Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng
Cần tổ chức y tế dự phòng đồng bộ từ trung ương đến cơ sở
Thống nhất với sự cần thiết xây dựng dự án Luật Phòng bệnh (sửa đổi), ĐBQH Trần Khánh Thu (Hưng Yên) cũng ghi nhận, cơ quan chủ trì soạn thảo đã có báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý đối với dự án Luật khá chi tiết và đầy đủ. Đặc biệt, dự thảo Luật đã bổ sung Điều 27 quy định về khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc, thể hiện được tinh thần "phòng bệnh trước tiên", phù hợp với các nguyên tắc của Điều lệ Y tế quốc tế.
Đại biểu cũng nêu thực tế, cơ cấu tổ chức y tế cơ sở, y tế dự phòng thay đổi nhiều, không thống nhất, chưa có một cơ chế phối hợp chặt chẽ, liên thông giữa y tế – chính quyền – cộng đồng, khiến hệ thống phòng bệnh hoạt động còn rời rạc, thiếu tính chủ động và sức mạnh tổng thể.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Do vậy, đại biểu Trần Khánh Thu đề nghị bổ sung 1 điều quy định thống nhất mô hình tổ chức y tế dự phòng, đồng bộ từ trung ương đến cơ sở.
Đặc biệt, làm rõ vai trò, trách nhiệm của trạm y tế khi thuộc quản lý của UBND xã, phường, thì hệ thống liên thông giữa tỉnh và xã khi cần điều chuyển nhân lực hai chiều như thế nào? Việc vận hành chuyên môn cần có cơ chế điều phối thống nhất theo ngành dọc, có sự tham gia của chính quyền nhưng bảo đảm tính chuyên môn và kỷ luật hệ thống y tế.
Về dinh dưỡng phòng bệnh, dự thảo Luật đã được bổ sung thêm 3 điều với các nội dung về dinh dưỡng cho trẻ em, người lao động và người cao tuổi để bảo đảm việc áp dụng nguyên tắc dinh dưỡng trong phòng bệnh theo vòng đời.
Nhưng, theo đại biểu Trần Khánh Thu, quy định hiện nay của dự thảo Luật chưa thực sự đầy đủ, đề nghị bổ sung khoản 2 Điều 34. Theo đó, quy định “Mọi người dân đều có quyền tiếp cận công bằng với dinh dưỡng và thực phẩm để đạt được tình trạng dinh dưỡng tối ưu, góp phần nâng cao sức khỏe; thực hiện dinh dưỡng hợp lý để cải thiện tình trạng dinh dưỡng phù hợp với từng đối tượng, địa phương, vùng, miền, dân tộc, góp phần giảm thiểu gánh nặng bệnh tật, nâng cao tầm vóc, thể lực và trí tuệ của người Việt Nam”.
Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương và các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Cùng với đó, cần sửa đổi quy định tại khoản 1 Điều 34. Thay vì “chú trọng dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời từ khi mang thai đến khi trẻ được 24 tháng tuổi”, đại biểu cho rằng, dinh dưỡng trong phòng bệnh phải được thực hiện trong suốt vòng đời, theo từng lứa tuổi, từng đối tượng trên cơ sở đánh giá tình trạng dinh dưỡng và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, phòng, chống suy dinh dưỡng và kiểm soát yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe liên quan đến dinh dưỡng. Trong đó sẽ chú trọng dinh dưỡng 1.000 ngày đầu đời từ khi mang thai đến trẻ được 24 tháng tuổi.
ĐBQH Trần Khánh Thu (Hưng Yên) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng
Đại biểu Trần Khánh Thu cũng lưu ý, các chế độ dinh dưỡng sử dụng cho người bệnh tại các bệnh viện không chỉ hỗ trợ điều trị cùng thuốc mà còn để sử dụng phòng ngừa tiến triển nặng bệnh, hay ngăn ngừa các biến chứng của bệnh như người bệnh tiểu đường, người bệnh thận, người bệnh tim mạch…
Do vậy, đại biểu đề nghị bổ sung quy định Dinh dưỡng tại các cơ sở y tế phải được thực hiện cho người bệnh bằng chế độ ăn phù hợp tình trạng dinh dưỡng, tình trạng bệnh lý để phòng, chống suy dinh dưỡng, kiểm soát và phòng, chống nguy cơ biến chứng, bệnh tiến triển nặng liên quan dinh dưỡng.
