này. Do đó, cần xác định rõ vị trí của bằng trung học nghề trong khung trình độ quốc gia, xác lập tính tương đương với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, đồng thời quy định cụ thể về tiêu chuẩn, nội dung chương trình, điều kiện dự thi và cấp bằng. Đại biểu đề xuất thí điểm tại một số địa phương có điều kiện thuận lợi, sau đó đánh giá, tổng kết trước khi nhân rộng, nhằm tránh triển khai đại trà khi cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên chưa đáp ứng.
Đại biểu Dương Văn Phước (Đà Nẵng) đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung quy định rõ hơn về việc giáo dục kỹ năng số, kỹ năng xã hội và kỹ năng xanh cho học sinh. Theo ông, hiện vẫn thiếu cơ sở pháp lý để yêu cầu giáo dục phổ thông phải xây dựng chuẩn năng lực số đầu ra tối thiểu.
“Nếu không coi năng lực số là yêu cầu bắt buộc, chuyển đổi số trong giáo dục chỉ dừng lại ở mức đầu tư thiết bị. Học sinh ra trường mà không có kỹ năng bảo mật, tư duy tính toán hay hiểu biết an toàn số thì khó trở thành công dân số có trách nhiệm”, đại biểu nhấn mạnh.
Vì vậy, ông kiến nghị bổ sung vào Điều 30 quy định: “Giáo dục phổ thông bảo đảm hình thành và phát triển năng lực số tối thiểu (an toàn số, sử dụng dữ liệu thông tin, tư duy số tính toán, đạo đức số) theo từng cấp học; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chuẩn năng lực số và công cụ đánh giá”. Đồng thời, tại Điều 19, cần giao Chính phủ xây dựng Khung năng lực số quốc gia phù hợp với yêu cầu của thị trường lao động trong nước và quốc tế.
Các đại biểu cơ bản thống nhất về sự cần thiết sửa đổi Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập và nhu cầu nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, cần làm rõ vai trò chủ đạo của ngân sách nhà nước trong đầu tư giáo dục đại học, cũng như cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp, gắn kết đào tạo với sản xuất, kinh doanh.
Nhiều ý kiến cho rằng việc bổ sung các chính sách mới đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn, do đó cần đánh giá tác động kỹ lưỡng để làm căn cứ trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Huy Tùng