Giám sát chặt để hàng giả không có 'đất sống' trên sàn thương mại điện tử

8 giờ trướcBài gốc

Thời gian qua, liên tiếp các vụ việc phát hiện hàng giả quy mô lớn đã được phanh phui, một trong những vụ việc gây xôn xao dư luận nhất là việc TikToker Lê Văn Hải, chủ tài khoản TikTok “Gia đình Hải Sen” cùng một cá nhân nữa là Trần Đại Phúc, Giám đốc Công ty TNHH Hải Bé bị khởi tố bị can, bắt tạm giam về tội Buôn bán hàng giả là thực phẩm.

Khi hàng giả không còn “chui lủi”

Công an tỉnh Ninh Bình kiểm tra kho hàng của Công ty TNHH Hải Bé.

Theo cáo buộc, Hải là thành viên góp vốn của Công ty TNHH Hải Bé. Từ năm 2024 đến nay, thông qua các kênh mạng xã hội TikTok shop, Facebook, Shopee "Gia đình Hải Sen", "Hải Sen"... Công ty Hải Bé đã bán hơn 800.000 sản phẩm mỹ phẩm, thực phẩm ra thị trường.

Riêng mặt hàng thực phẩm bảo vệ sức khỏe "Siro ăn ngon Hải Bé" đã bán hơn 100.000 hộp, nhưng kết quả giám định cho thấy các thành phần Vitamin A, Calci, Vitamin C (chất chính tạo nên công dụng của sản phẩm) chỉ đạt dưới 70% so với công bố – đủ căn cứ xác định đây là hàng giả.

Khám xét trụ sở công ty cũng cho thấy hàng trăm kiện hàng là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ.

Hàng giả được giới thiệu, quảng cáo công khai, được sản xuất bởi người có ảnh hưởng trên mạng xã hội như vụ Hải Sen, hay trước đó là sữa giả HIUP, kẹo Kera… gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về mức độ khó kiểm soát của hàng giả trên môi trường thương mại điện tử (TMĐT).

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, TMĐT đã và đang trở thành một “phao cứu sinh” cho hàng hóa Việt, đặc biệt là các mặt hàng nông sản, đặc sản địa phương và sản phẩm của doanh nghiệp nhỏ. Năm 2024, thị trường thương mại điện tử vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với cùng kỳ.

Không chỉ giúp người tiêu dùng tiếp cận hàng hóa nhanh hơn, tiện lợi hơn, thương mại điện tử còn giúp những sản phẩm từ vùng sâu vùng xa - như cà phê Gia Lai, chè Shan tuyết Sơn La hay gạo Séng cù Lào Cai, Lai Châu - vươn tới tay người mua khắp cả nước, thậm chí cả thế giới. TikTok Shop, Shopee, Lazada, Tiki hay các sàn xuyên biên giới như Amazon, Alibaba đang mở ra cánh cửa mới cho hàng Việt.

Tuy nhiên, sự phát triển bùng nổ của TMĐT không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và các hộ kinh doanh chân chính, mà còn tạo ra thách thức cho các lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, kiểm soát nguồn gốc, chất lượng hàng hóa.

Nạn buôn bán hàng giả, hàng lậu, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ trên không gian mạng trở thành một mối đe dọa lớn với người tiêu dùng, cả về sức khỏe và niềm tin.

Tại họp báo thường kỳ quý II của Bộ Công Thương, ông Hoàng Ninh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương khẳng định: “Không phải tất cả hàng hóa trên sàn thương mại điện tử là hàng giả”.

Ông Ninh cho biết, thời gian qua Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các sàn thương mại điện tử rà soát gỡ bỏ nhiều mặt hàng giả, hàng nhái, vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ. Riêng trong 6 tháng đầu năm đã yêu cầu các sàn gỡ bỏ hơn 33.000 sản phẩm, xử lý hơn 11.000 gian hàng vi phạm.

Cải thiện lòng tin và tăng trưởng số

Đầu tuần này, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025 và tổng kết đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cũng đã thẳng thắn chỉ ra: Buôn lậu, gian lận thương mại bao giờ cũng mang lại lợi ích rất lớn cho người kinh doanh. Cùng với đó là sự xuất hiện của thương mại điện tử với tốc độ tăng trưởng rất nhanh (25%/năm), khiến đây là môi trường rất tốt cho những kẻ buôn lậu, gian lận thương mại hoạt động.

