Các đại biểu tham quan sản phẩm công nghệ cao được trưng bày tại Triển lãm vi mạch do Khu Công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức.
Sau hợp nhất, Thành phố Hồ Chí Minh có không gian rộng lớn, kiến tạo nên một hệ sinh thái công nghiệp “độc bản”, hội tụ đầy đủ ba yếu tố “vàng” cho ngành bán dẫn.
Thứ nhất là “bộ não” R&D (nghiên cứu và phát triển) và nhân lực. Khu vực trung tâm (Thành phố Hồ Chí Minh cũ) với bề dày lịch sử về giáo dục, đào tạo, là trung tâm đổi mới sáng tạo, có Đại học Quốc gia, Khu Công nghệ cao và một cộng đồng khởi nghiệp sôi động. Đây tiếp tục đóng vai trò là “trái tim” nghiên cứu, nơi đặt các trung tâm thiết kế chip (IC Design) và là cái nôi cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao hàng đầu không chỉ cho thành phố mà còn cho cả nước.
Thứ hai là “cơ bắp” sản xuất gắn với khu vực Bình Dương (trước đây), vốn được mệnh danh là thủ phủ công nghiệp của Việt Nam với quỹ đất sạch rộng lớn, hạ tầng năng lượng, cấp thoát nước ổn định. Khu vực này là địa bàn lý tưởng để các nhà đầu tư đặt nhà máy sản xuất (Foundry) và nhà máy đóng gói, kiểm thử (ATP) quy mô lớn, kết nối giao thông thuận lợi mà không lo ngại về không gian hay hạ tầng.
Thứ ba là “huyết mạch” logistics gắn với khu vực Bà RịaVũng Tàu (trước đây) với cụm cảng nước sâu Cái Mép-Thị Vải (thuộc nhóm các cảng biển hiệu quả nhất thế giới) và sự kết nối trực tiếp với sân bay quốc tế Long Thành. Điều này bảo đảm cho chuỗi cung ứng vật liệu cũng như việc xuất khẩu sản phẩm chip đi toàn cầu được thực hiện với tốc độ nhanh và chi phí tối ưu nhất. Đây là ba yếu tố tạo nên nền tảng vững chắc nhất, là lợi thế cạnh tranh lớn để thành phố tự tin mời gọi các “đại bàng” công nghệ thế giới về “làm tổ”.
Theo Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Nguyễn Mạnh Cường: Việc phát triển công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng đã được triển khai suốt thời gian qua.
Đây là “thời điểm vàng” để đẩy mạnh thu hút đầu tư vào thành phố. Để phát triển mạnh mẽ ngành bán dẫn, thành phố không chỉ dựa vào lợi thế tự nhiên mà còn có cơ chế Quốc hội đã trao cho thành phố, đó là Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.
Đây là công cụ pháp lý mạnh mẽ cho phép thực hiện cơ chế “sandbox” (thử nghiệm), thiết lập các khu thương mại tự do gắn với công nghiệp số, nơi dòng chảy công nghệ được lưu thông thuận lợi nhất.
Trên nền tảng hạ tầng mới và thể chế mới, Thành phố Hồ Chí Minh đưa ra cam kết: Đối với thị trường, thành phố sẽ là khách hàng lớn nhất trong sản phẩm chip bán dẫn đầu ra.
Theo đó, địa phương đang đầu tư mạnh mẽ vào các Trung tâm dữ liệu siêu lớn (Hyperscale) và hạ tầng trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT) phục vụ quản lý đô thị. Thành phố cam kết phủ sóng 100% mạng 5G vào năm 2026. Nhu cầu từ chuyển đổi số của chính quyền và 14 triệu dân chính là “đơn đặt hàng” khổng lồ và bền vững nhất cho các sản phẩm chip bán dẫn.
Đối với hạ tầng, thành phố bảo đảm các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe nhất. Với sự liên kết vùng, thành phố cam kết cung cấp nguồn điện ổn định, nguồn nước siêu sạch và hạ tầng kết nối số tốt nhất tại các khu công nghiệp chuyên biệt dành cho bán dẫn, giải quyết triệt để nỗi lo về hạ tầng của các nhà sản xuất.
Đối với môi trường sống, địa phương kiến tạo nơi đáng sống cho các chuyên gia, nhân tài; nỗ lực xây dựng các khu đô thị thông minh, hệ thống y tế, giáo dục chuẩn quốc tế để thành phố thật sự là nơi “đất lành chim đậu”, nơi các chuyên gia toàn cầu có thể yên tâm đưa gia đình đến sinh sống, học tập và cống hiến lâu dài.
Theo thống kê, tính đến nay, cả nước đã thu hút hơn 170 dự án đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực bán dẫn. Ở mảng thiết kế chip có sự tham gia của 58 doanh nghiệp (45 doanh nghiệp FDI, 13 doanh nghiệp trong nước) với 7.000 kỹ sư thiết kế. Lĩnh vực lắp ráp và kiểm thử chip bán dẫn (ATP) có 9 dự án (2 dự án của Việt Nam và 7 dự án của nước ngoài) với 6.000 kỹ sư.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa có nhà máy sản xuất nào, chỉ mới có một đề án chế tạo chip quy mô nhỏ. Ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cho biết: Để thúc đẩy ngành bán dẫn, thành phố xác định 4 nhiệm vụ đột phá: thứ nhất, đến năm 2030, đào tạo nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn 9.000 kỹ sư; thứ hai, phát triển hệ sinh thái sản phẩm, tập trung vào chip chuyên dụng (IoT, AI, đô thị thông minh), thành phố không đầu tư dàn trải mà ưu tiên đầu tư vào các sản phẩm có lợi thế địa phương; thứ ba, đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển (R&D) công nghệ lõi bằng cách nâng cấp R&D tại Khu Công nghệ cao thành phố đạt chuẩn quốc tế, nghiên cứu vật liệu mới; thứ tư, cải cách thể chế, thí điểm cơ chế “Sandbox”.
Đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho rằng: Thành phố Hồ Chí Minh đang cho thấy vai trò “đầu tàu đổi mới sáng tạo” của mình, là nơi hội tụ, cộng hưởng của 3 trụ cột chính sách, công nghệ và nhân lực; qua đó, thể hiện sinh động tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/ TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Thành phố đã chủ động thúc đẩy mô hình hợp tác “3 nhà” với sự phối hợp ngày càng chặt chẽ giữa nhà nước-nhà trườngnhà doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao. Các sáng kiến hợp tác giữa chính quyền thành phố với các tập đoàn công nghệ và cơ sở đào tạo, trong đó có sự tham gia tích cực của doanh nghiệp trong và ngoài nước, góp phần hình thành hệ sinh thái nhân lực và đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực bán dẫn.
Bài và ảnh: KHÁNH TRÌNH