Kiến nghị bỏ quy định làm khó doanh nghiệp xuất khẩu gạo

một ngày trướcBài gốc

Không nên ép doanh nghiệp phải “sở hữu” kho chứa

Một trong những quy định đáng chú ý trong dự thảo là doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải sở hữu kho chứa thóc, gạo, thay vì được thuê như hiện nay. VCCI đánh giá, điều này không cần thiết, thậm chí đi ngược lại nguyên tắc kinh tế thị trường và quyền tự do kinh doanh.

Theo VCCI, mục tiêu đặt ra cho điều kiện kho chứa là nhằm đánh giá năng lực vận hành và bảo đảm khả năng dự trữ của doanh nghiệp; cả hình thức sở hữu hay thuê đều có thể đáp ứng yêu cầu này, miễn là doanh nghiệp hoạt động thực chất và tuân thủ đúng quy định. Việc “bắt buộc sở hữu” kho chứa là can thiệp không cần thiết vào quyền tự do kinh doanh, trái với nguyên tắc vận hành của nền kinh tế thị trường.

Theo lý giải của cơ quan soạn thảo, có tình trạng doanh nghiệp thuê kho chỉ để đối phó điều kiện cấp phép, rồi không duy trì hoạt động sau đó; tuy nhiên, VCCI cho rằng đây là vấn đề thực thi pháp luật, không phải do thiếu sót trong quy định hiện hành. Doanh nghiệp vi phạm có thể bị rút giấy phép, thay vì “siết” toàn bộ thị trường bằng quy định cứng nhắc.

Ngoài ra, yêu cầu sở hữu kho chứa sẽ làm tăng đáng kể chi phí gia nhập thị trường, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Việc phải đầu tư xây dựng hoặc mua kho chứa không chỉ gây áp lực tài chính lớn mà còn hạn chế sự tham gia của doanh nghiệp mới, làm giảm tính cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu gạo và ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của nông dân, cũng như sự bền vững của chuỗi giá trị lúa gạo.

VCCI cũng cho rằng, việc dẫn lý do các doanh nghiệp thuê kho sẽ có lợi thế cạnh tranh về giá do không phải đầu tư ban đầu là không hợp lý; bởi doanh nghiệp thuê kho vẫn phải chịu chi phí thuê, một khoản chi phí hợp pháp và tất yếu trong kinh doanh và điều này đã được tính vào giá thành sản phẩm. Hơn nữa, trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp nào có lợi thế chi phí nhờ thuê kho thay vì đầu tư xây mới là điều bình thường và không nên bị can thiệp hành chính nếu không có yếu tố cạnh tranh không lành mạnh.

Dự thảo Nghị định yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu gạo phải sở hữu kho chứa thóc, gạo. Ảnh: Q.Phúc

Rào cản “dự trữ 1.250 tấn gạo” với doanh nghiệp mới

Một quy định khác cũng bị đánh giá là gây khó khăn không kém là yêu cầu doanh nghiệp mới phải dự trữ tối thiểu 1.250 tấn gạo trong vòng 45 ngày kể từ khi được cấp phép.

Theo VCCI, yêu cầu này khiến doanh nghiệp mới phải huy động lượng vốn lớn khi chưa có hợp đồng xuất khẩu nào, dẫn tới chi phí lưu kho, bảo quản tăng cao. Trong khi đó, thời điểm cấp giấy phép không cố định, khiến doanh nghiệp khó lập kế hoạch mua hàng và tổ chức kho dự trữ.

Mặc dù ban soạn thảo cho rằng quy định này nhằm ổn định giá lúa gạo nội địa, tránh tình trạng doanh nghiệp chỉ thu mua khi có hợp đồng, nhưng VCCI nhận định hiệu quả điều tiết sẽ không đáng kể do đối tượng áp dụng chỉ là thương nhân mới. Ngược lại, quy định này có thể khiến nhiều doanh nghiệp nản lòng, rút lui khỏi thị trường. Do đó, VCCI kiến nghị bỏ hoàn toàn yêu cầu dự trữ tối thiểu với doanh nghiệp mới.

Dự thảo cũng bổ sung quy định: nếu doanh nghiệp không gửi báo cáo về mức dự trữ lưu thông trong vòng 45 ngày kể từ khi bị nhắc nhở, sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo. VCCI đồng tình với việc yêu cầu báo cáo nhằm phục vụ công tác điều hành, nhưng nhấn mạnh rằng không nên rút giấy phép chỉ vì lỗi báo cáo trễ. Đây là hành vi vi phạm hành chính, có thể xử phạt theo quy định, nhưng không thể là căn cứ để xóa bỏ quyền kinh doanh hợp pháp đã được cấp phép. Trừ khi doanh nghiệp không còn đáp ứng điều kiện kinh doanh, việc thu hồi giấy phép là không phù hợp.

Kiến nghị bãi bỏ quy định cấm ủy thác xuất khẩu

Một điểm đáng chú ý khác là quy định cấm ủy thác xuất khẩu gạo. VCCI cho biết, điều này đã khiến nhiều doanh nghiệp mất cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế.

Trong thực tế, không ít doanh nghiệp trong nước có khả năng sản xuất gạo đạt tiêu chuẩn xuất khẩu nhưng lại chưa đủ điều kiện xin cấp phép (ví dụ: chưa có kho chứa, cơ sở xay xát đạt chuẩn). Khi bị cấm ủy thác, những doanh nghiệp này phải để khách hàng tìm đến đối thủ từ Thái Lan, Campuchia, những nước có điều kiện kinh doanh thông thoáng hơn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam và có thể dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp buộc phải đóng cửa.

VCCI nhấn mạnh, hoạt động ủy thác xuất khẩu hoàn toàn phù hợp với Luật Thương mại hiện hành, bởi gạo không nằm trong danh mục hàng hóa cấm xuất khẩu hoặc tạm ngừng xuất khẩu.

Từ các góp ý trên, VCCI cho rằng, việc sửa đổi chính sách kinh doanh xuất khẩu gạo cần nhất quán với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị: tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, cạnh tranh lành mạnh theo cơ chế thị trường, giảm chi phí tuân thủ không cần thiết, từ đó thúc đẩy hiệu quả chuỗi giá trị lúa gạo và nâng cao thu nhập cho nông dân.

Quang Khánh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/kien-nghi-bo-quy-dinh-lam-kho-doanh-nghiep-xuat-khau-gao-10374272.html