Kỳ 2: Nút giao An Phú: Đại công trường 'chờ'... cái máy bơm

14 giờ trướcBài gốc

Niềm vui ngắn chẳng tày gang

Khởi công cuối tháng 12/2022, dự án nút giao thông An Phú (TP.Thủ Đức cũ) được ấn định hoàn thành ngày 31/12/2025. Đây là cam kết của thành phố về việc giải quyết dứt điểm điểm nghẽn giao thông lớn nhất, nơi giao cắt của các trục huyết mạch gồm cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây, đại lộ Mai Chí Thọ và đường Lương Định Của. Thế nhưng, khi đồng hồ đang đếm ngược, những gì diễn ra trên đại công trường lại phơi bày một bức tranh đầy nghịch lý. Nhánh hầm chui HC1 vừa thông xe chính là minh chứng rõ nhất cho sự phi lý này.

Theo ghi nhận, từ cuối tháng 5/2025, các hạng mục chính bên trong hầm về cơ bản đã hoàn thiện 99%. Mặt đường đã thảm nhựa, hệ thống chiếu sáng và các đường sơn kẻ chỉ dẫn đã hoàn tất, tạo nên không gian khang trang, sẵn sàng vận hành. Vậy mà, con đường trị giá hàng trăm tỷ đồng này vẫn phải "cửa đóng then cài" suốt nhiều tháng.

Sau nhiều lần lỗi hẹn, nhánh hầm chui HC1 cuối cùng đã thông xe

Lý do chính của sự chậm trễ được ông Lương Minh Phúc, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM (Ban Giao thông - chủ đầu tư), giải thích là do việc thi công trạm bơm thoát nước gặp khó khăn vì điều kiện địa chất và mực nước ngầm phức tạp, được xem là bất khả kháng. Trong thời gian chờ đợi, hầm chui thường xuyên bị ngập nước mỗi khi có mưa lớn, phơi bày sự bị động của công trình.

Việc một hạng mục trọng yếu, gần như hoàn thiện, lại phải "đắp chiếu" nhiều tháng chỉ vì một thiết bị phụ trợ cho thấy sự thiếu đồng bộ và yếu kém nghiêm trọng trong công tác lập kế hoạch tổng thể dự án. Đối lập với hình ảnh sạch đẹp của hầm chui HC1 là sự im ắng đến lạ thường bao trùm phần còn lại của đại công trường.

Từ trên cao nhìn xuống, công trường rộng lớn nhưng đìu hiu, vắng lặng. Những trụ cầu vượt của cầu Bà Dạt, cầu Giồng Ông Tố sừng sững trơ ra khung bê-tông cốt thép, không bóng công nhân thi công. Máy móc thiết bị hạng nặng nằm im lìm, phơi mình dưới mưa nắng.

"Ma trận" đổ lỗi và sức ép tiến độ

Sự trì trệ này thể hiện rõ nét qua những con số không thể chối cãi trong báo cáo tiến độ của Ban Giao thông TPHCM. Vấn đề của dự án An Phú không chỉ nằm ở khó khăn kỹ thuật đơn lẻ. Một cuộc tranh luận nổ ra về hai nhóm nguyên nhân chính, tạo thành một "ma trận" lý do phức tạp, trong đó vai trò và trách nhiệm của chủ đầu tư đang được đặt lên bàn cân.

Hạng mục hầm chui HC1 thời điểm hoàn thành nhưng còn chờ cái máy bơm

Một mặt, Ban Giao thông liên tục chỉ ra nguyên nhân từ năng lực của một số nhà thầu. Các cáo buộc cho rằng đơn vị thi công thiếu quyết liệt, thiếu chủ động huy động tối đa máy móc, thiết bị và nhân sự ra công trường. Hàng loạt văn bản đôn đốc đã được ban hành, yêu cầu nhà thầu đẩy nhanh tiến độ. Sự sốt ruột này có cơ sở khi nhìn vào tiến độ đáng báo động của một số gói thầu, ví dụ Gói thầu XL5 (hầm chui HC1-01) do Liên danh Công ty CP Tập đoàn Thuận An - Tổng công ty Xây dựng số 1 thi công, sau 9 tháng chỉ đạt khoảng 14,5%.

