Hai cường quốc đặt mục tiêu rút ngắn thủ tục cấp phép, thu hút đầu tư hàng tỷ USD và định hình lại vai trò năng lượng hạt nhân trong chiến lược phát triển toàn cầu (trong ảnh: Tổng thống Mỹ Donald Trump, trái, và Thủ tướng Anh Keir Starmer tại cuộc gặp bên lề Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Canada ngày 16/6/2025). Ảnh: AP/TTXVN
Trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch, Anh và Mỹ đã có một bước đi lịch sử, ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược nhằm thúc đẩy sự phát triển của năng lượng hạt nhân. Thỏa thuận này, dự kiến công bố trong chuyến thăm Anh của Tổng thống Mỹ Donald Trump tuần này, được kỳ vọng sẽ mở ra một "kỷ nguyên vàng" mới cho ngành năng lượng hạt nhân, không chỉ góp phần giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng mà còn tạo ra hàng nghìn việc làm và thúc đẩy an ninh năng lượng quốc gia.
Mở rộng hợp tác và thu hút đầu tư
Quan hệ đối tác giữa hai cường quốc này không chỉ dừng lại ở lời nói mà được cụ thể hóa bằng những dự án và khoản đầu tư lớn. Theo trang web của chính phủ Anh và hãng tin Reuters, thỏa thuận này nhằm mục đích thu hút đầu tư cho các nhà máy điện hạt nhân thế hệ mới. Một trong những dự án trọng điểm là kế hoạch hợp tác giữa X-Energy (Mỹ) và Centrica (Anh) để xây dựng tới 12 lò phản ứng mô-đun tiên tiến (AMR) tại khu vực Đông Bắc nước Anh. Giám đốc điều hành của Centrica Chris O'Shea nhận định rằng thỏa thuận này sẽ giúp xây dựng một hệ thống năng lượng bền vững, giá cả phải chăng và ít carbon.
Bên cạnh đó, một dự án trị giá 11 tỷ bảng Anh (15 tỷ USD) đang được chuẩn bị công bố, nhằm phát triển các trung tâm dữ liệu tiên tiến sử dụng lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) tại miền Trung nước Anh, trên địa điểm của nhà máy điện than Cottam trước đây. Dự án này có sự tham gia của các tên tuổi lớn như Holtec International (Mỹ), EDF (Pháp) và nhà phát triển Tritax. Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành Holtec, Kris Singh, nhấn mạnh rằng kế hoạch này sẽ tạo ra hàng nghìn việc làm tại địa phương, dựa trên kinh nghiệm thành công từ dự án Palisades ở Michigan (Mỹ).
Một trong những điểm đột phá của thỏa thuận là việc hai bên sẽ cùng nhau hợp tác trong lĩnh vực quản lý hạt nhân. Nếu một lò phản ứng vượt qua được đánh giá an toàn ở một quốc gia, quốc gia còn lại có thể sử dụng những phát hiện đó cho các cuộc kiểm tra riêng của mình. Điều này được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian cấp phép từ 3 đến 4 năm xuống còn 2 năm, giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án mới.
Về phía Anh, chính phủ đã cam kết đầu tư 14 tỷ bảng Anh (19 tỷ USD) cho nhà máy điện hạt nhân Sizewell C mới và thúc đẩy kế hoạch của Rolls-Royce nhằm xây dựng lò phản ứng SMR đầu tiên của nước này. Cùng lúc đó, Rolls-Royce cũng đã bắt đầu quá trình quản lý tại Mỹ đối với lò phản ứng của mình, mở đường cho tạo việc làm và đầu tư mới ở cả hai quốc gia. Hơn nữa, thỏa thuận giữa Urenco (Anh) và thị trường Mỹ về việc cung cấp urani làm giàu thấp tiên tiến cho thấy sự kết nối sâu rộng trong chuỗi cung ứng hạt nhân giữa hai bên.
Lợi ích kinh tế và chiến lược dài hạn
Phát biểu về quan hệ đối tác này, Thủ tướng Anh Keir Starmer bày tỏ sự tin tưởng vào việc mở ra một "thời kỳ hoàng kim" cho năng lượng hạt nhân. Ông nhấn mạnh rằng những cam kết này sẽ giúp giảm chi phí hóa đơn hộ gia đình trong dài hạn, đồng thời tạo ra hàng nghìn việc làm tốt trong ngắn hạn. Thỏa thuận này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn củng cố an ninh năng lượng cho cả hai quốc gia, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng truyền thống và đối phó với biến động của thị trường toàn cầu.
Về phần mình, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright khẳng định: "Các thỏa thuận trên thiết lập khuôn khổ để mở ra khả năng tiếp cận thương mại ở cả Mỹ và Anh". Sự hợp tác này còn được mở rộng sang lĩnh vực công nghệ, với một thỏa thuận trị giá hàng tỷ USD liên quan đến đầu tư vào các trung tâm dữ liệu của Anh.
Sự kiện trên không chỉ đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quan hệ đối tác giữa Mỹ và Anh mà còn cho thấy tầm nhìn chiến lược của hai quốc gia trong việc sử dụng năng lượng hạt nhân như một giải pháp bền vững cho tương lai. Sự hợp tác này được kỳ vọng sẽ tạo ra một cú hích lớn, thúc đẩy sự đổi mới và tăng trưởng trong ngành năng lượng hạt nhân trên toàn thế giới.
Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc