Sau khi nhậm chức tổng thống Mỹ hôm 20-1, ông Trump đã ký loạt sắc lệnh về nhập cư nhằm thúc đẩy các hành động trấn áp người nhập cư trái phép ở quy mô lớn. Ông Trump cũng đã ký một sắc lệnh nhằm chấm dứt công nhận quyền công dân theo nơi sinh, nhưng lệnh này đã bị thẩm phán liên bang ban hành lệnh ngăn chặn tạm thời có hiệu lực vào ngày 5-2.
Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng đã ký một sắc lệnh tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia tại biên giới phía nam nước Mỹ. Lệnh này sẽ kích hoạt việc triển khai thêm các nguồn lực của Lầu Năm Góc và triển khai lực lượng vũ trang để hoàn thành bức tường biên giới, cùng với các nỗ lực khác.
Những sắc lệnh này đã mở đường cho hoạt động trục xuất người nhập cư bất hợp pháp với quy mô lớn, bao gồm việc sử dụng máy bay quân sự để đưa người nhập cư bất hợp pháp quay trở về quê hương của họ. Theo tờ Euro News, trong tuần đầu tiên sau khi ông Trump nhậm chức, chính quyền của ông đã trục xuất khoảng 7.300 người nhập cư bất hợp pháp từ nhiều nước.
Lực lượng tuần tra biên giới Mỹ ở khu vực biên giới bang Texas hôm 24-1. Ảnh: AFP
Điểm đến đầu tiên
Ngày 23-1, đài CBS dẫn thông báo từ Nhà Trắng rằng hàng trăm "tội phạm nhập cư bất hợp pháp" tại Mỹ đã bị bắt và hơn 1.000 người đã bị đưa ra khỏi Mỹ. CBS dẫn số liệu từ một quan chức cấp cao rằng trong số 538 người bị bắt có 373 người có tiền án và 165 người không có tiền án.
Đối với những người bị trục xuất, một viên chức di trú Guatemala cho biết ông ghi nhận có 3 chuyến bay chở 265 người nhập cư bất hợp pháp bị Mỹ trục xuất đến Guatemala, tính đến sáng 24-1. Điều này khiến Guatemala trở thành một trong những quốc gia đầu tiên nhận các chuyến bay chở người nhập cư bất hợp pháp bị trục xuất từ Mỹ.
Ngày 5-2, Tổng thống Guatemala – ông Bernardo Arévalo cho biết ông đã đồng ý tăng 40% các chuyến bay chở người Guatemala và người nhập cư bất hợp pháp có quốc tịch khác bị Mỹ trục xuất đến nước này.
Ông Arévalo cũng xác nhận những công dân nước ngoài bị trục xuất đến Guatemala thông qua các chuyến bay sẽ được hồi hương về nước của họ, đồng thời khẳng định Mỹ và Guatemala sẽ tiếp tục đàm phán về cách thức tiến hành quy trình này.
Ngày 23-1, Thư ký báo chí Nhà Trắng cho biết Mỹ cũng đã gửi 4 chuyến bay trục xuất người nhập cư bất hợp pháp đến Mexico. Phía Mexico vào cuối tháng 1 cũng đã xác nhận thông tin này.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio (trái) trong cuộc gặp Tổng thống Guatemala Bernardo Arévalo hôm 5-2. Ảnh: AFP
Châu Mỹ và nhiều nơi khác
Trong tuần đầu tiên sau khi ông Trump nhậm chức, Mỹ cũng cho 2 máy bay chở người nhập cư bị trục xuất đến Colombia. Tuy nhiên, Colombia không đồng ý cho những người này nhập cảnh.
Đến ngày 26-1, Ngoại trưởng Colombia – ông Luis Gilberto Murillo cho biết nước này đã đồng ý với "tất cả các điều khoản của Tổng thống Trump", bao gồm "chấp nhận không hạn chế" những người nhập cư bất hợp pháp bị trục xuất từ Mỹ.
"Chúng tôi sẽ tiếp tục tiếp nhận những người Colombia và phụ nữ Colombia trở về với tư cách là người bị trục xuất, đảm bảo cho họ những điều kiện tử tế" – ông Murillo nói.
Trong khi đó, ngày 4-2, Haiti đã tiếp nhận nhóm người nhập cư bị trục xuất đầu tiên từ Mỹ dưới thời chính quyền ông Trump. Theo tờ The Haitan Times, nhóm này bao gồm 12 tội phạm bị kết án và 9 người không có giấy tờ. Những người bị trục xuất đã được Văn phòng Di trú Quốc gia (ONM) và Cảnh sát Quốc gia Haiti tiếp nhận.
"Đây là nhóm người bị trục xuất đầu tiên chúng tôi tiếp nhận kể từ khi ông Trump nhậm chức. Chúng tôi đã xử lý giấy tờ của họ và sắp xếp phương tiện vận chuyển cho họ" – ông Kerlande Desauguste, quan chức cấp cao của ONM, cho biết.
Tuy nhiên, chính sách trục xuất người nhập cư bất hợp pháp của ông Trump không chỉ nhắm vào những người nhập cư có nguồn gốc từ các quốc gia Mỹ Latinh.
Đài CNN dẫn lời các quan chức tại bang Punjab (Ấn Độ) rằng hơn 100 người nhập cư Ấn Độ đã bị trục xuất khỏi Mỹ bằng máy bay quân sự vào tối 4-2. Các quan chức cho biết những người nhập cư này chủ yếu là công dân của các bang Gujarat, Maharashtra và Punjab. Máy bay hạ cánh vào chiều 5-2 (theo giờ địa phương) tại TP Amritsar (tây bắc Ấn Độ).
Một quan chức Mỹ cho biết đây là chuyến bay có quãng đường dài nhất kể từ khi chính quyền ông Trump bắt đầu triển khai máy bay quân sự để trục xuất những người nhập cư trái phép.
Người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ bị trục xuất lên máy bay về nước. Ảnh: THE TELEGRAPH
Ngoài ra, nỗ lực của chính quyền ông Trump nhằm trục xuất người nhập cư trái phép vừa nhận được sự ủng hộ lớn khi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ngày 4-2 nói rằng Tổng thống El Salvador – ông Nayib Bukele vừa nêu đề nghị rằng nước này tiếp nhận những tội phạm bạo lực và những người bị trục xuất khỏi Mỹ thuộc mọi quốc tịch.
“Trong một hành động thể hiện tình hữu nghị phi thường với đất nước chúng tôi, El Salvador đã đồng ý với một thỏa thuận di cư chưa từng có và phi thường nhất trên thế giới” – ông Rubio nói.
Theo ngoại trưởng Mỹ, El Salvador sẽ tiếp tục chấp nhận những người El Salvador bị trục xuất do nhập cảnh bất hợp pháp vào Mỹ. Quốc gia Trung Mỹ này cũng sẽ “đồng ý tiếp nhận những tội phạm nhập cư trái phép ở Mỹ, dù họ mang quốc tịch nào”.
KHOA ĐIỀM