Tiếp tục tăng lương tối thiểu vùng để cải thiện hơn cho người lao động. Ảnh: Mạnh Dũng.
Bộ Nội vụ đã chính thức hoàn thiện phương án lương tối thiểu vùng để trình Chính phủ mức tăng trung bình 7,2% vào đầu năm 2026. Cùng với đó, Bộ cũng đã dự kiến những tác động đến doanh nghiệp từ việc tăng lương này.
CHỦ YẾU TĂNG CHI PHÍ ĐÓNG BẢO HIỂM XÃ HỘI
Theo phương án đề xuất của Bộ Nội vụ sẽ trình Chính phủ, mức lương tối thiểu tháng tăng bình quân 7,2% (tương ứng tăng từ 250.000 đồng – 350.000 đồng) so với mức lương tối thiểu hiện hành, thực hiện từ ngày 1/1/2026.
Cụ thể vùng I là 5.310.000 đồng/tháng, vùng II là 4.730.000 đồng/tháng, vùng III là 4.140.000 đồng/tháng, vùng IV là 3.700.000 đồng/tháng.
Bộ Nội vụ tính toán, nếu điều chỉnh theo phương án nêu trên, mức lương tối thiểu theo tháng sẽ cao hơn khoảng 0,6% so với mức sống tối thiểu tính đến hết năm 2026, từ đó cải thiện thêm tiền lương cho người lao động (tính trước một phần CPI của năm 2026 vào mức sống tối thiểu để người lao động được hưởng ngay từ đầu năm).
Phương án này có tính toán đến bối cảnh kinh tế, xã hội và mức độ ảnh hưởng đến chi phí sản xuất của doanh nghiệp. Dự báo chi phí của doanh nghiệp tăng bình quân khoảng 0,5% - 0,6%, trong đó ngành dệt may, da giày tăng khoảng 1,1% - 1,2%.
Mức điều chỉnh này cũng được đánh giá là có sự chia sẻ, kết hợp hài hòa được lợi ích của người lao động và doanh nghiệp, với mục tiêu vừa chú ý cải thiện đời sống cho người lao động, vừa chú ý đến việc bảo đảm duy trì, phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Hiện đa phần các doanh nghiệp đã trả lương cho người lao động cao hơn mức lương tối thiểu dự kiến. Theo kết quả điều tra tình hình lao động, tiền lương trong doanh nghiệp năm 2024 của Bộ Nội vụ, có 22,04% doanh nghiệp chỉ điều chỉnh thang, bảng lương (dùng để tham gia bảo hiểm xã hội); 45,4% doanh nghiệp điều chỉnh cả thang bảng lương và mức lương thực tế trả cho người lao động; 5,27% doanh nghiệp điều chỉnh khác, và 27,29% doanh nghiệp không điều chỉnh tiền lương (do các mức lương đều cao hơn lương tối thiểu vùng).
Trong số doanh nghiệp điều chỉnh thang, bảng lương (72,71%), thì có 68,93% doanh nghiệp điều chỉnh lương cho toàn bộ người lao động với mức tăng bình quân 6,71%; 24,83% doanh nghiệp chỉ điều chỉnh cho người lao động có mức lương thấp hơn mức lương tối thiểu, với mức điều chỉnh tăng 6,43%.
Nhìn chung, hầu hết các doanh nghiệp tuân thủ quy định về mức lương tối thiểu, mức lương thấp nhất trả cho người lao động làm đủ ngày công bình thường trong tháng cao hơn so mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định từ 22- 42% tùy theo từng vùng.
Do đó, khi thực hiện mức lương tối thiểu mới chủ yếu chỉ làm tăng chi phí đóng các khoản bảo hiểm bắt buộc. Đối với nhóm người lao động hiện nay đang hưởng lương thấp, phải điều chỉnh lại để bảo đảm không thấp hơn mức lương tối thiểu mới.
Bộ Nội vụ cho rằng, việc tăng lương sẽ tạo điều kiện cho người lao động cải thiện cuộc sống, hỗ trợ tích cực cho hai bên trong doanh nghiệp xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ, hạn chế các tranh chấp lao động tập thể, đình công phát sinh.
ĐẢM BẢO QUYỀN LỢI CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG KHI LÀM VIỆC BÁN THỜI GIAN
Đối với mức lương tối thiểu theo giờ, Bộ Nội vụ cũng cho rằng trường hợp lương tối thiểu tháng năm 2026 được Chính phủ thống nhất điều chỉnh tăng 7,2%, thì mức lương tối thiểu giờ cũng cần phải được xem xét điều chỉnh để đảm bảo sự đồng bộ của chính sách và quyền lợi của người lao động làm công việc linh hoạt, không trọn thời gian.
Hiện Bộ Nội vụ đề xuất phương án điều chỉnh mức lương tối thiểu giờ tương ứng với lương tối thiểu tháng. Cụ thể vùng I là 25.500 đồng/giờ, vùng II là 22.700 đồng/giờ, vùng III là 20.000 đồng/giờ, vùng IV là 17.800 đồng/giờ.
Đánh giá tác động, Bộ Nội vụ cho biết mức lương tối thiểu giờ chỉ là mức sàn thấp nhất để hai bên thỏa thuận, trả lương cho 1 giờ lao động. Hiện tại, mức lương tối thiểu giờ nêu trên chỉ tương đương với các mức lương thấp nhất đang được trả cho các công việc không trọn thời gian (phục vụ nhà hàng, quán ăn, quán cà phê…).
Vì vậy, khi áp dụng mức lương tối thiểu giờ nêu trên cơ bản sẽ không làm tăng chi phí và ảnh hưởng đến khả năng chi trả của doanh nghiệp (đa phần đã trả bằng hoặc cao hơn mức này), do đó không làm ảnh hưởng đến cơ hội việc làm của người lao động.
Mức lương tối thiểu dự kiến như trên sẽ tạo điều kiện cho người lao động cải thiện cuộc sống, tăng tính bảo vệ của tiền lương tối thiểu đối với các nhóm lao động làm những công việc linh hoạt, bán thời gian.
Mức lương tối thiểu giờ được xác định theo phương pháp quy đổi tương đương từ mức lương tối thiểu tháng sẽ không gây ra chuyển dịch thỏa thuận từ trả lương theo tháng sang trả lương theo giờ và ngược lại. Do đó, sẽ không gây ra sự xáo trộn về sử dụng, trả lương và quan hệ lao động trong doanh nghiệp.
Thu Hằng