Không khó để bắt gặp những lao động trung niên tuổi tầm 40 - 50 bắt đầu lại hành trình tìm việc làm ở những phiên giao dịch việc làm, ngày hội việc làm, sàn giao dịch việc làm ở Huế. Tại bộ phận tuyển dụng nhân sự ở các công ty, hồ sơ xin việc của người lao động có năm sinh từ 8X trở xuống cũng chiếm tỷ lệ khá nhiều.
Anh Tr.H.Q.H. (sinh năm 1981, ở Chi Lăng, quận Phú Xuân) gần 2 tháng nay ngày nào cũng chờ thông tin từ hai công ty lớn là Motors Kim Long và Scavi Huế mà anh nộp hồ sơ xin việc. Trong lúc vừa làm việc thời vụ và chờ tin trúng tuyển, anh H. tiếp tục đăng ký tham gia phỏng vấn ứng tuyển vị trí kế toán cho một công ty lớn đang mở thêm chi nhánh tại thành phố Huế. "Tôi chỉ cần được bố trí công việc phù hợp năng lực, môi trường làm việc thân thiện, minh bạch và mức lương khoảng từ 8 đến 10 triệu đồng/tháng là vui lắm rồi. Thậm chí, nếu đưa đi đào tạo, học việc xa nhà tôi vẫn chấp nhận", anh H. nuôi hy vọng.
Chị Ph.A. đang làm việc cho một bệnh viện quốc tế ở Đà Nẵng. Vì muốn về làm việc gần nhà nên khi hay tin có doanh nghiệp tuyển dụng các vị trí chuyên ngành phù hợp, chị không ngại thử sức. Hay như chị H.L. (Phường Đúc, quận Thuận Hóa) ở tuổi 40 và đang làm việc cho một tập đoàn nước ngoài của Hà Nội chi nhánh tại Huế, vẫn muốn chuyển hướng, thay đổi môi trường làm việc mới tốt hơn, dù chị biết sẽ khó cạnh tranh với lớp trẻ năng động, nhạy bén, cập nhật nhanh các công nghệ hiện đại.
Qua thăm dò, phần nhiều lao động ở tuổi 40- 50 đang hoặc từng có công việc ổn định, nhưng vì nhiều lý do, như doanh nghiệp thu hẹp quy mô, giải thể, sức khỏe giảm sút, xa nhà, hay đơn giản là quá tuổi... nên ở tuổi này họ vẫn phải "bôn ba" tìm việc. Nhiều người để kịp nối bảo hiểm xã hội cũng đang tất bật tìm việc, gia nhập thị trường lao động để không phải tự bỏ tiền túi đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Chị H.T.X.B. (đường Phùng Hưng, quận Phú Xuân) trước đây từng là nhân viên lễ tân khách sạn, do lớn tuổi phải chuyển sang bộ phận khác. Không sắp xếp được thời gian cho gia đình, con nhỏ, nên chị X.B. xin nghỉ việc. "Giờ tuổi tôi đã lớn, xin chạy grab công nghệ thì không đua kịp mấy bạn trẻ, định xin làm lao công ở Aeon Mall Huế hay làm ở căng tin cũng không còn nhanh nhẹn. Muốn mở quán kinh doanh cà phê lại không đủ vốn để sắm bàn ghế, máy pha chế và thuê mặt bằng...", chị X.B. tâm sự.
Ông Đặng Tứ Minh Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm thành phố cho rằng, lao động ở độ tuổi 40- 50 chắc chắn gặp một số khó khăn nhất định khi đi xin việc. Sức khỏe và sự nhạy bén trong nghề nghiệp không bằng giới trẻ. Họ cần được đào tạo lại công việc sau khi được tuyển dụng vào làm việc tại các doanh nghiệp do làm trái với công việc trước đây. Hơn nữa, rất nhiều đơn vị tuyển dụng còn ngại tuyển lao động lớn tuổi vì lo sức khỏe, năng lực của người lao động không đáp ứng được yêu cầu công việc, thậm chí họ cho rằng số lao động này dễ "nhảy việc" và bỏ việc giữa chừng vì công việc gia đình hoặc lý do khác...
Những lý giải về điểm yếu của lao động tuổi 40- 50 có thể chỉ là cách nhìn phiến diện từ đơn vị sử dụng lao động. Ông Nguyễn Văn Chiến, Trợ lý Tổng Giám đốc, phụ trách nhân sự Công ty CP TTH Group thẳng thắn chia sẻ: Có những lĩnh vực, vị trí việc làm, lao động trung niên tuổi trên 40 vẫn thắng thế hơn so với các bạn trẻ. Như công ty ông đang cần tuyển dụng các vị trí đòi hỏi có chuyên môn về y tế thì lực lượng ở độ tuổi này dễ đáp ứng được. Hay một số vị trí như công vụ, bảo vệ, cấp dưỡng, hộ lý... rất cần những người thận trọng, siêng năng, chịu khó và muốn gắn bó lâu dài với công ty.
