Hoàn thiện cơ chế kiểm soát tài sản, thu nhập để phòng ngừa tham nhũng hiệu quả

2 giờ trướcBài gốc

Chuẩn hóa dữ liệu, xây dựng chỉ số liêm chính và tích hợp cơ sở dữ liệu

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống tham nhũng trong bối cảnh chuyển đổi số. Đại biểu đề nghị chuẩn hóa hệ thống báo cáo theo chuẩn dữ liệu mở, kết nối thời gian thực với cơ sở dữ liệu quốc gia để hình thành hệ thống cảnh báo sớm, khắc phục tình trạng báo cáo rời rạc, thiếu khả năng phân tích dự báo.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh sự cần thiết sửa đổi Luật Phòng, chống tham nhũng trong bối cảnh chuyển đổi số. Ảnh: Quochoi.vn

Về đánh giá liêm chính, đại biểu đề nghị xây dựng Bộ chỉ số liêm chính quốc gia gồm thang điểm, trọng số và các tiêu chuẩn đánh giá phòng ngừa, phát hiện, xử lý và thu hồi tài sản nhằm tạo công cụ đo lường khách quan và thúc đẩy cạnh tranh liêm chính giữa các địa phương.

Đối với ứng dụng công nghệ, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tâm Hùng nhấn mạnh việc tích hợp bắt buộc dữ liệu đất đai, ngân hàng, thuế, doanh nghiệp, hải quan… với cơ sở dữ liệu phòng, chống tham nhũng, coi đây là “tầm chiến lược” vì phần lớn hành vi tham nhũng để lại dấu vết tài chính.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, Dự thảo Luật cần quy định nguyên tắc mỗi cá nhân chỉ thuộc một đầu mối kiểm soát tài sản, thu nhập, tránh phân tán trách nhiệm. Đồng thời, ông đề xuất mọi biến động tài sản bất thường, kể cả dưới 1 tỷ đồng, đều phải giải trình để ngăn tình trạng “chia nhỏ giao dịch”.

Ngoài ra, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tâm Hùng cũng đề xuất xây dựng hệ thống phân tích rủi ro, chấm điểm nguy cơ tham nhũng theo từng cá nhân, gắn với lĩnh vực nhạy cảm, biến động tài sản và lịch sử kê khai; quy định thời hạn tối đa đối với từng bước xác minh; làm rõ cơ chế phối hợp bắt buộc giữa các cơ quan như Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và Ngân hàng Nhà nước.

Đại biểu Quốc hội Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) thống nhất việc mở rộng đối tượng kê khai trong doanh nghiệp nhà nước có vốn chi phối. Ảnh: Quochoi.vn

Bổ sung đối tượng kê khai, tăng trách nhiệm giải trình

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) thống nhất việc mở rộng đối tượng kê khai trong doanh nghiệp nhà nước có vốn chi phối, đồng thời đề nghị không bỏ sót các trường hợp Nhà nước giữ dưới 50% vốn nhưng có cử cán bộ tham gia quản lý.

Về nghĩa vụ kê khai, đại biểu khẳng định kê khai trung thực phải là tiêu chí cốt lõi trong đánh giá cán bộ; trường hợp kê khai không đúng phải bị xử lý nghiêm, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự khi có hành vi tẩu tán tài sản.

Đại biểu cũng đồng tình nâng mức kê khai bổ sung từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng nhưng đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ hướng dẫn mức phù hợp theo từng giai đoạn để tránh phải sửa luật khi kinh tế biến động.

Đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa) đề nghị không quy định Ủy ban kiểm tra các cấp là cơ quan kiểm soát tài sản trong luật. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa) đề nghị không quy định Ủy ban kiểm tra các cấp là cơ quan kiểm soát tài sản trong luật vì chức năng này đã được xác định tại quy định của Đảng. Đại biểu nêu vấn đề chồng chéo trong xác minh khi vợ chồng thuộc hai thẩm quyền khác nhau, đề nghị thiết lập nguyên tắc phối hợp rõ ràng để tránh xác minh trùng lặp.

Đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải cũng đề nghị làm rõ phạm vi kiểm soát tài sản của Ủy ban Công tác đại biểu và Văn phòng Quốc hội; đồng thời bổ sung khung tiêu chí cụ thể để đánh giá tính trung thực của kê khai, tạo cơ sở thống nhất trong xếp loại cán bộ.

Về tài sản phải kê khai, đại biểu đề nghị quy định theo nguyên tắc chung, tránh liệt kê chi tiết từng loại tài sản để phù hợp thực tiễn, giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết. Đồng thời cho rằng cần có quy định đối với trường hợp tài sản dưới 1 tỷ đồng nhưng cộng dồn qua các năm vượt ngưỡng phải kê khai.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) đánh giá cao việc bổ sung yêu cầu chuyển đổi số trong quản lý. Ảnh: Quochoi.vn

Trong khi đó, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) đánh giá cao việc bổ sung yêu cầu chuyển đổi số trong quản lý, nhưng cho rằng quy định hiện nay còn chung chung, thiếu tiêu chí đo lường, dễ gây khó khăn khi thực thi. Đại biểu đề nghị cụ thể hóa trách nhiệm, tần suất và biện pháp thực hiện của từng cơ quan.

