Trước thực trạng nhiều chung cư đồng loạt cấm cho thuê ngắn ngày, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi UBND TP. Văn bản đề nghị cho phép và đưa ra các giải pháp quản lý mô hình này, thay vì “không quản được thì cấm” nhằm tháo gỡ khó khăn cho người dân và thúc đẩy du lịch thành phố.
Bất cập từ một quy định bị "hiểu khác"
Kể từ ngày 27-2-2025, thời điểm Quyết định số 26/2025 của UBND TP.HCM có hiệu lực, một làn sóng cấm đoán hoạt động cho thuê căn hộ ngắn ngày (theo tuần, theo ngày) đã lan rộng khắp các khu chung cư trên địa bàn thành phố.
Dù lãnh đạo Sở Xây dựng đã khẳng định Quyết định 26 không cấm hình thức này nhưng hầu hết các Ban quản trị, Ban quản lý nhà chung cư đều vin vào điểm a khoản 1 Điều 12 của quyết định để ra thông báo cấm.
Hệ quả là hàng loạt pa-nô với nội dung cảnh báo bằng nhiều thứ tiếng đã được dựng lên, gây ấn tượng xấu cho du khách và môi trường du lịch của thành phố. Theo HoREA, việc cấm đoán này đã tác động tiêu cực trực tiếp đến sinh kế của khoảng 8.740 chủ sở hữu căn hộ tại 24 khu nhà chung cư, khiến hàng ngàn người lao động bị mất việc.
Đồng thời, nó làm đứt gãy một phần quan trọng trong chuỗi cung ứng cơ sở lưu trú, vốn phục vụ không chỉ khách du lịch mà cả lượng lớn khách vãng lai có nhu cầu ở ngắn ngày để chăm sóc người bệnh, công tác hay đưa con cháu đi thi.
TP.HCM có khoảng 8.740 chủ sở hữu căn hộ tại 24 khu nhà chung cư cho thuê căn hộ ngắn ngày bị ảnh hưởng.
Về mặt pháp lý, HoREA chỉ ra: Theo Luật Nhà ở 2023, chủ sở hữu có quyền cho thuê nhà ở. Việc một người thuê căn hộ một tháng được coi là sử dụng để ở nhưng một người khác thuê một tuần lại bị xem là vi phạm thì rất bất hợp lý. Bản chất của việc thuê ngắn ngày vẫn là sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích để ở.
Cục Kiểm tra văn bản của Bộ Tư pháp cũng cho rằng việc cấm cho thuê qua Airbnb là chưa hợp lý và đảm bảo chặt chẽ về mặt pháp lý bởi đây là một trong những quyền tài sản của chủ sở hữu theo Bộ luật Dân sự.
Trong khi đó, những lo ngại về an ninh trật tự hay quá tải hạ tầng được cho là không thể "đổ vấy" hoàn toàn cho hoạt động này. Tội phạm có thể thuê bất cứ loại hình nào từ nhà trọ đến khách sạn mini chứ không riêng căn hộ ngắn ngày. HoREA cũng khẳng định chưa có thông tin nào về việc nhà chung cư bị quá tải điện, nước hay xuống cấp hạ tầng do hoạt động này gây ra.
Gỡ vướng bằng cơ chế quản lý thay vì cấm
Từ những bất cập trên, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho biết hiệp hội thống nhất với ý kiến của các cơ quan thuộc Bộ Tư pháp và Bộ Xây dựng rằng thay vì cấm thì cần có giải pháp để quản lý. Hiệp hội đã đề xuất một lộ trình cụ thể để hợp pháp hóa và đưa hoạt động này vào khuôn khổ.
Trước hết, HoREA kiến nghị UBND TP.HCM sớm có văn bản giải thích rõ Điều 13 Quyết định 26/2025 theo hướng công nhận hoạt động cho thuê căn hộ để ở bao gồm cả cho thuê dài hạn (từ 30 ngày trở lên) và ngắn hạn (dưới 30 ngày).
