Làm sao giải bài toán trường công ở Hà Nội quá tải, trường tư thiếu học sinh?

4 giờ trướcBài gốc

Theo lãnh đạo một số trường phổ thông tư thục, hiện nay vẫn tồn tại sự thiếu đồng bộ giữa công tác quy hoạch mạng lưới trường lớp, việc phân bổ chỉ tiêu tuyển sinh và cơ chế vận hành tuyển sinh giữa khối công lập và khối tư thục. Thực trạng này khiến các trường tư gặp không ít khó khăn trong quá trình tuyển sinh, trong khi nhu cầu học tập của học sinh tăng cao.

Từ thực tế đó, lãnh đạo một số đơn vị kiến nghị, đối với những trường hợp đặc biệt như phụ huynh chuyển công tác, thay đổi nơi cư trú trong năm học, cần xem xét cho phép các trường phổ thông tư thục chưa tuyển đủ chỉ tiêu được giao từ đầu năm học được tiếp nhận bổ sung học sinh không phụ thuộc vào việc phải hết học kỳ I hay trước khi bắt đầu năm học mới. Giải pháp này vừa tạo điều kiện thuận lợi cho phụ huynh, học sinh sớm ổn định việc học tập, vừa giúp các trường tư khai thác hiệu quả năng lực đào tạo, bảo đảm cân đối hoạt động của nhà trường.

Không ít trường tư đang rơi vào tình trạng thiếu học sinh so với quy mô và điều kiện sẵn có

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Bích Thủy – Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Văn Hiến (Hà Nội) bày tỏ, nếu thời gian tuyển sinh trong năm học đối với các trường phổ thông tư được linh hoạt, không bị quy định cứng là phải vào thời điểm hết một học kỳ hay hết một năm học, sẽ mang lại nhiều thuận lợi.

Lợi ích thiết thực trước mắt là cho chính học sinh và phụ huynh bởi trong thực tế, có không ít trường hợp môi trường học tập không còn phù hợp với học sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau. Khi đó, dù chưa hết học kỳ hay chưa hết năm học, cần tạo điều kiện cho các em học sinh này được chuyển trường.

Ảnh minh họa. Nguồn: Website Trường Trung học phổ thông Văn Hiến (Hà Nội).

Bên cạnh đó, theo Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Văn Hiến, chính sách này cũng góp phần tháo gỡ khó khăn cho các trường phổ thông tư thục. Hằng năm, các trường tư được Sở Giáo dục và Đào tạo giao chỉ tiêu tuyển sinh căn cứ trên năng lực đào tạo, điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên, năm học vừa qua, không ít trường gặp khó khăn trong việc tuyển đủ chỉ tiêu. Trong bối cảnh đó, nếu được linh hoạt tuyển sinh trong năm học, các trường sẽ có thêm cơ hội tuyển đủ số lượng học sinh theo năng lực được giao, từ đó bảo đảm nguồn lực tài chính để duy trì hoạt động.

Tuy vậy, cô Thủy cũng cho biết, việc chuyển trường ở bậc trung học phổ thông hiện nay không hề đơn giản vì còn phải theo đúng tổ hợp môn học của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Nếu trường mới không có tổ hợp môn trùng khớp, học sinh sẽ không thể thực hiện được việc chuyển trường như mong muốn được.

Cũng theo cô Thủy, khối trường trung học phổ thông tư hiện đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác tuyển sinh. Nguyên nhân đến từ việc số lượng trường công lập ngày càng tăng, nhiều trường công được giao nhiều chỉ tiêu hơn. Điều này khiến không ít trường tư rơi vào tình trạng thiếu hụt học sinh so với quy mô và điều kiện sẵn có.

