Tại tổ thảo luận số 1 có Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang, một trong những nội dung được nhiều đại biểu thảo luận là mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang phát biểu tại buổi thảo luận tổ. Ảnh: ĐH
TP HCM cần có một luật riêng
Đại biểu Huỳnh Thanh Nhân, Phó Chủ tịch HĐND TP HCM, nhìn nhận hiện nay, đơn vị hành chính cấp xã của TP HCM không còn giống như trước đây. Quy mô, diện tích và dân số đều lớn hơn cấp xã cũ nhưng nhỏ hơn cấp huyện cũ. Do đó, cần sớm ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật để xác định mức đầu tư cơ sở vật chất phù hợp với cấp xã trong bối cảnh mới.
Theo đại biểu Huỳnh Thanh Nhân, cấp xã nào may mắn được sử dụng cơ sở vật chất cấp huyện cũ thì đảm bảo; còn những cấp xã không được thì rất khó khăn. Tuy nhiên, việc sử dụng cơ sở cấp huyện cũ cũng đối diện với lo lắng về đảm bảo kinh phí để duy trì trụ sở, đồng thời quản lý, sử dụng làm sao tránh lãng phí.
Về tổ chức bộ máy và biên chế, đại biểu Huỳnh Thanh Nhân cũng cho biết hiện nay chưa định hình được vị trí việc làm. Khi sắp xếp bộ máy theo mô hình mới, theo Bộ Nội vụ, 80% công việc của cấp huyện cũ sẽ chuyển về cấp xã, 20% chuyển lên cấp tỉnh.
Đại biểu Huỳnh Thanh Nhân, Phó Chủ tịch HĐND TP HCM, phát biểu thảo luận tại Tổ 1; Ảnh: NGUYỄN PHAN
Đại biểu Huỳnh Thanh Nhân nhìn nhận với tổ chức bộ máy và nguồn nhân sự hiện nay, cần xem xét liệu cấp xã có đủ năng lực gánh vác khối lượng công việc lớn như vậy hay không. Trong khi đó, các nghị định, thông tư hướng dẫn vẫn chưa được ban hành kịp thời, gây lúng túng cho cơ sở khi triển khai.
Từ năm 2022 đến nay, TP HCM đã triển khai thực hiện Nghị quyết 131 về mô hình chính quyền đô thị, nhưng hiệu quả vẫn chưa phát huy hết. Tương tự, sau gần 3 năm thực hiện Nghị quyết 98, có những nội dung đã được thực hiện, song vẫn còn điểm chưa đạt yêu cầu. Thành phố đã tập trung kiến nghị điều chỉnh, bổ sung nghị quyết để phù hợp hơn với thực tiễn.
Đại biểu Huỳnh Thanh Nhân thông tin trước đây, trong các văn bản của TP HCM có đề cập kiến nghị cho thành phố nghiên cứu xây dựng Luật Đô thị đặc biệt, giống như Hà Nội có Luật Thủ đô. Tuy nhiên, gần đây, không thấy thành phố đề cập đến vấn đề này.
"Xây dựng Luật Đô thị đặc biệt cho TP HCM cũng là vấn đề được nhiều chuyên gia quan tâm và có ý kiến rất nhiều. TP HCM cần có một luật riêng để chủ động hơn và có hành lang pháp lý bền vững và lâu dài. Trên cơ sở đó, bộ máy điều hành của thành phố từ quản lý nhà nước đến quy hoạch, quản lý đất đai, kinh tế, văn hóa, xã hội, y tế… sẽ thuận lợi hơn" – ông Huỳnh Thanh Nhân nêu quan điểm.
Đề xuất tăng thêm một Phó Chủ tịch UBND cho xã, phường đông dân
Ông Hoàng Minh Tuấn Anh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường Tân Hưng, cho biết trong thời gian qua, các địa phương đều rất nỗ lực để mô hình này đi vào hoạt động ổn định, dù vẫn còn nhiều khó khăn.
Theo đại biểu, áp lực công việc của từng phường, xã không giống nhau: phường có quy mô dân số 50.000 người khác với nơi có 100.000 – 200.000 người; phường đô thị nén cũng khác với xã có diện tích rộng. Mặc dù còn nhiều thách thức, hệ thống chính trị cơ sở vẫn đang quyết tâm khắc phục khó khăn trong khả năng của mình.
Từ thực tiễn triển khai, đại biểu Hoàng Minh Tuấn Anh kiến nghị nên tách chức danh Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công ra khỏi chức danh Phó Chủ tịch UBND cấp xã phụ trách kinh tế - đô thị.
Ở các phường lớn, quy mô dân số trên 100.000 người, khối lượng công việc hành chính rất lớn, việc kiêm nhiệm khiến lãnh đạo phường khó có thời gian tập trung cho công tác quản lý, điều hành phát triển kinh tế - đô thị. Dẫn chứng tại phường Tân Hưng, đại biểu cho biết mỗi ngày tiếp nhận trên 300 hồ sơ.
Bên cạnh đó, đại biểu kiến nghị xem xét bổ sung thêm một Phó Chủ tịch UBND đối với những phường, xã có quy mô dân số lớn hoặc có trung tâm hành chính, dịch vụ tập trung đông dân cư.
Mặt khác, thành phố cần tăng cường tập huấn, đào tạo chuyên sâu cho cán bộ, công chức cơ sở, đặc biệt ở các lĩnh vực then chốt như: đất đai, môi trường, y tế, giáo dục. Đây là các lĩnh vực có khối lượng công việc lớn, tính chuyên môn cao, nhưng nguồn nhân lực hiện nay còn mỏng.
Đồng thời đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị, hạ tầng công nghệ thông tin cho UBND phường, xã.
Tham gia thảo luận về các vấn đề đại biểu nêu ra, Bí thư Thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang đồng tình với quan điểm nhiệm kỳ 2025-2030 phải phát triển mạnh mẽ, tối đa, chắt chiu mọi điều kiện để làm đường sắt đô thị.
Bí thư Thành ủy cho rằng đây là giải pháp gần như duy nhất để giải quyết câu chuyện kẹt xe. Tuy nhiên ông nhấn mạnh để làm 12 tuyến đường sắt đô thị trong nhiệm kỳ tới thì phường, xã phải đặc biệt chú trọng công tác đền bù giải phóng mặt bằng, vì đây là yếu tố quyết định.
Hiện nay, TP HCM đang tổ chức 19 đội đặc nhiệm xuống địa phương thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng và ông rất khuyến khích việc này, giao trách nhiệm cụ thể cho từng cá nhân.
Về vấn đề phân cấp ngân sách về cho phường, ông Trần Lưu Quang cho rằng TP HCM cần phải có tính toán, trước mắt nên áp dụng một số phường có nhu cầu, tránh tình trạng có tiền mà không biết xài. Nhưng tinh thần chung là nên giao tiền về cho phường và giao cả trách nhiệm đầu tư, có như thế mới khuyến khích được, phường nào thu được nhiều thì được hưởng.
Bí thư Thành ủy TP HCM cũng chia sẻ, việc vận hành mô hình chính quyền hai cấp trong thời gian ngắn sẽ khó tránh khỏi sự lúng túng ban đầu và cần thời gian để điều chỉnh. Ông cũng đồng tình việc quan tâm, bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ phường, xã nhưng phải có kết quả thực chất; phải cầm tay chỉ việc cụ thể, rõ ràng.
Cũng thảo luận về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đại biểu Hoàng Tùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường An Khánh nhìn nhận qua hơn 3 tháng vận hành đem lại nhiều kết quả tích cực, đáp ứng được các yêu cầu trực tiếp của người dân và doanh nghiệp tốt hơn.
Đại biểu Hoàng Tùng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND phường An Khánh, phát biểu thảo luận tổ; Ảnh: NGUYỄN PHAN
Đại biểu Hoàng Tùng đề xuất thành phố tăng cường ngân sách cho cấp phường để HĐND thực hiện chức năng quyết định đầu tư bởi gần như các phường không có kết dư. Bên cạnh đó, trong nhiệm kỳ tới thành phố cần tập trung phát triển nhà ở xã hội; đường sắt đô thị.
PHAN ANH