Về ngưỡng biến động tài sản, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy đồng tình nâng mức lên 1 tỷ đồng nhưng cho rằng không nên “đóng khung” trong luật, mà nên giao Chính phủ quy định để bảo đảm linh hoạt theo kinh tế - xã hội. Đại biểu cũng đề nghị làm rõ việc kê khai tài sản số khi có đủ cơ sở pháp lý.

Đối với quy trình xác minh tài sản, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Huy đánh giá dự thảo đã tạo khung pháp lý rõ ràng hơn, bổ sung cơ chế yêu cầu cung cấp thông tin và quy định riêng cho các trường hợp đặc thù theo hướng giao Chính phủ quy định chi tiết.

Hoàn thiện quy định kiểm soát tài sản, thu nhập

Phát biểu trước Quốc hội, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã làm rõ nhiều vấn đề đại biểu nêu trong quá trình thảo luận về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong làm rõ các vấn đề đại biểu nêu trong quá trình thảo luận về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng. Ảnh: Quochoi.vn

Sau khi tiếp thu ý kiến tại tổ ngày 5/11 và thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cơ quan soạn thảo đã tiếp tục rà soát, hoàn thiện các nội dung, đồng thời báo cáo giải trình thêm về một số nhóm vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Nội dung nhận được nhiều ý kiến là quy định về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập. Đa số đại biểu tán thành phương án của Dự thảo Luật, trong khi một số ý kiến đề nghị giữ nguyên quy định của luật hiện hành hoặc không quy định cơ quan kiểm tra của Đảng trong luật.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, quá trình thực hiện khoản 8 Điều 30 Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 phát sinh nhiều vướng mắc trong việc phân định thẩm quyền giữa cơ quan nhà nước và cơ quan Đảng, dẫn đến hơn ba năm vẫn chưa triển khai được kiểm soát tài sản, thu nhập. Để khắc phục, Bộ Chính trị đã ban hành Quyết định 56 (2022) về phối hợp các cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; Ban Chấp hành Trung ương ban hành Quy định 296 (2025) xác định rõ Ủy ban kiểm tra cấp ủy từ cấp trên cơ sở trở lên thực hiện nhiệm vụ này.

Do đó, Dự thảo Luật quy định các cơ quan kiểm tra, kiểm soát tài sản, thu nhập theo đúng chủ trương của Đảng và pháp luật hiện hành. Đồng thời, với mỗi đối tượng sẽ chỉ có một cơ quan được giao thẩm quyền kiểm soát, bảo đảm rõ ràng và không chồng chéo.

Về giá trị tài sản và mức thu nhập phải kê khai, đa số đại biểu tán thành quy định tăng ngưỡng kê khai từ 50 triệu lên 100 triệu đồng; biến động tài sản, thu nhập bổ sung trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng. Một số đại biểu đề nghị làm rõ căn cứ của mức điều chỉnh này.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp chiều 18/11. Ảnh: Quochoi.vn

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, việc tăng mức kê khai dựa trên hai yếu tố: từ năm 2018 đến nay lương cơ sở đã ba lần điều chỉnh; và điều kiện kinh tế - xã hội phát triển nhanh, giá cả thị trường tăng mạnh so với thời điểm luật được ban hành.

Nội dung mở rộng phạm vi đối tượng kê khai tài sản, thu nhập tại doanh nghiệp nhà nước cũng được nhiều đại biểu quan tâm. Dự thảo Luật quy định những người được giao tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ phải kê khai.

Cơ quan soạn thảo khẳng định quy định này phù hợp yêu cầu phòng, chống tham nhũng hiện nay và thống nhất với Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý và sử dụng vốn nhà nước. Chính phủ sẽ hướng dẫn cụ thể, tập trung vào người đại diện chủ sở hữu, đại diện phần vốn nhà nước và một số chức danh tại doanh nghiệp, không áp dụng với người nước ngoài hay người thuộc khu vực ngoài nhà nước.

Đối với các góp ý liên quan trình tự xác minh, loại tài sản kê khai, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, quy định tại nghị định hướng dẫn. Các ý kiến về ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý tài sản, thu nhập theo Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị cũng sẽ được phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp để tiếp thu, hoàn thiện.

Tổng Thanh tra Chính phủ khẳng định cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, hoàn chỉnh dự thảo, bảo đảm phù hợp chủ trương của Đảng và yêu cầu thực tiễn công tác phòng, chống tham nhũng.

Hồng Thái

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/hoan-thien-co-che-kiem-soat-tai-san-thu-nhap-de-phong-ngua-tham-nhung-hieu-qua.911240.html