Tại hội nghị trên, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh: "Chống buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ là nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài, thường xuyên, không ngừng nghỉ, không có vùng cấm... Các lực lượng chức năng phải liên tục ra quân, không phải làm mạnh một đợt, một kỳ, một tháng mà phải làm thường xuyên, xử lý một vụ để cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực; làm ngày, làm đêm, làm thêm ngày nghỉ; mỗi ngày đều là cao điểm".

Bộ Công Thương đang lấy ý kiến Dự thảo Luật Thương mại điện tử, đưa vào nhiều quy định để bảo vệ người tiêu dùng, trong đó đáng chú ý là việc định danh người bán giúp truy vết nguồn gốc, tránh tình trạng "ve sầu thoát xác" như thời gian qua.

"Trên các sàn thương mại điện tử, khi các cửa hàng online bị phát hiện vi phạm thì họ sẽ đóng cửa để mở cửa hàng khác. Với việc định danh người bán thì chúng ta sẽ biết được người đó là ai, tạo thuận lợi cho công tác bảo vệ người tiêu dùng, truy xuất nguồn gốc cũng như truy thu thuế nếu có liên quan", ông Hoàng Ninh cho biết.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ triển khai 4 giải pháp để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bao gồm: Hoàn thiện thể chế; tăng cường áp dụng công nghệ mới như AI, blockchain… giúp truy xuất nguồn gốc hàng hóa, rà soát hàng hóa; tăng cường tuyên truyền để người dân phân biệt hàng giả, hàng nhái trên môi trường mạng; tăng cường hợp tác song phương, đa phương để giải quyết tranh chấp, xử lý những đơn vị không có pháp nhân tại Việt Nam.

Cùng với đó, các địa phương cũng triển khai nhiều mô hình mới. Đáng chú ý là như chương trình “Tick xanh trách nhiệm thương mại điện tử” do Sở Công thương TP. HCM phát động, lấy cảm hứng từ chương trình kiểm soát hàng hóa truyền thống. Nhiều sàn lớn như TikTok, Shopee, Lazada, Tiki đã cam kết tham gia.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo, nếu không có sự đồng hành của chính người tiêu dùng, những nỗ lực ngăn chặn hàng giả chỉ là “bắt cóc bỏ đĩa”. Người tiêu dùng cần tỉnh táo, không quá tin vào quảng cáo, chỉ chọn mua từ các gian hàng uy tín, sản phẩm có thông tin minh bạch, rõ ràng.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương

Hàng hóa kém chất lượng trà trộn trên thị trường xâm phạm trực tiếp đến quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng; làm suy giảm nghiêm trọng uy tín của hàng Việt trên thương trường quốc tế, ảnh hưởng trực tiếp đến vị thế của đất nước trong giao thương toàn cầu. Nghiêm trọng hơn, vấn nạn hàng giả, hàng gian còn làm xói mòn niềm tin của nhân dân, phá vỡ chuẩn mực đạo đức trong kinh doanh và trong đời sống xã hội.

Ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Thứ trưởng Bộ Công Thương

Khi có thông tin phản ánh, các chủ sàn thương mại điện tử phải có trách nhiệm phối hợp với cơ quan quản lý thị trường để xử lý ngay. Cách thức xử lý phải được thực hiện nhanh chóng, có thể là gỡ bỏ, thậm chí trục xuất ra khỏi sàn, không để tình trạng "ve sầu thoát xác" để quay lại sàn.

Ông Đỗ Xuân Tuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế

Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Công Thương để tăng cường quản lý hoạt động quảng cáo trên môi trường điện tử. Đặc biệt, khi phát hiện vi phạm, cần xử lý không chỉ đơn vị quảng cáo mà cả tổ chức, cá nhân thuê quảng cáo sai lệch. Bộ Y tế cũng đã có văn bản đề nghị văn nghệ sĩ, người nổi tiếng, cán bộ nhà nước và giới khoa học không tham gia quảng bá các sản phẩm vi phạm.

Đỗ Kiều

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//viet-nam/giam-sat-cha-t-de-hang-gia-khong-co-da-t-so-ng-tren-san-thuong-mai-dien-tu-1107696.html