HSBC: Chứng khoán Việt Nam có thể hút đến 10 tỷ USD vốn ngoại sau nâng hạng

19 giờ trướcBài gốc

Việt Nam đã tiến bao xa?

FTSE sẽ xem xét việc nâng hạng Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi trong kỳ rà soát vào ngày 7/10/2025. HSBC đánh giá, Việt Nam đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc đáp ứng các yêu cầu với 7/9 tiêu chí cần thiết để nâng hạng vào các chỉ số của FTSE.

Để một thị trường được nâng hạng lên thị trường mới nổi (EM), cần đáp ứng nhiều tiêu chí trong khung “Chất lượng Thị trường” (Quality of Markets) của FTSE. Việt Nam hiện đã đáp ứng các tiêu chí định lượng, như sự hiện diện của cổ phiếu vốn hóa lớn, khối lượng giao dịch và quy mô thị trường tuy nhiên thời gian qua Việt Nam vẫn bị xếp hạng là thị trường cận biên do các hạn chế về định tính.

Ví dụ, trước đây FTSE ghi nhận Việt Nam chưa đáp ứng các tiêu chí “Chu kỳ thanh toán (DvP)” và “Thanh toán - Chi phí liên quan đến giao dịch thất bại”. Khi đó, FTSE đánh giá các tiêu chí này ở mức “Hạn chế”, tức là không đáp ứng một phần. Nguyên nhân nằm ở việc Việt Nam yêu cầu kiểm tra tiền trước khi giao dịch, khiến quá trình giao dịch và thanh toán trở nên phức tạp.

HSBC cho biết, trong cập nhật gần nhất, FTSE xác nhận Việt Nam hiện đã đáp ứng 7/9 tiêu chí cần thiết. Tiến bộ đáng kể đã được ghi nhận ở hai tiêu chí còn lại, và theo quan điểm của HSBC, điều này củng cố hồ sơ nâng hạng của Việt Nam: “Chúng tôi cho rằng những tiến triển trong hai vấn đề còn lại – Luật Chứng khoán và việc triển khai hệ thống giao dịch KRX – đang đưa Việt Nam đến gần hơn với một đợt nâng hạng”.

Lưu ý rằng FTSE cũng sẽ tham vấn ý kiến nhà đầu tư và công ty chứng khoán trước khi ra quyết định cuối cùng. Nếu nâng hạng được xác nhận, cần ít nhất 6 tháng nữa để thay đổi phân loại và đưa Việt Nam vào các chỉ số FTSE. Việc này nhằm đảm bảo quá trình chuyển đổi suôn sẻ. Trong các đợt nâng hạng trước đây, quá trình từ cận biên lên mới nổi thường kéo dài khoảng một năm.

Giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) có phải là vấn đề?

Một trong những vấn đề FTSE từng lưu ý là quy trình đăng ký phức tạp cho nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra, còn có các giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) trong một số ngành như ngân hàng, hàng không và viễn thông. Các giới hạn này thường ở mức 50%, riêng ngân hàng thương mại chỉ là 30%.

Giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) trong một số ngành

HSBC cho rằng, giới hạn này đồng nghĩa việc khi nhà đầu tư nước ngoài đã nắm 50% cổ phần của một công ty, họ chỉ có thể giao dịch với nhau, hình thành nên một mức giá dành riêng cho khối ngoại, tạo ra khác biệt với giá giao dịch trong nước. Mặc dù FOL không phải là tiêu chí bắt buộc trong đánh giá của FTSE, nhưng đây có thể là vấn đề được nhà đầu tư quan tâm.

Hiện tại, chỉ có 12 cổ phiếu trong VN Index đã chạm trần FOL. Tổng thể, VN-Index có FOL trung bình 42%, trong khi tỷ lệ nắm giữ thực tế của khối ngoại chỉ bằng một nửa, ở mức khoảng 17%.

Tại sao Việt Nam chưa có trong danh sách theo dõi của MSCI?

Việt Nam hiện chưa nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng EM của MSCI. Để được đưa vào, Việt Nam cần đáp ứng bộ tiêu chí đánh giá khắt khe hơn của MSCI. Khác với FTSE chỉ có 9 tiêu chí, MSCI sử dụng bộ khung gồm 18 yếu tố.

Trong báo cáo “Đánh giá khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu” năm 2024, MSCI chỉ ra 9 vấn đề mà thị trường Việt Nam còn hạn chế. Một trong số đó là giới hạn FOL. Các vấn đề khác bao gồm: thiếu thông tin công bố chi tiết bằng tiếng Anh, không có thị trường ngoại hối ở nước ngoài, hạn chế trong giao dịch ngoại hối trong nước, yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch, và các hạn chế trong chuyển nhượng ngoài sàn.