Từ thực tế đó, cô Thủy cho rằng, về lâu dài, cần có chiến lược tổng thể và tầm nhìn dài hạn trong quy hoạch mạng lưới trường học phổ thông. Việc nghiên cứu kỹ xu hướng, tỷ lệ sinh và nhu cầu học tập của người dân là cần thiết để quy hoạch mạng lưới trường công một cách hợp lý, tránh tình trạng dư thừa, đồng thời tạo không gian phát triển cho các trường tư có chất lượng, góp phần đa dạng hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả của hệ thống giáo dục phổ thông.

Trong khi đó, thầy Nguyễn Ngọc Cầu – Phó Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông MAY (Hà Nội) cho biết, theo quy định hiện hành, học sinh trung học phổ thông chỉ được chuyển trường vào các thời điểm cuối học kỳ I hoặc trong thời gian nghỉ hè trước khi bước vào năm học mới. Tuy nhiên, trên thực tế, đã có một số ít trường hợp đặc biệt phát sinh nhu cầu chuyển trường trong năm học, nếu gia đình và nhà trường làm hồ sơ, báo cáo, trình bày rõ lý do với Sở Giáo dục và Đào tạo thì vẫn có thể được xem xét, cho phép giải quyết.

Trong đó cần lưu ý, điều kiện tiên quyết để học sinh được chuyển trường là phải bảo đảm sự phù hợp về tổ hợp môn học theo chương trình đang triển khai, nhằm tránh xáo trộn quá lớn trong quá trình học tập của các em.

Cũng theo thầy Cầu, khó khăn trong công tác tuyển sinh hiện nay tại các trường phổ thông tư là thực trạng chung. Việc tuyển sinh còn phụ thuộc vào khả năng đáp ứng nhu cầu thực tế của xã hội, uy tín, chất lượng đào tạo của mỗi nhà trường.

Cần chấm dứt việc "nới trần" sĩ số trường công

Cùng bàn về vấn đề trên, Tiến sĩ Phạm Kim Thư – Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế (Hà Nội) cho rằng, hằng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội yêu cầu các trường thực hiện báo cáo các điều kiện tuyển sinh. Sau đó, Sở thành lập đoàn kiểm tra để đánh giá điều kiện thực tế tại từng trường. Căn cứ vào kết quả kiểm tra, Sở ban hành quyết định giao chỉ tiêu tuyển sinh cho các trường, thường vào khoảng tháng 4 hằng năm.

Thầy Thư đánh giá, đây là quy trình làm việc hợp lý, bảo đảm quản lý chặt chẽ và đúng quy định. Tuy nhiên, Sở Giáo dục và Đào tạo nên xem xét tổ chức thực hiện sớm hơn để các trường chủ động hơn trong công tác tuyển sinh. Trên thực tế, phụ huynh đã bắt đầu liên hệ tìm hiểu thông tin tuyển sinh lớp 10 từ tháng 1, tháng 2. Đáng nói, vào thời điểm này, do chưa có quyết định giao chỉ tiêu nên các trường thường chỉ có thể trả lời phụ huynh liên hệ lại sau, gây khó khăn nhất định trong công tác tư vấn và định hướng tuyển sinh.

Mặt khác, theo thầy Thư, hiện vẫn tồn tại một nghịch lý trong thực tiễn quản lý giáo dục ở một số địa bàn, đặc biệt là các đô thị lớn. Nhiều trường công lập vẫn xảy ra tình trạng quá tải, sĩ số học sinh vượt quy định. Trong khi đó một số trường tư dù đã được thẩm định, đủ điều kiện về cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên lại gặp khó khăn trong việc tuyển sinh bổ sung do bị ràng buộc bởi các quy định về thời điểm và thủ tục tuyển sinh.

Nghịch lý này cho thấy sự thiếu đồng bộ giữa công tác quy hoạch mạng lưới trường lớp, phân bổ chỉ tiêu và cơ chế vận hành tuyển sinh giữa khối công lập và tư thục. Trong khi trường công lập phải gánh áp lực bảo đảm chỗ học cho học sinh trên địa bàn, thì khối tư thục – vốn có khả năng chia sẻ áp lực này – lại chưa được trao đủ dư địa và cơ chế linh hoạt để phát huy vai trò bổ trợ cho hệ thống giáo dục công lập.