Mặt khác, sẽ là thiếu sót nghiêm trọng nếu chỉ quy trách nhiệm cho năng lực nhà thầu. Một "bóng ma" cũ của các dự án hạ tầng tại TPHCM vẫn chưa tan: vấn đề giải phóng mặt bằng (GPMB). Các báo cáo gần đây khẳng định nguy cơ chậm tiến độ chung toàn dự án còn do vướng hơn 22.000m2 mặt bằng chưa được giải tỏa.

Điều trớ trêu, khu đất này vốn là "di sản" buồn từ dự án mở rộng đường Lương Định Của kéo dài cả thập kỷ ngay bên cạnh. Việc vấn đề cũ không được giải quyết dứt điểm lại tiếp tục "ám" sang siêu dự án mới cho thấy sự thiếu kết nối, thiếu đồng bộ trong quy hoạch và thực thi giữa các dự án, một yếu kém thuộc về trách nhiệm quản lý nhà nước mà Ban Giao thông không thể đứng ngoài cuộc. Điển hình là các gói thầu như XL12 (nhánh 2 cầu vượt đường Mai Chí Thọ và đường Lương Định Của), sản lượng chỉ đạt 5% trong 9 tháng qua do khâu chuẩn bị mặt bằng, phân luồng và thoát nước, chưa thể làm trụ. Làm sao đòi hỏi nhà thầu thi công quyết liệt khi họ không có đất sạch để làm việc?

Sự tồn tại song song của cả hai vấn đề này đang đẩy siêu dự án vào vòng xoáy trễ hẹn, bào mòn niềm tin của người dân vào năng lực quản trị dự án của chính chủ đầu tư và quy trình lựa chọn nhà thầu cho một siêu dự án mang tầm vóc chiến lược.

Từ trên cao nhìn xuống, siêu dự án nút giao An Phú vắng vẻ, đìu hiu

Sau cuộc họp với Ban Giao thông ngày 19/6, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Võ Khánh Hưng đã có kết luận liên quan đến tiến độ dự án này. Theo Sở Xây dựng, các báo cáo về tiến độ dự án nút giao An Phú đều phấn đấu hoàn thành ngày 31/12/2025, khai thác đồng bộ với Cảng Hàng không quốc tế Long Thành. Sở Xây dựng nhắc nhở, đôn đốc chủ đầu tư nỗ lực bảo đảm thi công theo tiến độ đề ra. Công trình nút giao An Phú là trọng điểm khu vực cửa ngõ phía Đông TP, thuộc chương trình tăng cường kết nối Cảng Hàng không quốc tế Long Thành với trung tâm TPHCM.

UBND TP và Sở GTVT (nay là Sở Xây dựng) đã có nhiều văn bản đôn đốc Ban Giao thông tập trung huy động nhân lực, máy móc, vật tư, vật liệu xây dựng đẩy nhanh tiến độ. Tuy nhiên, thực tế công trường triển khai chậm, một số hạng mục chưa bảo đảm tiến độ yêu cầu (đặc biệt hầm chui HC1-01, HC1-02 dù khởi công từ tháng 3/2022). Từ đó, có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến tiến độ hoàn thành công trình 31/12/2025.

Sở Xây dựng đề nghị Ban Giao thông báo cáo chi tiết tình hình thực hiện dự án, làm rõ khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân chậm trễ; tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và đề xuất giải pháp khắc phục. Ban Giao thông cần lập tiến độ chi tiết thi công hoàn thành các hạng mục còn lại, đề xuất giải pháp thực hiện như phương án tổ chức giao thông, giải pháp kỹ thuật thi công... để bù tiến độ đã chậm trễ, bảo đảm kế hoạch đề ra.

Ban Giao thông cần phối hợp các nhà thầu thi công để có cam kết tiến độ. Đồng thời phối hợp các đơn vị liên quan, xem xét điều chỉnh phương án tổ chức phân luồng giao thông khu vực, đẩy nhanh tiến độ thi công. Sở Xây dựng cũng đề nghị Ban Giao thông khẩn trương hoàn thiện, trình thẩm định hồ sơ các hạng mục công trình còn lại như phần mặt bằng nút giao An Phú, chiếu sáng, cây xanh... làm cơ sở triển khai đồng bộ các hạng mục, bảo đảm tiến độ.

