Từ khi được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt và chính thức đưa vào giảng dạy, bộ sách giáo khoa Cánh Diều theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã nhanh chóng khẳng định vị thế của mình trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đến nay, bộ sách đã được hơn 28.000 cơ sở giáo dục phổ thông trên khắp cả nước lựa chọn tin dùng, trở thành một trong những bộ sách giáo khoa nhận được sự tin tưởng và đánh giá tích cực từ đội ngũ giáo viên về lợi ích mang lại trong quá trình giảng dạy.
Bằng cách tiếp cận gần gũi thực tiễn và chú trọng phát triển năng lực cá nhân, bộ sách giáo khoa này góp phần tạo nên sự chuyển biến rõ nét trong phương pháp dạy – học, mang đến cho học sinh một môi trường học tập sinh động, khơi gợi niềm say mê khám phá tri thức và giàu cảm hứng sáng tạo.
Bộ sách Cánh Diều đề cao tinh thần “học để hiểu, học để làm chủ tri thức”
Theo tinh thần đổi mới căn bản, toàn diện của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, vai trò của giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà trở thành người tổ chức, định hướng và dẫn dắt quá trình học tập của học sinh hiệu quả nhất, phù hợp với năng lực, điều kiện và nhu cầu cụ thể của từng lớp học. Chia sẻ về công tác chuyên môn, cô Trần Thị Thanh Vân - giáo viên Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Văn Phú (phường Văn Phú, tỉnh Lào Cai) cho biết, việc sử dụng bộ sách Cánh Diều đã góp phần cụ thể hóa và thúc đẩy quá trình đổi mới phương pháp dạy học Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Với triết lý “Mang cuộc sống vào bài học, đưa bài học vào cuộc sống”, bộ sách giáo khoa thể hiện cách tiếp cận giáo dục nhân văn, hiện đại, gắn liền với thực tiễn đời sống. Mỗi bài học không chỉ truyền tải nội dung giáo án đơn thuần mà còn hướng đến mục tiêu hình thành ở học sinh năng lực tư duy logic, kỹ năng phân tích và vận dụng kiến thức vào thực tế. Nhờ vậy, các em được khuyến khích phát huy tối đa năng lực cá nhân, nuôi dưỡng niềm say mê khám phá tri thức và hứng thú trong học tập.
Ngày càng nhiều phản hồi tích cực từ giáo viên về lợi ích mà bộ sách Cánh Diều mang lại trong quá trình giảng dạy. Ảnh: Lưu Diễm.
Thực tế triển khai tại trường học cho thấy, Cánh Diều là bộ sách được biên soạn công phu, có tính hệ thống và logic cao. Kiến thức trong mỗi môn học được thiết kế khoa học, dễ hiểu, phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh qua từng cấp độ. Chẳng hạn, trong môn Toán, các bài tập được xây dựng theo lộ trình hợp lý, từ cơ bản đến nâng cao, giúp người học nắm bắt được bản chất vấn đề, phát triển tư duy giải quyết và hình thành kỹ năng tiếp cận các dạng đề kiểm tra ở mức độ cao hơn.
Không chỉ đơn thuần “học để thi”, quan điểm “học để hiểu, học để làm chủ tri thức” được thể hiện rõ nét trong cách thức triển khai dạy học với bộ sách này. Các chủ điểm bài học khuyến khích học sinh tự học và chủ động sáng tạo. Thay vì tiếp thu thụ động, học sinh được khuyến khích tự tìm tòi, khám phá thông qua các hoạt động học tập gắn liền với thực tế cuộc sống.
Dưới sự định hướng của thầy cô, mỗi bài giảng trở thành một hành trình trải nghiệm, nơi kiến thức không còn khô khan trên trang sách mà hiện hữu sinh động trong từng tình huống, từng câu chuyện đời thường. Cô Vân bày tỏ sự tâm đắc với sách giáo khoa môn Toán trong bộ Cánh Diều, bởi cấu trúc bài học được thiết kế khoa học, hệ thống bài tập đa dạng và có tính mở, giúp học sinh vừa được củng cố kiến thức nền tảng, vừa có cơ hội phát triển tư duy logic.
Cô Trần Thị Thanh Vân - giáo viên Trường Tiểu học và Trung học cơ sở Văn Phú (phường Văn Phú, tỉnh Lào Cai). Ảnh: NVCC.
Hệ thống tài nguyên phong phú tạo diễn đàn giáo viên chia sẻ chuyên môn
Không chỉ là công cụ hỗ trợ giảng dạy, theo cô Cao Thị Bích Liên – giáo viên Trường Tiểu học Lê Lợi (phường Thành Vinh, tỉnh Nghệ An), sách giáo khoa Cánh Diều còn là người bạn đồng hành không thể thiếu trong hành trình dạy - học của cô trò nhà trường. Bộ sách được biên soạn với sự đầu tư cẩn thận, nghiên cứu kỹ lưỡng và tính chuyên nghiệp của đội ngũ tác giả trong từng chi tiết.
