Hội nghị góp ý đề án sắp xếp, tinh gọn các Hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ (ngày 29/7/2025). Ảnh: ST
Hướng dẫn nêu rõ nguyên tắc sắp xếp, tinh gọn phải đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, thường xuyên của cấp ủy Đảng, sự phối hợp với các ban Đảng và cơ quan quản lý nhà nước liên quan. Đồng thời, đề cao vai trò chủ trì, thống nhất của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã trong việc tổ chức thực hiện.
Việc sắp xếp được thực hiện theo hướng đảm bảo quyền, nghĩa vụ hợp pháp của các hội; không làm gián đoạn hoạt động. Đồng thời, tinh gọn đầu mối, hợp nhất các hội có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, nội dung hoạt động tương đồng.
Hướng dẫn cũng yêu cầu việc tổ chức lại các Hội phải đồng bộ với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của Đảng, MTTQ và các Tổ chức chính trị - xã hội theo mô hình chính quyền hai cấp.
Quy định rõ phương án sắp xếp, hợp nhất Hội
Đối với các địa phương thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính, các tổ chức Hội có cùng tên, lĩnh vực hoạt động ở cấp tỉnh hoặc cấp xã sẽ được hợp nhất và lấy tên theo đơn vị hành chính mới. Trường hợp chỉ một địa phương có hội, hội đó sẽ tiếp tục hoạt động theo đơn vị mới nếu đáp ứng các tiêu chí về phạm vi, quy mô.
Tại cấp xã, nếu tổ chức Hội hoạt động ở ít nhất 1/3 số đơn vị hành chính trước sáp nhập, hội được giữ lại và đổi tên phù hợp. Nếu hoạt động dưới ngưỡng 1/3, việc duy trì hay giải thể sẽ do Ban Thường vụ cấp ủy xã xem xét quyết định theo tình hình thực tế.
Bên cạnh đó, việc tinh gọn bộ máy bên trong các hội cũng được quy định cụ thể. Ở cấp tỉnh, các hội như: Hội Nhà báo, Hội Luật gia, Hội Chữ thập đỏ, các Liên hiệp hội… chỉ giữ tối đa 2 bộ phận giúp việc (gồm chuyên môn nghiệp vụ và văn phòng). Các hội còn lại chỉ duy trì văn phòng. Ở cấp xã, việc sắp xếp tổ chức Hội được thực hiện theo chỉ đạo của Ban Thường vụ cấp ủy.
Trong năm 2025, đội ngũ cán bộ Hội vẫn được giữ nguyên. Từ năm 2026, các địa phương căn cứ thực tiễn, đề xuất giảm tối thiểu 20% người làm việc tại các Hội; các năm tiếp theo thực hiện theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.
Lùi thời gian Đại hội nếu cần thiết
Về tổ chức Đại hội, nếu năm 2025 trùng kỳ đại hội, có thể lùi sang năm 2026 để phù hợp tiến độ sắp xếp. Nếu còn trên 30 tháng đến đại hội thì tổ chức theo nhiệm kỳ; nếu còn dưới 30 tháng, đại hội được tổ chức sau Đại hội MTTQ cùng cấp. Thời điểm cụ thể do Ban Thường trực Ủy ban MTTQ cấp tỉnh quyết định, trường hợp đặc biệt báo cáo cấp ủy cấp tỉnh xem xét.
Về tài chính, trong năm 2025, các Hội tiếp tục sử dụng dự toán ngân sách đã được phê duyệt. Từ năm 2026, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã là đầu mối lập dự toán, đề xuất phân bổ ngân sách để các hội hoạt động. Tài sản và các quỹ hội thực hiện theo quy định tại Nghị định số 126/2024/NĐ-CP của Chính phủ và hướng dẫn của cơ quan tài chính địa phương.
Triển khai thống nhất, phù hợp tình hình thực tiễn
Trước yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức hội quần chúng có chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, nội dung hoạt động tương đồng, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh được giao chủ trì, tham mưu Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy lựa chọn một trong hai phương án thực hiện.
Theo đó, Phương án 1 là các địa phương chủ động phối hợp với các ban Đảng và sở, ngành liên quan xây dựng phương án sắp xếp, hợp nhất, trình Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy quyết định. Trong khi đó, phương án 2 là chờ Trung ương ban hành Đề án sắp xếp tổ chức hội quần chúng (dự kiến hoàn thành trước ngày 31/8/2025), từ đó các địa phương tham khảo để xây dựng phương án phù hợp với thực tiễn.
Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh, cấp xã và các Hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ khẩn trương rà soát, đánh giá tổ chức, hoạt động của các hội để đề xuất phương án sắp xếp, hợp nhất phù hợp, tránh chồng chéo. Đối với các Hội có tổ chức ở cả 3 cấp (Trung ương, tỉnh, xã), việc báo cáo được thực hiện theo hướng dẫn tại Công văn số 72/MTTQ-BTT ngày 15/7/2025. Với các tổ chức Hội chỉ có ở cấp xã hoặc cấp tỉnh, cần chủ động hiệp thương thống nhất phương án sắp xếp, hợp nhất vào các tổ chức Hội có hệ thống đầy đủ ở 3 cấp. Trường hợp không thống nhất được việc hợp nhất, các hội này sẽ hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự đảm bảo kinh phí; Nhà nước chỉ hỗ trợ khi được giao nhiệm vụ cụ thể, không hỗ trợ ổn định như hiện nay./.
THẢO CHI