Đại công trường sân bay quốc tế Long Thành. Ảnh: CAA
Định hướng đô thị sân bay hiện đại
Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Long Thành Dương Minh Dũng cho hay, tầm nhìn phát triển Long Thành không dừng ở đô thị thông thường mà hướng đến mô hình thành phố sân bay hoạt động 24/7, lấy sân bay làm hạt nhân. Từ trung tâm hàng không quốc tế này, mạng lưới giao thông sẽ kết nối đồng bộ với các tuyến Vành đai 3 - 4, cao tốc Dầu Giây - Long Thành, Biên Hòa - Vũng Tàu, cùng hành lang logistics biển - hàng không. “Đây là mô hình đô thị sân bay điển hình, cho phép hình thành các khu thương mại, dịch vụ, công nghiệp, logistics bám quanh sân bay, tạo chuỗi giá trị liên kết và gia tăng sức cạnh tranh cho toàn vùng” - ông Dũng nhấn mạnh.
Được thành lập trên cơ sở sáp nhập 4 đơn vị hành chính gồm, xã Bình Sơn, Lộc An, Long An và thị trấn Long Thành (huyện Long Thành cũ), xã Long Thành hôm nay có quy mô 130,12km2 với dân số hơn 93 nghìn người - trở thành một trong những đơn vị hành chính lớn nhất tỉnh Đồng Nai. Với vị trí chiến lược, nằm giữa mạng lưới giao thông huyết mạch và là nơi đặt Cảng hàng không quốc tế Long Thành, địa phương này đang giữ vai trò đặc biệt trong chiến lược phát triển không gian đô thị của tỉnh.
Theo định hướng quy hoạch đến năm 2030, Long Thành sẽ hoàn thiện bộ khung thành phố sân bay, vận hành các trục logistics chính và phân khu chức năng cốt lõi; tầm nhìn đến 2050, nơi đây sẽ trở thành cửa ngõ quốc tế hiện đại của Châu Á, góp phần thực hiện khát vọng xây dựng Đồng Nai xanh – giàu mạnh – văn minh – hiện đại. Ông Nguyễn Anh Tuấn - Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai cho biết, quy hoạch tỉnh Đồng Nai thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 đã xác định rõ mục tiêu đưa tỉnh trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao, có hạ tầng đồng bộ – thông minh – hiện đại, hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó, Long Thành sẽ đóng vai trò trung tâm logistics quốc tế, công nghiệp công nghệ cao và thương mại – dịch vụ tầm vóc toàn cầu.
Giải pháp hiện thực hóa cực tăng trưởng
Giới chuyên môn nhận định, nếu Long Thành phát triển đúng hướng sẽ là một trong những hình mẫu phát triển đô thị sân bay kiểu mới của Việt Nam. Đô thị sân bay này không chỉ là điểm cất hạ cánh, mà là trung tâm kinh tế - công nghiệp - dịch vụ - logistics hoạt động liên tục, tạo động lực tăng trưởng lan tỏa cho toàn vùng. Để tầm nhìn thành hiện thực, yêu cầu tiên quyết là đột phá hạ tầng giao thông. Ông Dương Minh Dũng nhấn mạnh: “Khi hạ tầng sân bay thông thoáng thì các hạ tầng khác sẽ phát triển theo”. Lãnh đạo xã Long Thành cho rằng, cần khẩn trương đầu tư tuyến đường sắt kết nối TPHCM – Long Thành, tuyến đường sắt Long Thành – Cái Mép, cùng với việc hoàn thiện các tuyến cao tốc và đường vành đai để bảo đảm kết nối thông suốt vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Ông Nguyễn Anh Tuấn kiến nghị, Trung ương cho phép tỉnh sử dụng vốn linh hoạt giữa các nguồn, bảo đảm thanh toán kịp thời cho các công trình có khối lượng lớn. Ông Tuấn cũng đề nghị ưu tiên vốn cho các dự án liên kết vùng, gồm cao tốc Dầu Giây – Liên Khương, đường sắt Biên Hòa – Vũng Tàu, đường sắt Biên Hòa – Lộc Ninh và các tuyến metro kết nối TPHCM – Đồng Nai. “Đặc biệt, cần ban hành cơ chế đặc thù cho thành phố sân bay Long Thành, cho phép tỉnh chủ động trong điều phối vốn, thu hút đầu tư và phát triển hạ tầng số, đảm bảo tiến độ cho các dự án chiến lược” - ông Tuấn nói.
Ở góc độ phát triển kinh tế, ông Vũ Ngọc Long - Giám đốc Sở Công thương tỉnh nêu quan điểm, tỉnh nên kiến nghị Chính phủ ban hành cơ chế tài chính ưu đãi cho các dự án gắn với sân bay Long Thành, khuyến khích đầu tư vào khu thương mại tự do và tín dụng xanh cho khu công nghệ cao. Theo ông Dương Minh Dũng, quá trình phát triển đô thị sân bay đòi hỏi đổi mới tư duy lãnh đạo, dám nghĩ – dám làm – dám chịu trách nhiệm, cùng sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Ông Dũng cũng kiến nghị Trung ương áp dụng cơ chế đặc thù về chính sách ưu đãi thuế đối với Đề án Khu thương mại tự do và tín dụng xanh cho khu công nghệ cao.
Khi “động cơ” sân bay, logistics, công nghiệp công nghệ cao và phát triển xanh cùng khởi động, Long Thành sẽ không chỉ là niềm tự hào của Đồng Nai mà còn là biểu tượng cho khát vọng cất cánh của Việt Nam trên bản đồ kinh tế khu vực.
Long Thành có vị trí nằm gần Trung tâm Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, cách TPHCM khoảng 40km, kề cận các khu công nghiệp năng động của Nhơn Trạch và cụm cảng quốc tế Phước An - Cái Mép. Ngoài ra, Long Thành còn là điểm hội tụ của nhiều tuyến cao tốc và vành đai quan trọng như: TPHCM - Long Thành - Dầu Giây, Dầu Giây – Phan Thiết, Biên Hòa - Vũng Tàu, Bến Lức - Long Thành, Vành đai 3 và Vành đai 4. Vị trí này không chỉ thuận lợi về giao thông mà còn đặt Long Thành vào một chuỗi đô thị chiến lược của miền Đông Nam bộ, gắn liền với sự phát triển chung của cả vùng.
Thanh Giang