Giá khí đốt tăng gấp 5 lần, xuất khẩu lao dốc, EU đang đối mặt với thách thức kinh tế lớn sau quyết định cắt đứt nguồn cung năng lượng từ Nga. Trong ảnh: Trạm trung chuyển khí đốt giữa bán đảo Yamal (Nga) với Châu Âu ở Slonim (Belarus). Ảnh: ITAR-TASS/TTXVN
Báo Izvestia (Nga) mới đây đưa tin, trong một động thái được coi là cú sốc kinh tế lớn, Liên minh châu Âu (EU) đã phải hứng chịu khoản thiệt hại khổng lồ, ước tính hơn 1 nghìn tỷ euro, sau khi quyết định cắt đứt quan hệ năng lượng và thu hẹp thương mại với Nga. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Alexander Grushko chia sẻ với Izvestia rằng, hậu quả của quyết định này đang làm suy giảm nghiêm trọng sức cạnh tranh toàn cầu của nền kinh tế châu Âu, trong bối cảnh khối này đang phải đối mặt với nhiều thách thức kinh tế và thương mại.
Thiệt hại kinh tế không chỉ dừng lại ở con số tổng thể. Ông Grushko cho biết, giá khí đốt tại EU hiện đã cao gấp 4-5 lần so với tại Mỹ, trong khi giá điện cũng đắt hơn 2-3 lần. Điều này tạo ra gánh nặng lớn cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng, làm xói mòn khả năng sản xuất và tiêu thụ của khu vực. Về mặt thương mại, kim ngạch giữa EU và Nga, từng đạt 417 tỷ euro vào năm 2013, đã giảm xuống chỉ còn 60 tỷ euro vào năm ngoái và hiện tại gần như bằng 0. Đây là một khoản lợi nhuận khổng lồ bị mất đi, như ông Grushko nhấn mạnh.
Bên cạnh những khó khăn nội tại, EU còn phải đối mặt với áp lực thương mại từ bên ngoài. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp đặt mức thuế 15% đối với hàng hóa châu Âu. Mặc dù đây là một thỏa thuận chính trị, không mang tính ràng buộc pháp lý và thấp hơn mức 30% được đề xuất ban đầu, các nhà phân tích vẫn nhận định rằng mức thuế này sẽ giáng một đòn mạnh vào hàng xuất khẩu của châu Âu. Chuyên gia Georgy Ostapkovich từ Viện Nghiên cứu Thống kê và Kinh tế Tri thức, Trường Kinh tế Cao cấp ở Nga, cho biết thỏa thuận này sẽ gây ra lạm phát tăng vọt ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương, trong khi hoạt động đầu tư tại EU gần như sụp đổ.
Việc thay đổi nguồn cung cấp năng lượng cũng là một vấn đề phức tạp. Chuyên gia trên nhận định rằng thỏa thuận loại bỏ hoàn toàn các hãng vận tải năng lượng của Nga và thay thế bằng các hãng của Mỹ có thể gây ra xung đột với các nhà cung cấp khác như Qatar, đồng thời làm thay đổi hậu cần và tăng chi phí. Liên minh châu Âu đã đặt ra lộ trình rõ ràng, với mục tiêu chấm dứt hoàn toàn sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga vào cuối năm 2027.
Dù vậy, theo trang tin Oilprice.com, những số liệu về xuất khẩu khí đốt của Nga trong thời gian gần đây cho thấy một bức tranh đầy biến động. Lượng khí đốt tự nhiên xuất khẩu của Nga qua đường ống tới châu Âu đã tăng 37% trong tháng 7 so với tháng 6, chủ yếu nhờ việc hoàn thành công việc bảo trì đường ống TurkStream. Tập đoàn Gazprom của Nga đã vận chuyển 51,5 triệu mét khối mỗi ngày qua tuyến đường này. Tuy nhiên, sự gia tăng ngắn hạn này không thể bù đắp cho xu hướng giảm mạnh trong dài hạn.
Tổng lượng khí đốt xuất khẩu của Nga sang châu Âu (qua đường ống và LNG) đã giảm gần một nửa trong nửa đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024. Cụ thể, lượng khí đốt xuất khẩu trong giai đoạn này chỉ đạt 8,33 tỷ mét khối, giảm đáng kể so với 15,5 tỷ mét khối của năm trước, chủ yếu do việc ngừng cung cấp khí đốt qua Ukraine. Thêm vào đó, tổng lượng LNG xuất khẩu của Nga cũng giảm 4,4%, với lượng xuất khẩu sang châu Âu giảm 13% do lệnh cấm vận có hiệu lực vào tháng 3 năm nay.
Phó Giáo sư Alexander Kamkin từ Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Nga đã đưa ra nhận định tổng quan về tình hình. Ông cho rằng việc cắt đứt quan hệ kinh tế với Nga, kết hợp với các xung đột thương mại với Mỹ, đang làm giảm khả năng cạnh tranh toàn cầu của EU và làm suy yếu hoạt động đầu tư trong khối. Thuế quan của chính quyền Trump sẽ đặc biệt gây khó khăn cho ngành công nghiệp ô tô và hóa chất của Đức, vốn xuất khẩu phần lớn sản phẩm sang Mỹ. Nhìn chung, ông Kamkin tin rằng nền kinh tế EU sẽ tiếp tục suy thoái và không có triển vọng thực sự nào cho sự tăng trưởng hoặc đầu tư.
Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc