Không miễn trừ trách nhiệm tuyệt đối với người giám định tư pháp

3 giờ trướcBài gốc

Để bảo vệ người giám định, vừa đảm bảo quyền và nguyên tắc khách quan, trung thực và trách nhiệm nghề nghiệp trong giám định tư pháp, dự thảo Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) đã bổ sung quy định về miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với người giám định tư pháp trong quá trình thực hiện hoạt động giám định tại điểm i khoản 1 Điều 24.

THIẾT LẬP CƠ CHẾ BẢO VỆ HỢP LÝ CHO NGƯỜI GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP

Tham gia thảo luận, góp ý về nội dung này, đại biểu Hoàng Quốc Khánh (Đoàn Lai Châu) đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng quy định này, bởi hoạt động giám định tư pháp là lĩnh vực đặc thù, phức tạp, có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả giải quyết các vụ án hình sự, vụ việc dân sự, hành chính.

Theo đại biểu Khánh, thực tế, nhiều người giám định e ngại tham gia giám định do lo sợ bị khiếu kiện, bị xử lý hình sự, kỷ luật khi kết luận giám định không được các bên chấp nhận mặc dù đã làm đúng quy trình, đúng chuyên môn. Điều này sẽ gây khó khăn cho hoạt động giám định, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyên sâu như tài chính, ngân hàng, công nghệ thông tin và môi trường... Do đó, việc thiết lập cơ chế bảo vệ hợp lý cho người giám định tư pháp là cần thiết, nhằm khuyến khích người giám định tư pháp yên tâm cống hiến, thực hiện đúng chức năng chuyên môn.

Đại biểu tỉnh Lai Châu cho rằng, dự thảo luật cũng cần quy định rõ và chặt chẽ hơn để tránh lạm dụng miễn trừ. Nếu không được thiết kế rõ ràng, việc miễn trừ trách nhiệm một cách quá rộng sẽ dẫn tới làm giảm trách nhiệm cá nhân của người giám định, làm suy yếu cơ chế kiểm soát và giám sát tính trung thực của kết luận giám định. Đặc biệt là ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và công dân, nếu kết luận sai nhưng không có cơ chế ràng buộc về trách nhiệm.

Do đó, đại biểu Khánh đề nghị xác định ranh giới rõ ràng hơn nữa giữa miễn trách nhiệm pháp lý và trách nhiệm nghề nghiệp, đạo đức nghề nghiệp. Việc miễn trừ không có nghĩa là người giám định được quyền sai sót, thiếu trung thực, mà chỉ áp dụng khi họ thực hiện đúng pháp luật, đúng quy trình chuyên môn, không có lỗi cố ý, không vụ lợi, không cố ý làm sai lệch kết luận giám định.

Vì vậy, đại biểu Hoàng Quốc Khánh kiến nghị Ban soạn thảo xem xét, chỉnh lý rõ hơn theo hướng: không miễn trừ tuyệt đối mà miễn trừ có điều kiện, chỉ áp dụng khi người giám định tuân thủ quy trình, tiêu chuẩn chuyên môn, không có lỗi cố ý hoặc vi phạm đạo đức nghề nghiệp, có kết luận khách quan, trung thực, đúng thẩm quyền. Bên cạnh đó cũng cần bổ sung việc xác định rõ phạm vi miễn trừ, chỉ áp dụng cho trách nhiệm dân sự, không bao gồm hành vi vi phạm pháp luật hình sự hoặc hành vi cố ý làm sai kết luận giám định. Đồng thời, bổ sung cơ chế giám sát nghề nghiệp rõ ràng hơn, như quy định về cơ quan độc lập trong đánh giá, xem xét kết luận giám định khi có dấu hiệu sai phạm, đảm bảo tính công khai, minh bạch và trách nhiệm nghề nghiệp.

GỠ KHÓ CHO HOẠT ĐỘNG GIÁM ĐỊNH TƯ PHÁP

Tham gia góp ý dự thảo Luật, đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn thành phố Hải Phòng) đề nghị quan tâm hơn về phạm vi và lộ trình xã hội hóa.

