Lập pháp cần chuyển tư duy 'an toàn tuyệt đối' sang chấp nhận rủi ro có kiểm soát

một giờ trướcBài gốc

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh điều này khi phát biểu đề dẫn tại Diễn đàn Xây dựng pháp luật lần thứ nhất, được tổ chức sáng nay 22/11.

Tạo lập nền tảng thể chế cho phát triển nhanh và bền vững

Diễn đàn Xây dựng pháp luật lần thứ nhất được tổ chức trong bối cảnh đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với những vận hội lớn đòi hỏi phải có hệ thống thể chế – pháp luật đồng bộ, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.

Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 66-NQ/TW với yêu cầu đổi mới căn bản công tác xây dựng và thi hành pháp luật, coi đây là “đột phá của đột phá” nhằm tạo lập nền tảng thể chế đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình phát triển bứt phá, giàu mạnh, hùng cường dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, diễn đàn là sáng kiến quan trọng được Chủ tịch Quốc hội đề xuất nhằm mở ra không gian đối thoại chuyên sâu của Quốc hội, giữa các cơ quan tham gia vào quy trình lập pháp, đại biểu Quốc hội với các nhà khoa học, chuyên gia, người làm công tác thực tiễn về các vấn đề tiếp tục đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, nâng cao chất lượng hoạt động lập pháp, về các trọng tâm lập pháp của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI cũng như bảo đảm sự gắn kết giữa công tác xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật.

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đã chứng kiến một giai đoạn đầy khó khăn, thách thức, khi đất nước phải đồng thời ứng phó với những sức ép chưa từng có từ đại dịch, thiên tai, biến đổi khí hậu, đến những thay đổi sâu sắc của kinh tế - chính trị toàn cầu và yêu cầu cấp bách của quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Trong bối cảnh đó, Quốc hội đã kiên định bản lĩnh, giữ vững vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, không ngừng đổi mới phương thức hoạt động, nắm bắt các cơ hội phát triển, góp phần tích cực đưa đất nước vượt qua khó khăn, hoàn thành các mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra.

Đặc biệt, công tác lập pháp đã đạt nhiều bước tiến quan trọng không chỉ về đổi mới tư duy, cách tiếp cận, tính chuyên nghiệp và số lượng luật, nghị quyết kỷ lục được Quốc hội thông qua trong một nhiệm kỳ mà còn thể hiện rõ tinh thần “kiến tạo - đồng hành - lắng nghe - dẫn dắt sự phát triển”.

Tuy nhiên, cùng với những thành tựu, trước yêu cầu ngày càng cao của giai đoạn phát triển mới, hệ thống pháp luật đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế cần sớm được khắc phục để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, tăng cường tính minh bạch, ổn định của môi trường pháp lý, tạo động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Xây dựng đội ngũ “kiến trúc sư thể chế”

Gợi mở một số vấn đề cần làm rõ trên quan điểm “nhìn thẳng vào thực tiễn, nhận diện đúng thách thức”, theo ông Hoàng Thanh Tùng, đổi mới tư duy lập pháp theo hướng chủ động, kiến tạo và dẫn dắt sự phát triển là một bước chuyển mang tính nền tảng.

“Lập pháp cần chuyển từ tư duy “tiền kiểm”, “an toàn tuyệt đối” sang chủ động chấp nhận rủi ro có kiểm soát, mở rộng không gian cho đổi mới sáng tạo”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhấn mạnh, đồng thời cho rằng cần mạnh mẽ luật hóa cơ chế sandbox; nâng cao chất lượng công tác dự báo chính sách; xây dựng đội ngũ “kiến trúc sư thể chế” có tư duy toàn diện, xuyên ngành, đủ khả năng nắm bắt xu thế toàn cầu và kiến tạo các mô hình mới.

Tuy vậy, theo ông, cần làm rõ liệu những thay đổi này phải được áp dụng triệt để đối với toàn bộ hệ thống pháp luật hay chỉ trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội có sự biến đổi nhanh, cần không gian thử nghiệm và có mức độ rủi ro có thể kiểm soát được.

Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ nhất do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, sáng 22/11. Ảnh: Quốc hội

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng việc hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường hiện đại trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế xanh và sự xuất hiện của các mô hình kinh tế mới là yêu cầu cấp thiết.

Khung pháp lý điều chỉnh nội dung này cần được xây dựng và hoàn thiện để đi trước mở đường, thay vì chỉ chạy theo thực tiễn; thể chế, pháp luật về kinh tế phải trở thành động lực thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững; đến năm 2028 hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh, góp phần đưa môi trường đầu tư của Việt Nam nằm trong nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN theo yêu cầu của Nghị quyết 66-NQ/TW.

Để vận hành đồng bộ, hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền phù hợp với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” không chỉ đòi hỏi phải rà soát, hoàn thành việc sửa đổi số lượng lớn các luật có liên quan phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vào năm 2027 như mục tiêu Nghị quyết 66-NQ/TW đề ra mà còn phải bảo đảm các quy định pháp luật mới ban hành phát huy tối đa năng lực của chính quyền địa phương 2 cấp và phù hợp với thực tiễn yêu cầu quản lý; đồng thời, cũng cần chú trọng để chính quyền cấp xã – cấp cơ sở trực tiếp phục vụ người dân được đáp ứng đầy đủ nguồn lực cả về con người, tài chính, trang thiết bị vận hành hiệu quả.

Việc phân quyền, phân cấp cần được tiếp tục đẩy mạnh, nhưng phải thiết kế các cơ chế hậu kiểm và giám sát hiệu quả, nhằm vừa tạo sự chủ động cho địa phương, vừa bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, nâng cao chất lượng quản lý và hiệu quả hoạt động của bộ máy.

Bên cạnh đó, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, hoàn thiện pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí và kiểm soát quyền lực vẫn là yêu cầu cấp bách để củng cố liêm chính và niềm tin của xã hội.

Đối với công tác xây dựng pháp luật cần phải tiếp tục rà soát để hoàn thiện bảo đảm sự minh bạch trong các khâu của quy trình xây dựng, ban hành văn bản, tránh việc để xảy ra các sơ hở, tiêu cực và cơ chế xin – cho trong các quy định pháp luật; đồng thời, tăng cường công tác giám sát, kiểm tra việc thực thi pháp luật và nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng, bảo đảm răn đe thực chất.

Ngọc Thành/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/lap-phap-can-chuyen-tu-duy-an-toan-tuyet-doi-sang-chap-nhan-rui-ro-co-kiem-soat-post1247967.vov