Từ nhiều năm qua, BĐBP đã đỡ đầu hàng chục nghìn em học sinh nghèo tại các địa phương vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Ảnh: CTV
Phát biểu tại Lễ khởi công, Tổng Bí thư nêu rõ, chủ trương đầu tư xây dựng 248 trường nội trú liên cấp là một chủ trương đúng đắn có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn. Việc Bộ Chính trị thống nhất chủ trương đầu tư xây dựng 248 trường nội trú liên cấp tại 248 xã biên giới đất liền không chỉ đơn thuần là giải pháp cho những tồn tại trong hệ thống giáo dục vùng khó khăn, mà còn định hình một hướng phát triển lâu dài, chiến lược cho tương lai khu vực biên giới.
Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước luôn khẳng định, giáo dục là quốc sách hàng đầu. Trong bối cảnh ngân sách còn hạn chế, địa hình chia cắt, dân cư phân tán và đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, việc quyết định đầu tư xây dựng 248 trường nội trú liên cấp chính là biểu hiện sinh động nhất cho tinh thần “Không để ai bị bỏ lại phía sau”, đặc biệt là đối với học sinh dân tộc thiểu số.
Theo thông tin ban đầu, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn tại các xã biên giới, mỗi điểm trường cần tối thiểu khoảng 5ha đất, đủ để bố trí 5 khối chức năng chính một cách khoa học và đồng bộ. Cụ thể, bao gồm: khu học tập với hệ thống phòng học phục vụ ít nhất 1.000 học sinh; khu ký túc xá cho học sinh nội trú; khu sinh hoạt chung như nhà ăn, sân chơi, khu thể thao, bể bơi và không gian văn hóa – văn nghệ; khu nhà công vụ cho giáo viên; cùng các công trình phụ trợ khác, bảo đảm điều kiện học tập và sinh hoạt lâu dài. Ngoài ra, thiết kế tổng thể của trường cần có sự đồng bộ, phân bố hợp lý giữa các khối chức năng, đồng thời phải linh hoạt, phù hợp với địa hình, tập quán sinh hoạt và văn hóa từng khu vực.
Trên thực tế, theo số liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện, các trường học ở vùng biên giới duy trì một số mô hình tổ chức bán trú và nội trú. Trong đó, trường tiểu học, trung học cơ sở và liên cấp tiểu học, trung học cơ sở hầu hết chỉ hoạt động theo mô hình bán trú. Tuy nhiên, với những trường học đóng ở xã có dân cư phân tán, đường sá đi lại không thuận tiện, học sinh đều được ở lại trường sinh hoạt và học tập 5 ngày trong tuần, chỉ về nhà vào chiều cuối tuần. Theo thống kê của các địa phương, tại 248 xã vùng biên giới đất liền, hiện có 956 trường phổ thông với quy mô 625.255 học sinh. Trong số đó, nhu cầu được học bán trú, nội trú lên tới 332.019 em, nhưng các trường phổ thông dân tộc bán trú, phổ thông dân tộc nội trú mới đáp ứng được 59.000 học sinh...
Có thể thấy rằng, việc đầu tư trường học liên cấp với đầy đủ thư viện, phòng học bộ môn, khu nội trú, nhà ăn, bể bơi, nhà văn hóa... chính là giải pháp toàn diện để nâng cao dân trí vùng biên, không chỉ về mặt học thuật mà còn về kỹ năng sống, giá trị văn hóa và ý thức cộng đồng. Những học sinh dân tộc thiểu số sẽ dần dần không còn bị giới hạn bởi điều kiện địa lý hay hoàn cảnh gia đình. Thay vào đó, các em được tiếp cận với một môi trường giáo dục tiêu chuẩn, đồng bộ, mở rộng tầm nhìn và nuôi dưỡng ước mơ lớn.
Chủ trương đầu tư xây dựng 248 trường nội trú liên cấp tại 248 xã biên giới đất liền không chỉ đơn thuần là giải pháp cho những tồn tại trong hệ thống giáo dục vùng khó khăn, mà còn định hình một hướng phát triển lâu dài, chiến lược cho tương lai khu vực biên giới. Ảnh: CTV
Được biết, mỗi trường liên cấp sẽ được xây dựng hệ thống phòng công vụ riêng biệt. Điều đó có ý nghĩa quyết định trong việc thu hút giáo viên giỏi, giữ chân người dạy, tạo dựng môi trường giáo dục bền vững nơi vùng cao biên giới. Công trình cũng cho thấy sự chuyển biến trong tư duy phát triển: thay vì đầu tư manh mún, nhỏ lẻ, chúng ta đang hướng tới những thiết chế giáo dục có tính tổ hợp, đa chức năng, tạo đà để nâng cao chất lượng giáo dục một cách toàn diện và bền vững. Ở khía cạnh khác, việc nâng cao giáo dục vùng biên cũng là lời giải cho bài toán “ly hương” - hiện tượng phổ biến ở nhiều vùng biên hiện nay. Khi trường lớp khang trang, môi trường học tập hấp dẫn, cơ hội phát triển rõ ràng, nhiều thanh niên sẽ lựa chọn ở lại quê hương để học tập, làm việc, lập nghiệp.
Có thể thấy, chủ trương xây dựng 248 trường nội trú liên cấp tại các xã biên giới không chỉ nhằm hoàn thiện hạ tầng giáo dục, mà còn là bước đi chiến lược trong thực hiện chính sách dân tộc, phát triển nguồn nhân lực tại chỗ và giữ vững quốc phòng-an ninh vùng biên giới. Nhìn về tương lai gần, có thể nhận thấy rằng, khi hệ thống trường học liên cấp được xây dựng và đi vào hoạt động, học sinh dân tộc thiểu số ở biên giới được tiếp cận điều kiện giáo dục tốt hơn, các em sẽ được phát triển đồng đều và trang bị đầy đủ kiến thức để có thể vươn lên thoát nghèo, từ đó, gắn bó với chính mảnh đất quê hương biên giới.
Cẩm Linh