Đối với hạng mục xây dựng các cầu bộ hành: Công trình thuộc khu vực cửa ngõ TP, có yêu cầu cao về mặt thẩm mỹ (dự án nút An Phú thuộc đối tượng thi tuyển kiến trúc). Do đó, Sở Xây dựng đề nghị Ban Giao thông khẩn trương bổ sung nghiên cứu giải pháp thiết kế tăng cường mỹ quan, tạo thuận lợi, thu hút người dân tiếp cận, sử dụng. Sở Xây dựng cũng đề nghị Ban Giao thông tiếp tục phối hợp các đơn vị liên quan rà soát, khắc phục các bất cập, tồn tại trong quá trình tổ chức thi công, bảo đảm an toàn giao thông, hạn chế ùn tắc giao thông.

Hệ lụy trực tiếp lên người dân

Hệ quả của sự chậm trễ này không chỉ là con số trên giấy tờ báo cáo, nó đang gây ra tác động tiêu cực và nghiêm trọng mỗi ngày, đổ dồn lên vai người dân. Tình trạng kẹt xe kinh hoàng tại khu vực cửa ngõ phía Đông đã trở thành "đặc sản buồn", cơn ác mộng thực sự với bất kỳ ai phải di chuyển qua đây.

Tình trạng "cấm 1 đường, kẹt 10 nẻo" diễn ra như cơm bữa khi rào chắn thi công bóp nghẹt các tuyến đường huyết mạch. Dòng xe container, xe tải, ôtô cá nhân và xe máy nối đuôi nhau bất động hàng cây số trên các trục đường Mai Chí Thọ, Lương Định Của, Nguyễn Thị Định. Nhiều tài xế và người dân không giấu nổi sự mệt mỏi, ngao ngán khi phải chôn chân hàng giờ liền trong khói bụi và tiếng còi xe inh ỏi, gây lãng phí thời gian, nhiên liệu và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.

Rõ ràng, siêu dự án An Phú không chỉ đối mặt nguy cơ vỡ tiến độ, mà còn trở thành bài kiểm tra năng lực thực thi, tinh thần trách nhiệm và khả năng giải trình của toàn bộ hệ thống quản lý đô thị thành phố. Cái giá của sự ì ạch này không chỉ là thiệt hại kinh tế, mà còn là sự xói mòn niềm tin của người dân vào những lời hứa, những cam kết.

Câu hỏi nhức nhối nhất lúc này không chỉ là khi nào dự án hoàn thành, mà là câu hỏi về trách nhiệm. Sự yếu kém này thuộc về chủ đầu tư, nhà thầu thi công, hay lỗi hệ thống trong cơ chế phối hợp, giám sát? Ai sẽ trả lời cho sự lãng phí và sự kiệt quệ niềm tin của công chúng?

Dự án Nút giao thông An Phú (TP.Thủ Đức cũ)

· Phê duyệt chủ trương đầu tư: HĐND TPHCM thông qua tại Nghị quyết số 19/NQ-HĐND ngày 09/12/2021.

· Phê duyệt dự án đầu tư: UBND TPHCM phê duyệt tại Quyết định số 1009/QĐ-UBND ngày 30/3/2022.

· Chủ đầu tư: Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TPHCM (Ban Giao thông).

· Ngày khởi công: Cuối tháng 12/2022.

· Tổng mức đầu tư: 3.926 tỷ đồng (gần 4.000 tỷ đồng), sử dụng vốn ngân sách Trung ương và ngân sách thành phố. Một số nguồn tin cũng đề cập con số "hơn 3.400 tỷ đồng" hoặc "gần 3.800 tỷ đồng".

· Quy mô và Hạng mục công trình: Nút giao thông khác mức 3 tầng, bao gồm hầm chui, tầng mặt đất (đảo trung tâm và đèn tín hiệu) và 2 cầu vượt (dạng chữ Y và cầu vượt rẽ trái).

· Thông tin cập nhật:

m Tiến độ và vướng mắc: Dự án đã đạt hơn 55% khối lượng thi công. Hầm chui HC1-01 đã thông xe vào cuối tháng 6/2025. Tuy nhiên, dự án đang đối mặt với nguy cơ chậm tiến độ do vướng mắc GPMB tại nhánh cầu vượt N1.2 (khoảng 22.000m²), ảnh hưởng đến mục tiêu thông xe toàn bộ vào cuối năm 2025.

m Lịch trình hoàn thành: Mặc dù đã có cam kết hoàn thành vào cuối năm 2025, nhưng việc GPMB chậm trễ có thể khiến mục tiêu này không đạt được.

Minh Tiến

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/vu-an/phong-su/ky-2-nut-giao-an-phu-dai-cong-truong-cho-cai-may-bom_180517.html