Tâm đắc với bộ môn Tiếng Việt, cô Liên nhận xét, mỗi trang sách như một cánh cửa mở ra thế giới mới, nuôi dưỡng tâm hồn và khơi dậy trí tưởng tượng. Đó là nơi những câu truyện được kể không chỉ mang tính giáo dục mà còn chứa đựng nhiều bài học quý giá về cuộc sống, về tình yêu thương và lòng nhân ái. Các chủ đề, nhân vật, tình huống trong sách đều gần gũi, phản ánh những điều quen thuộc xung quanh học sinh, từ mái trường, gia đình, đến thiên nhiên và cộng đồng. Nhờ vậy, tri thức không còn là điều trừu tượng mà trở nên gần gũi, dễ hiểu và dễ áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.
Qua từng bài học, các em được nuôi dưỡng tâm hồn, khơi dậy trí tưởng tượng. Những khoảnh khắc cô trò cùng nhau đọc, cùng suy ngẫm về một bài học hay một nhân vật trong truyện đã trở thành những giờ giảng ý nghĩa, giúp học sinh thêm yêu và gắn bó hơn với việc học tập. Từng trang sách Cánh Diều mang trong mình hơi thở của cuộc sống, chứa đựng khát vọng giúp thế hệ trẻ Việt Nam không chỉ học để biết, mà còn học để hiểu, để yêu thương và cống hiến có ích cho xã hội.
Cô Cao Thị Bích Liên – giáo viên Trường Tiểu học Lê Lợi (phường Thành Vinh, tỉnh Nghệ An) cùng các em học sinh. Ảnh: NVCC.
Đồng tình với ý kiến trên, cô Lê Thị Hải Ngọc - giáo viên Trường Tiểu học Thạch Hạ (Hà Tĩnh) chia sẻ, hình ảnh “cánh diều” từ lâu đã trở thành biểu tượng thân thuộc, gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ trẻ nhỏ. Dù xã hội ngày càng phát triển, công nghệ mang đến nhiều hình thức giải trí và trò chơi hiện đại, nhưng cánh diều vẫn giữ nguyên sức hấp dẫn riêng, bởi nó gợi lên niềm vui, sự tự do và khát vọng vươn tới những điều tốt đẹp.
Từ chính ý nghĩa biểu tượng đó, bộ sách giáo khoa Cánh Diều được xây dựng với mong muốn trở thành người bạn đáng tin cậy của học sinh trong hành trình chinh phục tri thức, giúp những ước mơ được bay cao, bay xa trên bầu trời học tập. Không chỉ dừng lại ở tên gọi mang tính gợi hình, bộ sách còn thể hiện triết lý giáo dục nhân văn: học đi đôi với hành, tri thức gắn liền với cuộc sống.
Đặc biệt, điểm đặc biệt của bộ sách Cánh Diều là hướng tới sự cân bằng giữa lý thuyết và thực hành, giúp học sinh học tập với tâm thế hứng khởi, giảm thiểu áp lực ghi nhớ máy móc. Mỗi bài học đều được thiết kế linh hoạt, khuyến khích học sinh quan sát, trải nghiệm và tự mình khám phá. Cũng như những cánh diều bay lượn trên bầu trời, tri thức mà các em tiếp nhận vẫn luôn gắn liền với nền tảng vững chắc của đời sống thực tế.
Tiết học môn Tiếng Việt cùng sách giáo khoa Cánh Diều tại Trường Tiểu học Thạch Hạ (Hà Tĩnh). Ảnh: NVCC.
Mặt khác, hình thức sách trình bày đẹp mắt, ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu, giúp học sinh hứng thú hơn khi tiếp thu kiến thức và giúp phụ huynh dễ dàng tương tác với con trong quá trình học tập. Hệ thống tài nguyên của bộ sách Cánh Diều được xây dựng phong phú, đa dạng, cung cấp diễn đàn để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm, trao đổi thông tin, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn và chất lượng dạy học.
Với cách tiếp cận mang tính mở, linh hoạt và thực tiễn, có thể nói, bộ sách Cánh Diều thúc đẩy quá trình đổi mới phương pháp giáo dục hiện nay, góp phần xây dựng một nền giáo dục toàn diện, hướng đến sự phát triển bền vững của người học và xã hội.
Trong thời gian tới, việc sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất trên cả nước là nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục Việt Nam. Việc cấp bách lúc này là việc biên soạn, lựa chọn sách giáo khoa phải vừa tạo được sự đồng thuận xã hội vừa đảm bảo chất lượng cũng như tiến độ hoàn thành công việc. Nghị quyết số 71-NQ/TW mang tính đột phá trong lĩnh vực giáo dục, vì vậy việc thống nhất một bộ sách giáo khoa đòi hỏi sự quyết đoán nhưng đảm bảo tính khoa học và cần tính toán kĩ lưỡng.
Tất nhiên, để thống nhất việc sử dụng sách giáo khoa trên cả nước cần có bước đi thích hợp, chắc chắn để tránh lặp lại những nhược điểm như trong quá trình triển khai Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018.
Diệu Dương