Kể từ báo cáo gần nhất của MSCI, cơ quan quản lý trong nước đã có động thái xử lý một số hạn chế nhưng vẫn còn việc tháo gỡ FOL và công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá vẫn chưa được giải quyết. HSBC cho rằng, trong kịch bản lạc quan nhất, nếu MSCI đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi trong kỳ rà soát tháng 6/2026, thì việc nâng hạng lên EM cũng khó diễn ra trước năm 2028.

Nâng hạng có dẫn tới dòng vốn lớn?

Câu trả lời ngắn gọn là có. HSBC cho biết, việc nâng hạng đồng nghĩa Việt Nam sẽ tự động được đưa vào các chỉ số như FTSE All-World, FTSE EM và FTSE Asia. Các quỹ thụ động tham chiếu theo các chỉ số này sẽ phải mua cổ phiếu hoặc ETF Việt Nam. Các quỹ chủ động thì có quyền lựa chọn.

Phân tích của HSBC cho thấy phần lớn các quỹ chủ động ở châu Á và EM đã sở hữu cổ phiếu Việt Nam (38% quỹ châu Á và 30% quỹ GEM). Các quỹ châu Á hiện nắm trung bình 0,5% danh mục tại Việt Nam.

Số lượng quỹ chuyên biệt vào Việt Nam cũng tăng nhanh trong những năm gần đây. Hiện có hơn 100 quỹ, với tổng tài sản quản lý đạt 11 tỷ USD, so với chỉ 17 quỹ với 3 tỷ USD cuối năm 2014.

Ước tính, nếu Việt Nam được nâng hạng ở mức vốn hóa hiện tại, tỷ trọng sẽ vào khoảng 0,6% trong FTSE Asia và 0,5% trong FTSE EM. Theo kịch bản này, khoảng 1,5 tỷ USD vốn ngoại sẽ chảy vào thị trường chứng khoán Việt Nam từ các quỹ thụ động, chủ yếu từ các quỹ theo dõi FTSE EM và FTSE Global ex US.

Nếu tỷ trọng Việt Nam trong FTSE EM Asia đạt 1,3% – tương tự tỷ trọng Indonesia – dòng vốn có thể lên tới 3 tỷ USD.

Ước tính dòng vốn ngoại từ các quỹ thụ động và chủ động vào Việt Nam

Với các quỹ chủ động, nhiều quỹ đã có vị thế tại Việt Nam. Điều chỉnh yếu tố này, HSBC ước tính dòng vốn từ nhóm quỹ này có thể dao động từ 1,9 tỷ USD đến 7,4 tỷ USD, tùy thuộc vào tỷ trọng Việt Nam trong chỉ số.

Tóm lại, trong kịch bản lạc quan nhất, việc FTSE nâng hạng có thể mang lại tối đa 10,4 tỷ USD vào cổ phiếu Việt Nam. Tuy nhiên, dòng vốn thực tế sẽ chỉ ở mức vừa phải và phân bổ dần.

Bài học từ các thị trường được nâng hạng

Trong 10 năm qua, nhiều thị trường đã được MSCI và FTSE nâng hạng. Kinh nghiệm từ họ mang lại những bài học quan trọng.

Ả Rập Xê Út và Kuwait là hai thị trường gần nhất được FTSE nâng từ cận biên lên mới nổi. Trong 6 tháng trước khi công bố đưa vào chỉ số, thị trường của họ gần như đi ngang. Sau công bố, chứng khoán Ả Rập Xê Út tăng 15% cho đến đợt giải ngân đầu tiên. Do quy mô lớn, việc FTSE đưa thị trường này vào chỉ số được chia làm 6 giai đoạn. Trong khi đó, Qatar lại có diễn biến kém tích cực hơn.

Ngược lại, Việt Nam đã tăng mạnh, tới 37% trong 6 tháng qua – mức vượt trội so với các thị trường khác khi được nâng hạng.

So sánh với các trường hợp được MSCI nâng hạng năm 2014 như UAE và Qatar, Việt Nam cũng gây ấn tượng. UAE tăng 33% trong 6 tháng trước khi công bố và tăng thêm 43% sau đó. Qatar tăng 46% từ khi công bố đến lúc chính thức đưa vào chỉ số. Tuy nhiên, HSBC cũng lưu ý rằng, một phần lớn mức tăng này trùng với giai đoạn giá dầu Brent vượt 110 USD/thùng, nên không thể hoàn toàn quy cho tác động nâng hạng.

Theo quan điểm của nhóm phân tích, điều này cho thấy dư địa tăng tiếp sau nâng hạng có thể bị hạn chế. Một yếu tố cần thận trọng là khả năng nhà đầu tư sẽ bán ra để chốt lời sau đợt tăng mạnh vừa qua.

Nguyên Minh

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/hsbc-chung-khoan-viet-nam-co-the-hut-den-10-ty-usd-von-ngoai-sau-nang-hang-d378884.html