Xích mích bột phát và bi kịch chết người
Theo thông tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa, nạn nhân là em L.Q.H. (SN 2008, học sinh lớp 12) và nghi phạm là P.T.B.N. (SN 2009, học sinh lớp 11). Cả hai đều là học sinh Trường THPT Đặng Thai Mai, xã Quảng Bình.
Điều đáng nói, giữa H. và N. không có mâu thuẫn từ trước. Nguyên nhân ban đầu được xác định chỉ là một xích mích bột phát trong giờ học thể dục buổi sáng cùng ngày. Mâu thuẫn nhỏ nhặt này đã không được hóa giải, mà âm ỉ cháy cho đến khi tan trường.
Khoảng giữa trưa 17/10, khi tan học, H. cùng một bạn học khác đã chặn đường N. Tại đây, H. được xác định đã dùng tay, chân và mũ bảo hiểm tấn công N. Trong lúc bị tấn công, N. đã rút một con dao bấm mang sẵn trong người ra đâm H. Cú đâm chí mạng khiến H. bị thương nặng và tử vong sau đó. Công an tỉnh Thanh Hóa ngay lập tức đã vào cuộc điều tra, làm rõ vụ án.
Sau vụ việc nghiêm trọng này, Công an tỉnh Thanh Hóa đã phải phát đi cảnh báo khẩn cấp về tình trạng bạo lực học đường ngày càng trở nên phức tạp và nguy hiểm. Cơ quan công an nhận định, các vụ việc liên tiếp xảy ra với mức độ nguy hiểm ngày càng cao, trong khi nguyên nhân đôi khi rất đơn giản, chỉ vì va chạm nhỏ hoặc mâu thuẫn trên mạng xã hội.
Nơi xảy ra vụ nam sinh lớp 12 ở Thanh Hóa bị bạn cùng trường đâm tử vong sau một mâu thuẫn nhỏ trong giờ thể dục.
Công an chỉ rõ, nguyên nhân sâu xa là do công tác quản lý, giáo dục của nhà trường và gia đình còn hạn chế. Nhiều phụ huynh chưa quan tâm đúng mức, chưa trang bị cho con em những giá trị đạo đức, kỹ năng sống cần thiết. Bên cạnh đó, do đặc điểm tâm sinh lý chưa ổn định, nhận thức còn non nớt, nhiều học sinh thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc và hành vi, muốn thể hiện bản thân nhưng dễ hành động bột phát, cực đoan.
Để chủ động phòng ngừa, Công an tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với Sở GD&ĐT đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật và chủ động nắm bắt mâu thuẫn giữa học sinh để kịp thời xử lý. Về phía ngành giáo dục, Sở GD&ĐT Thanh Hóa đã yêu cầu Trường THPT Đặng Thai Mai xem xét trách nhiệm, xử lý các vi phạm, đồng thời tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của học sinh toàn trường về phòng chống bạo lực.
Khoảng trống tâm hồn đằng sau lưỡi dao bạo lực
Trao đổi với phóng viên, ThS Trần Gia Bảo - chuyên viên tâm lý lâm sàng, Phòng tâm lý lâm sàng OED nhận định, vụ việc này là hồi chuông cảnh tỉnh về thực trạng bạo lực học đường tại nước ta.
Chuyên gia cho rằng có ba yếu tố ảnh hưởng tới bi kịch: Thứ nhất, thiếu hụt kỹ năng quản lý cảm xúc và xử lý xung đột. Học sinh thiếu khả năng quản lý những cảm xúc khó chịu như tức giận, bức bối và không được học các kỹ năng cần thiết để ứng phó với tình huống căng thẳng. Việc mang theo hung khí có thể là dấu hiệu cho thấy sự bất lực với các phương pháp giải quyết mâu thuẫn tích cực hơn.
Thứ hai, mong muốn thể hiện "cái tôi" và khẳng định bản thân. Ở độ tuổi THPT, khi bị tấn công hoặc cảm thấy bị coi thường, các em dễ cảm thấy tức giận, cho rằng người khác không tôn trọng mình. Hành động chặn đường để "nói chuyện" cho thấy ý định "dạy dỗ" hoặc "khẳng định" quyền lực, và khi xung đột leo thang, bản năng tự vệ hoặc trả đũa dễ dẫn đến hành động cực đoan.
Thứ ba, "khoảng trống" trong giáo dục từ phía gia đình và nhà trường. Nhiều phụ huynh quá bận rộn hoặc thiếu kỹ năng để trò chuyện, hướng dẫn con cách ứng xử. Về phía nhà trường, việc tư vấn tâm lý học đường có thể còn hình thức, chưa đủ sức hấp dẫn và tin cậy để học sinh tìm đến. Sự thiếu kết nối giữa gia đình và nhà trường khiến "khoảng trống" này trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết.
Để ngăn chặn bi kịch, chuyên gia tâm lý kiến nghị cần tăng cường giáo dục kỹ năng sống và trí tuệ cảm xúc bằng cách lồng ghép sâu rộng các chương trình về quản lý cảm xúc, giao tiếp không bạo lực vào chương trình học chính khóa. Song song đó, phải xây dựng môi trường học đường an toàn, dễ tiếp cận dịch vụ tư vấn tâm lý, cùng với việc nâng cao vai trò của gia đình thông qua các buổi tập huấn kỹ năng làm cha mẹ.
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Văn Đồng, Trưởng Văn phòng Luật sư Nhân Chính (Đoàn luật sư TP. Hà Nội nhận định sự việc cho thấy tính bồng bột và thiếu ổn định tâm sinh lý của lứa tuổi vị thành niên, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Luật sư cho biết, nam sinh thực hiện hành vi giết người trong vụ án này đã đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Cụ thể, đối với người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi phạm tội, mức hình phạt cao nhất được áp dụng sẽ không quá 18 năm tù.
Luật sư Nguyễn Văn Đồng cũng nhấn mạnh công tác quản lý học sinh mang theo vũ khí nguy hiểm còn chưa chặt chẽ, đồng thời kiến nghị các nhà trường cần tăng cường giờ học ngoại khóa, phổ biến pháp luật thường xuyên và phối hợp với lực lượng công an cấp xã để nâng cao nhận thức, phòng tránh bạo lực học đường.
Đỗ Vi