Quan trọng hơn, hiệp hội kiến nghị nghị thành phố chỉ đạo Sở Tài chính ngay lập tức tiếp nhận và giải quyết hồ sơ đăng ký kinh doanh cho thuê lưu trú ngắn ngày đối với căn hộ nhà chung cư. Thực tế, từ khi Quyết định 26 có hiệu lực, các chủ sở hữu đã bị từ chối đăng ký kinh doanh ngành nghề này.
Cho thuê căn hộ ngắn ngày đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách, chuyên gia và mang lại nhiều lợi ích kinh tế.
Để hoạt động một cách hợp pháp, người kinh doanh cho thuê căn hộ phải đáp ứng một loạt điều kiện chặt chẽ. Thứ nhất, phải có đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật. Thứ hai, đáp ứng điều kiện về an ninh trật tự, an toàn phòng cháy chữa cháy và bảo vệ môi trường. Đảm bảo điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất kỹ thuật và dịch vụ phục vụ khách theo quy định tại Nghị định 168/2017 (như có giường, đệm, chăn gối, nước sạch và thay mới khi có khách).
Căn hộ phải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhà chung cư đối với căn hộ lưu trú, có diện tích sử dụng không nhỏ hơn 25m². Người kinh doanh cho thuê căn hộ phải thực hiện nghiêm việc thông báo lưu trú với công an phường, xã theo Luật Cư trú và khai báo tạm trú cho khách nước ngoài theo quy định. Họ phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế kinh doanh dịch vụ lưu trú theo quy định của Bộ Tài chính.
Ngoài ra, HoREA cũng đề xuất thành phố xem xét các giải pháp công nghệ như nền tảng để số hóa việc quản lý lưu trú, giúp tăng cường hiệu quả và minh bạch.
Góc nhìn từ cơ quan quản lý du lịch
Về phía cơ quan quản lý nhà nước, Sở Du lịch TP.HCM trong các văn bản trả lời trước đó đã có những ghi nhận quan trọng. Sở thừa nhận mô hình kinh tế chia sẻ trong lĩnh vực lưu trú, đặc biệt là cho thuê căn hộ ngắn ngày, đã phát triển mạnh, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách, chuyên gia và mang lại nhiều lợi ích kinh tế.
Tuy nhiên, Sở Du lịch cũng bày tỏ quan ngại về những hệ lụy đi kèm như phát sinh mâu thuẫn giữa cư dân và chủ hộ, khó khăn trong quản lý an ninh và việc chưa minh bạch trong kê khai thuế. Sở cho biết UBND thành phố đã giao nhiệm vụ xây dựng chính sách thúc đẩy phát triển mô hình kinh tế chia sẻ trong lĩnh vực lưu trú du lịch, dự kiến chính sách này sẽ hoàn thành trong năm 2027.
HoREA cũng đề xuất thành phố xem xét các giải pháp công nghệ như nền tảng để số hóa việc quản lý lưu trú, giúp tăng cường hiệu quả và minh bạch.
HoREA cho rằng việc chờ đến năm 2027 là quá lâu và không đáp ứng được yêu cầu cấp bách hiện tại. Việc cần làm ngay là tách riêng hoạt động cho thuê căn hộ ngắn ngày để có giải pháp xử lý trước, vì nó liên quan trực tiếp đến sinh kế của người dân.
Trước đây, khi được đề nghị xem xét sửa đổi Quyết định 26 và xây dựng bộ tiêu chuẩn cho căn hộ thuê ngắn ngày, Sở Du lịch cho biết các nội dung này không thuộc thẩm quyền giải quyết của sở và đề nghị người dân liên hệ Sở Xây dựng. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có một chỉ đạo thống nhất từ UBND Thành phố để các sở, ngành cùng phối hợp tháo gỡ vướng mắc, tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng, hài hòa lợi ích của tất cả các bên.
QUANG HUY - THANH CHI