Lãi suất huy động thoát khỏi vùng đáy: Liều thuốc làm dịu thanh khoản thị trường

2 giờ trướcBài gốc

Điều chỉnh lãi suất là không thể tránh

Mới đây, cả 4 ngân hàng thương mại nhà nước (Vietcombank, BIDV, Agribank và Vietinbank) đồng loạt công bố tăng 0,2- 0,5% lãi suất cho tất cả các kỳ hạn.

Đây là lần tăng lãi suất đầu tiên của các ngân hàng này trong năm nay. Với đợt điều chỉnh này, lãi suất huy động tại các ngân hàng quốc doanh đã thoát khỏi vùng đáy kỷ lục 20 năm được thiết lập vào năm ngoái, song vẫn thấp hơn nhiều so với mức lãi suất trước dịch Covid-19.

Ngân hàng điều chỉnh lãi suất huy động là khó tránh.

Trước đó, cùng với sự tăng tốc của tín dụng, mặt bằng lãi suất huy động đã tăng mạnh vào đầu quý IV/2025. Riêng trong nửa đầu tháng 12/2025, thị trường đã chứng kiến hơn 20 ngân hàng TMCP tư nhân tăng lãi suất huy động. Theo đó, lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng của các ngân hàng TMCP tư nhân đã được nâng lên mức kịch trần (4,75%/năm) trong khi lãi suất một số kỳ hạn khác đã nâng lên 7-8%/năm.

Nguyên nhân khiến làn sóng tăng lãi suất lan rộng là do tín dụng bật tăng mạnh mẽ trong khi huy động vốn không theo kịp. Số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, tính đến ngày 27/11/2025, dư nợ tín dụng đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với cuối năm 2024 và tăng gần gấp đôi so với đầu giai đoạn vừa qua. Trong khi đó, tiền gửi bị cạnh tranh gay gắt bởi nhiều kênh đầu tư như vàng, bất động sản, chứng khoán…

Để hỗ trợ thanh khoản, từ tháng 12/2025, NHNN lần đầu tiên nâng lãi suất OMO lên 4,5%/năm (tăng 0,5%/năm) sau 14 tháng, đồng thời triển khai nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ USD-VND nhằm ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối.

Mặc dù vậy, do chênh lệch giữa tín dụng và huy động vốn ngày càng doãng rộng nên thanh khoản hệ thống ngân hàng một số thời điểm có dấu hiệu “căng”. Lãi suất cho vay qua đêm trên thị trường liên ngân hàng nhiều thời điểm vượt 7%.

Trong bối cảnh đó, việc big 4 tăng lãi suất huy động là dễ hiểu, phù hợp với xu hướng và tình hình cung cầu vốn trên thị trường.

Thực tế, ngay sau khi big 4 tăng lãi suất, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm đã giảm từ 7,4% ngày 11/12 xuống còn 4,6% hôm nay (19/12). Các chuyên gia phân tích cho rằng, việc tăng lãi suất huy động giúp các ngân hàng big 4 huy động được nhiều vốn hơn, từ đó sẽ cho vay nhiều hơn trên thị trường liên ngân hàng, hỗ trợ tốt hơn cho thanh khoản hệ thống trong bối cảnh tín dụng vào mùa cao điểm cuối năm.

Báo cáo tài chính quý III/2025 cho thấy, tỷ lệ cho vay/tiền gửi (LDR) của hầu hết các ngân hàng lớn đã chạm trần 85%. Vì vậy, nếu không đẩy mạnh huy động vốn, các ngân hàng sẽ rất khó đẩy mạnh cho vay tháng cuối năm cũng như thời gian tới.

Chính sách tiền tệ chưa có dấu hiệu đảo chiều, ngân hàng vẫn đối mặt nguy cơ suy giảm NIM

Hiện nhóm ngân hàng thương mại nhà nước đang nắm giữ hơn 40% thị phần tín dụng toàn hệ thống và lực lượng chủ lực trong cung ứng vốn cho các dự án trọng điểm của nền kinh tế, các lĩnh vực ưu tiên. Việc tăng lãi suất huy động sẽ giúp các ngân hàng này duy trì được thị phần huy động vốn, chuẩn bị nguồn lực cho chu kỳ tăng trưởng thời gian tới, phục vụ mục tiêu tăng trưởng 2 con số mà Chính phủ đưa ra trong năm 2026.

Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng đang gặp áp lực lớn về xây dựng nền tảng nguồn vốn vững chắc cho việc triển khai Basel III, trong đó tập trung vào các tỷ lệ an toàn thanh khoản theo định hướng điều hành của NHNN.

Nói cách khác, hệ thống ngân hàng thương mại đang đứng trước bài toán với hai mục tiêu kép: vừa phải chuẩn bị đủ nguồn vốn cho nhu cầu tín dụng, vừa phải kiểm soát chi phí đầu vào để tạo tiền đề ổn định lãi suất cho vay hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Nhiệm vụ này càng khó khăn hơn nữa khi áp lực thanh khoản thị trường đang ở mức cao.

Trong bối cảnh này, tăng lãi suất huy động là xu hướng tất yếu phù hợp với kinh tế vĩ mô, thị trường trong bối cảnh mục tiêu phục hồi chuyển dần sang mục tiêu tăng trưởng mới, đảm bảo huy động nguồn lực cho phát triển.

Mặc dù mặt bằng lãi suất huy động đã nhích lên, song các chuyên gia cho rằng, không có dấu hiệu cho thấy chính sách tiền tệ đảo chiều. Hiện NHNN vẫn đang điều hành chính sách tiền tệ theo hướng thận trọng, linh hoạt các công cụ chính sách nhằm ổn định thanh khoản và hỗ trợ dòng vốn cho nền kinh tế. Từ đầu năm tới nay, lãi suất điều hành được duy trì ở mức thấp, hỗ trợ phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Trong 11 tháng đầu năm 2025, lãi suất huy động bình quân của Agribank chỉ tăng 0,18% trong khi lãi suất cho vay bình quân giảm 0,52%.

Riêng tại nhóm ngân hàng big 4, dù lãi suất vừa được điều chỉnh tăng song mặt bằng lãi suất bình quân vẫn đang ở mức thấp. Đơn cử, tại Agribank, mặt bằng lãi suất từ đầu năm đến nay ổn định ở mức thấp, tương đương năm 2024. Tính đến 30/11/2025, lãi suất huy động bình quân tại Agribank chỉ tăng nhẹ 0,18% trong khi lãi suất cho vay bình quân của ngân hàng này tiếp tục giảm 0,52%/năm so với đầu năm, thể hiện rõ vai trò tiên phong trong thực hiện chủ trương giảm lãi suất của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước.

Việc tăng lãi suất 0,2-0,5% ở các kỳ hạn vào đầu tháng 12/2025 của Agribank là nhằm hài hòa lợi ích của người gửi tiền với người vay, đồng thời cũng phù hợp với xu hướng thị trường.

Song song với việc điều chỉnh lãi suất huy động, Agribank tiếp tục thực hiện cam kết duy trì mặt bằng lãi suất cho vay hợp lý, phát huy vai trò chủ lực trong việc cung ứng vốn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và các lĩnh vực ưu tiên theo định hướng của Chính phủ, NHNN.

Theo các chuyên gia, Việt Nam đang ở trong chu kỳ phát triển mới nên chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục được điều hành theo hướng hỗ trợ tăng trưởng. Tuy vậy, việc duy trì mặt bằng lãi suất quá thấp sẽ khiến dòng tiền tiết kiệm chảy ra khỏi ngân hàng, gây áp lực lên tỷ giá. Do đó, việc điều chỉnh lãi suất huy động là khó tránh.

Mặc dù lãi suất tăng, song các ngân hàng vẫn sẽ tiếp tục dự báo gặp áp lực về biên lãi ròng (NIM) thời gian tới, do chi phí lãi vay tăng chậm hơn chi phí huy động vốn. Lãi suất huy động và lãi suất liên ngân hàng tăng cao thời gian qua đã bào mòn NIM của các ngân hàng.

Chưa kể, ở nhóm big 4, các ngân hàng còn phải hi sinh một phần lợi nhuận để thực hiện hỗ trợ khách hàng. Đơn cử, trong năm 2025, Agribank đã giảm lãi suất cho vay thông qua các chương trình cho vay ưu đãi (hơn 35 chương trình ưu đãi tín dụng, với mức giảm lãi suất từ 1-2%/năm so với lãi suất cho vay thông thường), tương đương giảm hơn 5.000 tỷ đồng lợi nhuận.

Thùy Liên

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/lai-suat-huy-dong-thoat-khoi-vung-day-lieu-thuoc-lam-diu-thanh-khoan-thi-truong-d464122.html