Miền Trung – Tây Nguyên chạy đua trở thành 'thủ phủ' năng lượng mới

2 giờ trướcBài gốc

Khánh Hòa, Quảng Ngãi đặt cược vào những siêu dự án năng lượng

Ngày 5/12, tại hội nghị ngành Công Thương khu vực miền Trung – Tây Nguyên năm 2025, diễn ra ở Đà Nẵng, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long gọi giai đoạn hiện nay là "cửa sổ cơ hội hiếm có" để khu vực bứt lên bằng năng lượng.

Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đã phân bổ danh mục dự án đến năm 2035, trao cho các địa phương quyền chủ động chuẩn bị mặt bằng, hạ tầng, thủ tục từ rất sớm. Nhưng đi cùng cơ hội là áp lực rõ ràng: tỉnh nào chậm tiến độ sẽ bị thu hồi "room" công suất và chuyển cho địa phương làm nhanh hơn.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long chia sẻ định hướng phát triển năng lượng khu vực miền Trung – Tây Nguyên.

Trong bức tranh đó, Khánh Hòa đang nổi lên như cực tăng trưởng mới. Giám đốc Sở Công Thương Nguyễn Văn Nhựt cho biết, tỉnh đã thu hút 72 dự án điện gió, điện mặt trời, thủy điện và nhiệt điện với tổng công suất khoảng 5.503,5 MW, sản lượng ước đạt 18 tỷ kWh mỗi năm.

Khánh Hòa đặt mục tiêu trở thành trung tâm năng lượng điện của cả nước vào năm 2030, với các trụ cột điện gió ven biển, ngoài khơi, điện mặt trời, khí tự nhiên hóa lỏng, thủy điện tích năng và hydro xanh. Hàng nghìn hecta đất cho khu, cụm công nghiệp được chuẩn bị để đón chuỗi dự án năng lượng và công nghiệp phụ trợ.

Ông Nguyễn Văn Nhựt, Giám đốc Sở Công Thương Khánh Hòa, chia sẻ mục tiêu đưa tỉnh trở thành trung tâm năng lượng điện quốc gia.

Trong khi đó, Quảng Ngãi chọn hướng đi dựa trên nền tảng công nghiệp nặng. Giám đốc Sở Công Thương Nguyễn Thanh Mân cho biết kinh tế công nghiệp của tỉnh tiếp tục tăng trưởng hai chữ số.

Trọng tâm chiến lược là đề án Trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia tại Dung Quất, nếu được thông qua, sẽ tạo động lực tăng trưởng không chỉ cho tỉnh mà cho cả khu vực.

Với lợi thế cảng biển và quỹ đất ven biển lớn, Quảng Ngãi kỳ vọng hình thành tổ hợp năng lượng – hóa dầu – chế biến quy mô vùng.

Ông Nguyễn Thanh Mân, Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ngãi, thông tin về công nghiệp – năng lượng sau sáp nhập địa giới tại địa phương.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cho biết Chính phủ đã phê duyệt danh mục các dự án năng lượng trọng điểm dành cho Khánh Hòa với quy mô vốn hàng chục tỷ USD, gồm điện hạt nhân, điện khí và trung tâm dịch vụ năng lượng. "Không nâng cấp mạnh năng lực bộ máy thì khó theo kịp yêu cầu triển khai. Cơ hội lớn nhưng áp lực cũng không nhỏ", ông nhận xét.

Đối với Quảng Ngãi, Thứ trưởng Long nhấn mạnh tỉnh cần tận dụng việc các dự án điện lớn đã có trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh để triển khai song song giải phóng mặt bằng, truyền tải và thủ tục đầu tư. "Mỗi dự án điện đi vào vận hành không chỉ đóng góp tăng trưởng hai con số mà còn tạo nguồn thu ngân sách ổn định dài hạn", ông nói.

Quảng Trị, Đắk Lắk khát vọng trung tâm năng lượng nhưng "kẹt" cơ chế

Nếu Khánh Hòa và Quảng Ngãi có ưu thế cảng biển, thì Quảng Trị bước vào cuộc đua năng lượng từ nền tảng quy hoạch. Phó Giám đốc Sở Công Thương Phan Hoài Nam cho biết giai đoạn 2020–2025, năng lượng tái tạo đã trở thành điểm sáng của tỉnh với 38 nhà máy và hàng nghìn hệ thống điện mặt trời mái nhà, tổng công suất hơn 1.500 MW.