Theo đại biểu, dự thảo quy định các lĩnh vực mở rộng bao gồm cổ vật, di vật và quyền tác giả, ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân, tài chính, ngân hàng, xây dựng, tài nguyên. Tuy nhiên, còn một số lĩnh vực tiềm năng khác như môi trường, an toàn thực phẩm, dược phẩm, công nghệ thông tin, truyền thông, động vật nguy cấp, quý hiếm chưa được quy định rõ.

Theo đại biểu, có thể nhu cầu thực tế hiện nay ít, nhưng xu hướng phát triển thời gian tới sẽ gia tăng. Do đó, việc hoàn thiện đồng bộ các quy định về phạm vi, lộ trình, điều kiện thành lập, quyền và nghĩa vụ, cơ chế kiểm soát chất lượng và phối hợp để vừa phát huy chủ trương xã hội hóa, vừa đảm bảo chất lượng, hiệu quả, minh bạch và khả thi trong thực tiễn; đồng thời tạo thuận lợi để các văn phòng giám định tư pháp ngoài công lập tham gia thực hiện giám định, góp phần giảm tải cho cơ quan công lập và đáp ứng nhu cầu xã hội.

Cho ý kiến về điều kiện thành lập và hoạt động của văn phòng giám định tư pháp, một số đại biểu cho rằng, Điều 20 dự thảo luật đã quy định các điều kiện thành lập, nhưng cần làm rõ hơn các điều kiện nhân lực, trang thiết bị, cơ sở vật chất, cơ chế phối hợp với cơ quan công lập và quyền tiếp cận thông tin phục vụ giám định theo hướng: Ngoài các điều kiện chung, còn yêu cầu gì về tiêu chuẩn nhân lực, yêu cầu trang thiết bị tối thiểu theo từng chuyên ngành và bổ sung quy định về cơ chế phối hợp với các cơ quan công lập trong trường hợp cần thiết.

Đại biểu Quốc hội đề nghị điều chỉnh quy định về người đứng đầu chịu trách nhiệm trước pháp luật và quản lý điều hành của văn phòng giám định tư pháp, để thống nhất với quy định về chức vụ của người đại diện theo pháp luật về quản lý, điều hành doanh nghiệp tại Luật Doanh nghiệp năm 2020. Có thể sử dụng cụm từ “người đứng đầu” thay thế cho từ “trưởng” trong “Trưởng Văn phòng giám định tư pháp”.

Ngoài ra, tại điểm a khoản 6 Điều 20 dự thảo Luật quy định "Trưởng Văn phòng giám định tư pháp là giám định viên tư pháp có từ đủ 3 năm trở lên trong lĩnh vực đề nghị thành lập văn phòng". Theo một số đại biểu, quy định về điều kiện này chưa phù hợp với thực tiễn khi thành lập doanh nghiệp đầu tư xã hội hóa và hoạt động giám định tư pháp. Đồng nghĩa với việc, một văn phòng giám định tư pháp chỉ được thành lập và hoạt động trong một lĩnh vực, hoặc một chuyên ngành. Điều kiện này không tháo gỡ những điểm nghẽn, nút thắt về thể chế để khơi thông nguồn lực xã hội hóa và hoạt động giám định tư pháp.

Đại biểu đề nghị sửa đổi quy định về điều kiện thành lập văn phòng giám định tư pháp theo hướng: "Người đứng đầu văn phòng giám định tư pháp là giám định viên tư pháp có từ đủ 3 năm kinh nghiệm trở lên trong lĩnh vực được bổ nhiệm". Quy định rõ quyền và nghĩa vụ của văn phòng giám định tư pháp theo hướng có cơ chế giám sát, kiểm soát chất lượng, đánh giá định kỳ để bảo đảm văn phòng giám định tư pháp hoạt động đúng quy trình, tiêu chuẩn chuyên môn và có trách nhiệm giải trình với cơ quan nhà nước. Đồng thời, bổ sung quy định cho phép văn phòng giám định tư pháp được tiếp cận dữ liệu, hồ sơ, được hỗ trợ về pháp lý khi thực hiện giám định ngoài tố tụng; quy định rõ cơ chế bảo vệ quyền lợi của người trưng cầu giám định.

Thiên Tuấn

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/khong-mien-tru-trach-nhiem-tuyet-doi-voi-nguoi-giam-dinh-tu-phap-post1584377.html