Hiểu về bệnh HIV tiến triển: Nguy cơ và cách quản lý hiệu quả

7 giờ trướcBài gốc

1. Bệnh HIV tiến triển là gì?

NỘI DUNG:

1. Bệnh HIV tiến triển là gì?

3. Tầm quan trọng của xét nghiệm CD4

4. Gói can thiệp cho người mắc HIV tiến triển

5. Quản lý HIV tiến triển ở trẻ em và thanh thiếu niên

HIV là một loại virus tấn công hệ miễn dịch, làm suy giảm khả năng cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng và một số loại ung thư.

Khi HIV tiến triển đến giai đoạn nghiêm trọng, gọi là bệnh HIV tiến triển hoặc HIV giai đoạn nặng (Advanced HIV Disease – AHD), cơ thể gần như mất khả năng bảo vệ.

WHO định nghĩa HIV tiến triển ở người lớn và thanh thiếu niên là số lượng tế bào CD4 dưới 200 tế bào/mm³ hoặc giai đoạn 3–4 theo phân loại của WHO.

Đối với trẻ em dưới 5 tuổi, tất cả đều được xem là mắc HIV tiến triển vì hệ miễn dịch non nớt khiến trẻ dễ tổn thương trước các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Người mắc HIV tiến triển thường xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như sụt cân nhanh, sốt kéo dài, tiêu chảy mạn tính, nhiễm trùng tái diễn.

Nguy cơ tử vong ở giai đoạn này vẫn cao, ngay cả khi người bệnh đã bắt đầu điều trị ARV. Bệnh lao, nhiễm trùng nặng do vi khuẩn và viêm màng não do nấm cryptococcus là những nguyên nhân chính gây tử vong. Việc nhận biết sớm và quản lý HIV tiến triển là yếu tố sống còn đối với người bệnh.

Sụt cân nhanh - một triệu chứng nghiêm trọng của người mắc HIV tiến triển.

2. Nguy cơ tử vong ở người mắc HIV tiến triển

Người mắc HIV tiến triển có nguy cơ tử vong cao hơn đáng kể so với người nhiễm HIV chưa tiến triển nặng, nguyên nhân chính là sự tấn công của các bệnh nhiễm trùng cơ hội. Lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, tiến triển nhanh hơn ở những người có hệ miễn dịch suy yếu.

Nhiễm trùng nặng do vi khuẩn, bao gồm viêm phổi, nhiễm trùng máu, nhiễm trùng tiết niệu, cũng là nguyên nhân phổ biến. Ngoài ra, viêm màng não do nấm cryptococcus là bệnh lý nghiêm trọng, dễ gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nguy cơ tử vong càng tăng khi số lượng tế bào CD4 giảm dưới 100 tế bào/mm³.

3. Tầm quan trọng của xét nghiệm CD4

Hiện nay, xét nghiệm CD4 không còn bắt buộc để quyết định bắt đầu điều trị ARV, nhưng vẫn là công cụ quan trọng để xác định người mắc HIV tiến triển, đánh giá nguy cơ nhiễm trùng cơ hội và lập kế hoạch dự phòng, điều trị các bệnh nhiễm trùng nặng. Những người có CD4 thấp cần được ưu tiên sàng lọc, theo dõi chặt chẽ và bắt đầu điều trị nhanh chóng nhằm giảm nguy cơ tử vong và tiến triển bệnh.

Lao là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người mắc HIV tiến triển.

4. Gói can thiệp cho người mắc HIV tiến triển

WHO khuyến nghị một gói can thiệp toàn diện cho người mắc HIV tiến triển, bao gồm sàng lọc, điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội, khởi đầu điều trị ARV nhanh và các biện pháp hỗ trợ tuân thủ điều trị.

Sàng lọc và điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội: Lao, nhiễm trùng vi khuẩn và viêm màng não do nấm cryptococcus cần được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc này giúp giảm nguy cơ tử vong và ngăn chặn các biến chứng nặng.

Khởi đầu điều trị ARV nhanh chóng: Khởi trị kháng virus HIV nhanh là bắt đầu điều trị càng sớm càng tốt, lý tưởng trong vòng 7 ngày kể từ khi chẩn đoán HIV, và trong vòng 1 ngày nếu có thể. Việc khởi đầu sớm giúp hệ miễn dịch phục hồi nhanh hơn, giảm nguy cơ tử vong và tiến triển bệnh.

Các biện pháp hỗ trợ tuân thủ điều trị: Bao gồm tư vấn tuân thủ chuyên sâu, thăm khám tại nhà hoặc liên lạc qua điện thoại, chăm sóc tại nhà hoặc chăm sóc giảm nhẹ. Những biện pháp này giúp người bệnh duy trì điều trị đúng phác đồ, cải thiện sức khỏe tổng thể và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Gói can thiệp cho người mắc HIV tiến triển không chỉ giảm nguy cơ tử vong mà còn giúp người bệnh phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng nặng, tăng khả năng tiếp cận các phương pháp chẩn đoán và thuốc quan trọng để kiểm soát các nguyên nhân gây bệnh phổ biến.

5. Quản lý HIV tiến triển ở trẻ em và thanh thiếu niên

Trẻ em dưới 5 tuổi dễ tiến triển bệnh nhanh và có nguy cơ tử vong cao hơn người lớn. Quản lý HIV tiến triển ở trẻ em cần phối hợp điều trị ARV, dự phòng lao, theo dõi các bệnh lý như viêm màng não do nấm và các bệnh da liễu liên quan HIV. Hỗ trợ dinh dưỡng và chăm sóc tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng giúp trẻ phục hồi và phát triển bình thường.

Thanh thiếu niên cũng cần được tư vấn, giám sát tuân thủ điều trị và hỗ trợ tâm lý để đảm bảo hiệu quả điều trị lâu dài.

Bệnh HIV tiến triển là một giai đoạn nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện sớm, điều trị ARV kịp thời và thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhiễm trùng cơ hội. Sàng lọc định kỳ, xét nghiệm CD4, khởi đầu điều trị nhanh chóng và hỗ trợ tuân thủ điều trị là những bước thiết yếu để giảm tỷ lệ tử vong.

Với chăm sóc y tế đúng cách và hỗ trợ cộng đồng, người mắc HIV tiến triển vẫn có thể sống khỏe mạnh, lâu dài, duy trì chất lượng cuộc sống và tham gia các hoạt động xã hội bình thường. Việc nâng cao nhận thức cộng đồng, xóa bỏ kỳ thị và đảm bảo tất cả người nhiễm HIV tiếp cận gói can thiệp đầy đủ là "chìa khóa" để kiểm soát bệnh hiệu quả.

BS. Nguyễn Thị Bích Ngọc

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/hieu-ve-benh-hiv-tien-trien-nguy-co-va-cach-quan-ly-hieu-qua-169251026163012393.htm