Ông Phan Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Công Thương Quảng Trị, mong muốn được tháo gỡ vướng mắc trong triển khai Quy hoạch điện VIII điều chỉnh.

Quy hoạch điện VIII điều chỉnh xác định Quảng Trị là một trong những trung tâm năng lượng lớn của cả nước với gần 13.000 MW đến năm 2030, bao gồm điện gió, mặt trời, thủy điện, sinh khối và nhập khẩu điện từ Lào qua Lao Bảo. Mục tiêu đến năm 2030, tổng sản lượng điện sản xuất đạt 30 tỷ kWh.

Tuy nhiên, tỉnh đối mặt hàng loạt nút thắt, tiến độ các trạm biến áp, đường dây 500 kV, cơ chế giá điện mặt trời theo miền, chính sách chuyển tiếp cho dự án dở dang, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và đặc biệt là tình trạng cắt giảm công suất 20–90%, khiến nhiều doanh nghiệp nản lòng. Quảng Trị kiến nghị Bộ Công Thương và EVN đẩy nhanh dự án truyền tải, điều chỉnh khung giá phát điện phù hợp từng tỉnh và sớm hoàn thiện thông tư về lựa chọn nhà đầu tư.

Tại Tây Nguyên, Đắk Lắk bước vào cuộc đua với lợi thế nắng gió. Ông Nguyễn Văn Nhiệm, Phó Giám đốc Sở Công Thương cho biết nhiều dự án điện mặt trời, nhất là tại Ea Súp, đã vận hành hiệu quả, chứng minh tiềm năng lớn của khu vực "6 tháng nắng, 6 tháng mưa".

Ông Nguyễn Văn Nhiệm, Phó Giám đốc Sở Công Thương Đắk Lắk.

Nhưng địa phương này cũng thừa nhận đang "kẹt" giữa tiềm năng và thực tế, một số dự án điện gió hoàn thành nhưng chưa thể vận hành thương mại do vướng cơ chế giá và đấu nối; giải phóng mặt bằng chậm; hạ tầng truyền tải yếu; doanh nghiệp nhỏ và vừa khó tiếp cận dự án lớn.

Đắk Lắk đề nghị bổ sung thêm dự án điện gió, mặt trời vào Quy hoạch điện VIII điều chỉnh và cho phép đưa các vùng đất nông nghiệp kém hiệu quả vào quy hoạch năng lượng nhằm biến khó khăn về đất đai thành lợi thế.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cho biết Bộ đang sửa đổi các văn bản, đặc biệt là cơ chế khung giá điện sau 2026, theo hướng mở rộng dư địa cho địa phương lựa chọn nhà đầu tư nhưng vẫn đảm bảo an toàn hệ thống.

Ông đánh giá Quảng Trị đã "chạy đua với thời gian", còn Tây Nguyên – Đắk Lắk có thể trở thành cực năng lượng mới nếu giải được bài toán kết nối với cảng biển và lưới điện quốc gia. Năng lượng, theo ông, phải đi cùng chuỗi giá trị mới như chế biến nông sản, vật liệu, dịch vụ kỹ thuật và logistics, thay vì đứng một mình.

Các đại biểu Bộ Công Thương, Sở Công thương Đà Nẵng, lắng nghe kiến nghị từ các địa phương liên quan đến cơ chế giá điện và hạ tầng truyền tải.

Thứ trưởng Long cũng nhận định, năng lượng đang là "thước đo năng lực điều hành" của từng địa phương. Quy hoạch đã mở, danh mục dự án đã có, cơ chế đang hoàn thiện, phần còn lại là tốc độ của từng tỉnh. "Room công suất không phải bất biến. Địa phương nào làm nhanh sẽ được tăng thêm room trong giai đoạn sau; địa phương để room nằm trên giấy sẽ rất khó giải trình khi làm quy hoạch tiếp theo", ông nói.

Miền Trung – Tây Nguyên đang bước vào một cuộc đua mới, nơi mỗi cánh quạt gió, tấm pin mặt trời hay đường dây 500 kV không chỉ mang ý nghĩa công suất mà còn khẳng định vị thế của từng tỉnh trên bản đồ năng lượng quốc gia. Địa phương nào tận dụng được thời cơ, tỉnh đó sẽ đi trước trong kỷ nguyên năng lượng xanh của Việt Nam.

Nguyễn Duy Cường

Nguồn Người Đưa Tin : https://nguoiduatin.vn/mien-trung-tay-nguyen-chay-dua-tro-thanh-thu-phu-nang-luong-moi-204251205121800415.htm