Đại biểu cũng đề nghị xem xét sửa đổi, bổ sung điểm d khoản 1 Điều 21, khoản 5a Điều 22 Luật Bảo hiểm y tế theo hướng “Một số dịch vụ phòng bệnh, dinh dưỡng dự phòng, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc theo yêu cầu chuyên môn theo lộ trình phù hợp và khả năng cân đối của Quỹ Bảo hiểm y tế”.
Cân nhắc việc gộp Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá vào Quỹ Phòng bệnh
Đại biểu Trần Khánh Thu cũng nêu rõ, dự thảo Luật hiện còn quy định chưa rõ hoặc thiếu trong một số lĩnh vực “phòng bệnh” như y tế môi trường và biến đổi khí hậu; y tế lao động – bệnh nghề nghiệp; sức khỏe bà mẹ – trẻ em và vị thành niên; sức khỏe người cao tuổi – người khuyết tật; dự phòng thương tích và an toàn cộng đồng…
Trong đó, với Y tế môi trường và biến đổi khí hậu, dự thảo Luật chỉ nhắc đến “vệ sinh môi trường, kiểm soát ô nhiễm không khí” rải rác trong Điều 3 và Điều 9, nhưng chưa có quy định về giám sát, đánh giá tác động môi trường đến sức khỏe, nước, không khí, chất thải y tế, biến đổi khí hậu và các yếu tố sinh thái – khí hậu.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Do vậy, đại biểu đề nghị bổ sung Chương riêng hoặc ít nhất 1 điều: “Phòng bệnh do yếu tố môi trường và biến đổi khí hậu” quy định trách nhiệm giám sát môi trường, kiểm soát chất lượng không khí, nước, tiếng ồn, hóa chất, chất độc hại và kế hoạch thích ứng với biến đổi khí hậu.
Cùng quan điểm này, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cũng cho rằng, Chương III về Phòng, chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ còn sơ sài, chưa rõ nhiều nội dung.
Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí lưu ý, để phòng ngừa ung thư cần triển khai truyền thông để người dân nắm rõ về các nguy cơ, triển khai khám thăm dò, phát hiện sớm nguy cơ… Bổ sung quy định dày dặn hơn về phòng các bệnh bẩm sinh, di truyền thông qua việc nêu rõ triển khai các biện pháp như: truyền thông về bệnh, xét nghiệm, phát hiện gen bệnh, phát hiện các bệnh lý bẩm sinh, di truyền thuộc nhiều chuyên khoa… Bởi, theo đại biểu, các tính toán chuyên môn đã cho thấy, nếu công tác phòng bệnh được thực hiện thì sẽ lợi gấp hơn hàng nghìn lần so với các biện pháp chữa trị, nhất là với những bệnh không lây lan, di truyền.
ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng
Về các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh (Chương V), các ĐBQH nhất trí với sự cần thiết quy định Quỹ Phòng bệnh, trong đó có các quy định về nguồn hình thành quỹ tại dự thảo Luật. Nhưng, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị cần cân nhắc việc gộp Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá vào Quỹ phòng bệnh chung.
Bởi, theo đại biểu, công tác phòng, chống thuốc lá truyền thống hiện chưa thực sự tốt, trong khi hiện nay đã phát sinh nhiều loại thuốc lá mới, cuộc chiến này còn vô cùng cam go. “Nếu việc phòng, chống tác hại thuốc lá không có một quỹ riêng để làm rốt ráo và quyết liệt hơn thì những kết quả thu được mong manh hơn 10 năm vừa qua của chúng ta sẽ bị mất nốt”, đại biểu lưu ý.
Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Mặt khác, đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng đề nghị cần nghiên cứu, bổ sung quy định về biện pháp, nội dung, nguồn kinh phí thực hiện chuyển đổi số trong phòng bệnh.
“Làm sao mà một người mắc một bệnh dịch vào Việt Nam đi đâu cũng biết. Một gen bệnh len lỏi vào trong dòng họ nào đó được theo dõi để tiêu diệt. Tiến hành tiêm chủng vaccine cho cộng đồng, cho cá thể… đều cần được theo dõi và cần kinh phí lớn. Do đó cần được làm cuốn chiếu và ưu tiên”, đại biểu nói.
Thanh Hải