Dù gặp nhiều khó khăn do yếu tố khách quan lẫn chủ quan, nhiều người lao động trung niên vẫn chọn cách không bỏ cuộc. Một số không có bằng cấp thì chuyển sang làm nghề truyền thống, lao động phổ thông như nhận may gia công, làm thợ phụ; số khác học nghề mới, như chế biến món ăn, chăm sóc sắc đẹp, sửa chữa điện máy... Có người vay vốn mở quán tạp hóa nhỏ, sắm xe đẩy bán nước, bán đồ ăn sáng hoặc tham gia các tổ hợp tác sản xuất nhỏ ở địa phương.
Anh Ng.H.Th. (47 tuổi, ở phường Thủy Xuân) từng là công nhân Nhà máy xi măng Long Thọ, sau khi bị cắt giảm lao động, đã cùng vợ mở nhà hàng. Sau thời gian kinh doanh không hiệu quả, anh học thêm nghề đầu bếp và bây giờ anh đảm trách đầu bếp chính cho một nhà hàng với mức lương hơn 10 triệu đồng/tháng. "Ở tuổi này, không dễ gì để bắt đầu lại, nhưng còn sức là còn làm, vừa vui, vừa tránh "nhàn cư" dễ sinh tiêu cực", anh Th. chia sẻ.
Ở tuổi U50, anh Trần Huy Cường hiện là Giám đốc Công ty TNHH MTV Thương mại và sản xuất HCF từng rời bỏ vị trí bếp trưởng của một khách sạn 5 sao để về mở công ty riêng, bắt đầu hành trình khởi nghiệp. "Nhiều người cho rằng tôi quá liều lĩnh, táo bạo ở thời buổi kinh tế khó khăn, làm ăn "trầy vi tróc vảy". Nhưng tôi muốn khẳng định bản thân, vì tôi tin vào đam mê, khả năng, thực lực hiện có", anh Cường trải lòng. Từng trải, thấu hiểu tâm lý, thế mạnh của từng tuổi đời, tuổi nghề, những lao động công ty anh Cường tuyển dụng đa phần ở tuổi trung niên, chỉ ngoài một số vị trí cần người trẻ, như sale, marketing...
Hiện nay, nhiều lao động có tính tự chủ, tự lập cao, "dám nghĩ, dám làm". Vì thế, nếu môi trường làm việc gò bó, thiếu cởi mở, không khai thác và phát huy tinh thần sáng tạo..., họ sẵn sàng nghỉ việc, chuyển việc. Đó là trường hợp của anh Th., còn 16 năm nữa mới đến tuổi nghỉ hưu theo chế độ, tức năm nay anh đã bước sang tuổi 46, nhưng vẫn có ý định rời vị trí trưởng phòng của một bệnh viện công để đầu quân cho một đơn vị tư. Anh Th. lý giải: "Công việc Nhà nước ngày càng khó khăn, áp lực do phải tự thu tự chi, rồi sáp nhập, tinh giảm nhân sự..., nên tôi muốn tìm cho mình một cơ hội thay đổi môi trường làm việc mới. Tôi tin, ai có năng lực chắc chắn họ sẽ phát huy tốt và thành công".
Đồng quan điểm với anh Th., nhiều người cũng cho rằng, trong bối cảnh đất nước có những thay đổi lớn về tổ chức bộ máy hành chính, việc sắp xếp lại vị trí công tác, thậm chí nhiều trường hợp công chức, viên chức phải nghỉ hưu sớm, thì việc tìm việc làm ở khu vực công hay tư không còn quan trọng, miễn sao có việc, có thu nhập ổn định.
Thực ra, không phải bây giờ mà những năm gần đây, quan điểm tìm kiếm việc làm của người lao động đã có nhiều thay đổi. Nếu trước đây, tình trạng "nhảy việc", chuyển việc thường xảy ra ở một số tỉnh, thành lớn phía Nam, phía Bắc, thì hiện nay, thị trường lao động ở Huế, nhất là những lao động trung niên đang có xu hướng rời cơ quan Nhà nước để "đầu quân" ở khu vực tư hay tự lập nghiệp bằng cách mở cơ sở, công ty riêng.
"Dù ở ngành nghề, lĩnh vực nào, khu vực công hay tư, nếu mình làm việc bằng sự tận tâm đều có thể thành công và đóng góp cho xã hội", chị Nguyễn Thị Trà My, người sáng lập Công ty TNHH MTV Sản phẩm thiên nhiên Trà My sau gần 19 năm là viên chức Nhà nước chia sẻ.
Ông Đặng Tứ Minh Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm thành phố thông tin thêm, so với năm 2024, tỷ lệ lao động có độ tuổi từ 40 - 50 đến tìm hiểu các đơn tuyển dụng tại sàn giao dịch việc làm tăng, nhất là nữ giới. Phần lớn lao động có trình độ đào tạo thấp.