Học sinh Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế (Hà Nội) trong một giờ học. Ảnh: Website nhà trường.

Về lâu dài, vấn đề không nằm ở việc “ưu tiên” hay “hạn chế” loại hình trường nào, mà cần tiếp cận theo hướng quản lý tổng thể hệ thống: phân bổ chỉ tiêu dựa trên nhu cầu thực tế, điều kiện bảo đảm chất lượng và quyền lựa chọn của phụ huynh, học sinh. Khi đó, trường tư sẽ thực sự trở thành một cấu phần quan trọng, góp phần giảm tải cho trường công lập và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực xã hội trong giáo dục.

Từ thực tiễn nêu trên, thầy Thư cho rằng, đề xuất cho phép các trường tư thục được tiếp nhận thêm học sinh trong năm học là một hướng tiếp cận đáng cân nhắc, nhất là trong bối cảnh nhu cầu chuyển trường của học sinh phát sinh do gia đình thay đổi nơi công tác, sinh sống về Hà Nội là có thật và ngày càng phổ biến.

Tuy nhiên, việc cho phép tuyển sinh bổ sung trong năm học cần được thiết kế với các điều kiện và nguyên tắc quản lý rõ ràng, thay vì áp dụng một cách đại trà.

Chẳng hạn, chỉ nên áp dụng đối với các trường chưa tuyển đủ chỉ tiêu được giao, đã được thẩm định đầy đủ về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chương trình học và có phương án bảo đảm chất lượng đào tạo cho học sinh chuyển đến. Cách tiếp cận này vừa tạo thêm dư địa linh hoạt cho hệ thống giáo dục tư thục vừa bảo đảm quyền lựa chọn chính đáng của phụ huynh và học sinh, đồng thời không làm xáo trộn trật tự quản lý tuyển sinh, góp phần giảm áp lực sĩ số cho các trường công lập tại những khu vực đang quá tải.

Cũng theo Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Mai Hắc Đế, việc cân đối lại chỉ tiêu tuyển sinh và yêu cầu các trường công lập tuân thủ nghiêm chỉ tiêu được giao, cũng như các quy định về sĩ số lớp học có ý nghĩa rất quan trọng cả về công bằng trong hệ thống và chất lượng giáo dục.

Trước hết, điều này giúp bảo đảm môi trường học tập phù hợp cho học sinh, giảm áp lực cho giáo viên và tạo điều kiện để nâng cao chất lượng dạy – học, thay vì chạy theo số lượng.

Bên cạnh đó, thầy Thư cho rằng, việc không cho phép tuyển vượt chỉ tiêu sẽ góp phần tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh và công bằng hơn giữa khối trường công lập và khối tư thục. Khi trường công lập không bị “nới trần” sĩ số một cách linh hoạt, vai trò chia sẻ áp lực tuyển sinh của các trường tư sẽ được phát huy đúng mức. Đồng thời, tránh tình trạng dồn học sinh vào trường công bằng mọi giá trong khi nguồn lực xã hội đã được đầu tư cho giáo dục tư thục chưa được sử dụng hiệu quả.

Về dài hạn, việc thực hiện nghiêm các quy định về sĩ số và chỉ tiêu tuyển sinh cũng là cơ sở quan trọng để cơ quan quản lý đánh giá đúng nhu cầu học tập của người dân. Từ đó, có căn cứ khoa học trong quy hoạch mạng lưới trường lớp, phân bổ nguồn lực và hoạch định chính sách giáo dục bền vững, hài hòa giữa khu vực công và tư.

Tường San

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/lam-sao-giai-bai-toan-truong-cong-o-ha-noi-qua-tai-truong-tu-thieu-hoc-sinh-post256941.gd