Phải phù hợp với định hướng phát triển trí tuệ nhân tạo của quốc gia
Hồ sơ dự án Luật Trí tuệ nhân tạo cơ bản đáp ứng được các yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; các báo cáo đánh giá tác động, báo cáo tiếp thu giải trình, báo cáo rà soát các chủ trương, đường lối của Đảng và các điều ước quốc tế có liên quan đều đầy đủ.
Toàn cảnh tổ 9. Ảnh: Khánh Duy
Về phạm vi điều chỉnh, các ĐBQH bày tỏ nhất trí với dự án Luật. Tuy nhiên, ĐBQH Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để bảo đảm không trùng lắp với các luật đã hoặc sắp được ban hành như: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.
Quan tâm đến quy định về Ủy ban Quốc gia về trí tuệ nhân tạo tại Điều 6, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai nhận thấy, cần phải làm rõ vị trí, vai trò, địa vị pháp lý của Ủy ban. Đồng thời, cần giao Chính phủ quy định việc thành lập, tổ chức và hoạt động của Ủy ban Quốc gia về trí tuệ nhân tạo để bảo đảm Ủy ban hoạt động hiệu quả, phù hợp với định hướng phát triển trí tuệ nhân tạo của quốc gia.
Đồng quan điểm, ĐBQH Nguyễn Thị Mai Thoa (Hải Phòng) cho rằng, dự thảo Luật mới chỉ có duy nhất một khoản tại khoản 1 Điều 6 quy định về Ủy ban Quốc gia về trí tuệ nhân tạo. Theo đó, Ủy ban Quốc gia về trí tuệ nhân tạo là cơ quan liên ngành chỉ đạo, điều phối chiến lược, chính sách và hoạt động phát triển trí tuệ nhân tạo; giao Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan đầu mối triển khai, giám sát và đánh giá.
ĐBQH Nguyễn Thị Mai Thoa (Hải Phòng) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy
“Quy định này chưa đủ rõ về vị trí pháp lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu, tổ chức cũng như hoạt động của cơ quan này. Đồng thời, dự thảo Luật chưa có quy định giao Chính phủ quy định chi tiết về tổ chức hoạt động của Ủy ban Quốc gia về trí tuệ nhân tạo”.
Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa đề nghị làm rõ sự cần thiết thành lập cơ quan này trong dự thảo Luật; làm rõ mô hình, tổ chức, bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, cơ chế hoạt động và đặc biệt là vị trí pháp lý của Ủy ban Quốc gia về trí tuệ nhân tạo. Bên cạnh đó, cần đánh giá sự phù hợp của quy định này với các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, làm căn cứ cơ sở để Quốc hội xem xét, quyết định.
Bổ sung các quy định liên quan đến sở hữu trí tuệ
Nhấn mạnh Nhà nước chỉ đóng vai trò định hướng, kiến tạo, còn nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo chủ yếu là các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân, đại biểu cho rằng, rất cần những quy định để tập trung nguồn lực cho các doanh nghiệp lớn tiên phong, qua đó hiện thực hóa mục tiêu có những doanh nghiệp lớn về trí tuệ nhân tạo của khu vực và thế giới.
ĐBQH Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy
Về hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo quy định tại Điều 26, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai tán thành việc cần có chính sách ưu đãi để hình thành cơ chế hoạt động hiệu quả của bộ phận nghiên cứu và phát triển của các doanh nghiệp về trí tuệ nhân tạo.
Mặt khác, hiện nay, đào tạo nhân lực về trí tuệ nhân tạo của nước ta còn hạn chế; thu hút nhân lực được đào tạo ở nước ngoài cũng còn khó khăn vì chưa có chính sách ưu đãi đủ hấp dẫn. Vì vậy, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai đề nghị, bên cạnh những quy định về hỗ trợ, ưu đãi cần phải có thêm cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ để nâng cao trách nhiệm và quyết tâm của các doanh nghiệp phát triển trí tuệ nhân tạo.
Đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa đề nghị, cần nghiên cứu để bổ sung các quy định liên quan đến sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm, dịch vụ sau khi sử dụng trí tuệ nhân tạo tham gia vào các quan hệ dân sự, lao động. Chẳng hạn như sử dụng trí tuệ nhân tạo để truyền bá, lưu giữ các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể.
Hoặc, trí tuệ nhân tạo do người sử dụng lao động cung cấp cho người lao động, nhưng sau khi người lao động sử dụng, huấn luyện, nâng cấp trí tuệ nhân tạo lên một trình độ mới thì quyền sở hữu sẽ thuộc về người sử dụng lao động hay người lao động? “Đây cũng là một số vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ của sản phẩm trí tuệ nhân tạo cần phải lưu ý”, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa nêu rõ.
Minh Trang