Nếp nhà 2025

4 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa

Nếp nhà xưa và nay

Ngày nay, chẳng thể bắt con trẻ rằng cha mẹ luôn luôn đúng, cha mẹ sai chỉ có thể xảy ra bởi… con bất hiếu. Không nên có cách giáo dục đòn roi hay thứ gọi là "yêu cho roi cho vọt".

Có rất nhiều thứ đã thay đổi trong thế giới hôm nay. Nhiều nếp nhà chẳng còn cảnh ông bà ăn trầu nữa để bỏm bẻm nhai trầu kể chuyện cổ tích cho cháu nghe. Như con mời mẹ trước rồi mời bố sau, thậm chí mời cả nhà ăn cơm là đủ.

Nếp nhà có những thứ không còn phù hợp mà tự đào thải. Như "ăn trông nồi, ngồi trông hướng" thế nào nếu mãi khuya cha mẹ mới về, con cái tự ôm bát cơm ăn một mình? Hay máy móc đã thay thế sức lao động của con người ở nhiều công việc, chỉ cần bấm một cái là mọi thứ xong hết, việc nhà đôi khi giống một thao tác vật lý thay vì trách nhiệm với gia đình.

Ngày xưa, nếp nhà là khuôn vàng thước ngọc, ai lệch ra là "mất dạy". Ngày nay, nếp nhà là nhịp - như bản nhạc jazz, có biến tấu nhưng vẫn cần hòa âm. Điều cốt lõi còn giữ lại: Kỷ cương, yêu thương, tôn trọng.

Điều cần thay đổi: Cách thể hiện kỷ cương - từ kiểm soát sang định hướng. Cách thể hiện yêu thương - từ hy sinh âm thầm sang đồng hành minh bạch.

Nếp nhà 2025 đã khác dù vẫn bắt đầu từ nền tảng của nếp nhà xưa. Giữ lại nghi thức như bữa cơm chung, ngày giỗ tổ, ngày "dọn nhà cùng nhau"… Làm mới cách thể hiện: Dạy con lễ phép qua tranh biện.

Chấp nhận đối thoại, không độc thoại. Lắng nghe con khi con không đồng ý. Giữ lấy ngôn ngữ gia đình, tạo ra những câu nói, mật ngữ riêng, để kết nối các thế hệ.

Nếp nhà từ những điều tử tế

Không phải cha mẹ để lại cho con bao nhiêu tài sản, đất đai - sự tử tế mới là thứ di sản lâu bền nhất cha mẹ có thể để lại cho con cái. Nó không bị mất giá theo thời gian, không cần kho cất giữ, không sợ bị đánh cắp và càng chia sẻ thì càng sinh sôi.

Một đứa trẻ lớn lên trong một ngôi nhà mà lời nói luôn có sự lắng nghe, hành động luôn xuất phát từ lòng tốt - sẽ lớn lên biết chọn cách ứng xử tử tế ngay cả khi ngoài kia đầy rẫy ganh đua và ích kỷ. Con không cần cha mẹ bảo phải "sống đẹp", vì chính cách cha mẹ sống mỗi ngày đã là lời dạy thuyết phục nhất.

Tử tế không sinh ra, nó được thấy, được lặp lại, được lớn lên cùng. Không ai sinh ra đã biết cách tử tế. Trẻ con học điều đó khi thấy mẹ nhường phần ngon cho bà ngoại. Khi thấy cha dừng xe giữa trưa nắng để giúp người già qua đường. Khi nghe ông nội nói: "Tiền thì kiếm cả đời, nhưng danh dự chỉ một lần mất là mất luôn".

Tử tế không phải là bài học, mà là cách sống. Mà mọi cách sống, nếu muốn trở thành nếp nhà, cần được gieo mầm từ những việc nhỏ nhất, lặp lại mỗi ngày, kiên nhẫn như người trồng cây không ngừng tưới nước.

Từ cha mẹ sang con, rồi từ con sang thế hệ sau. Một đứa trẻ được nuôi bằng sự tử tế sẽ lớn lên biết cách tiếp nối di sản ấy. Khi làm cha mẹ, chúng sẽ lặp lại những gì từng được nhận: dạy con biết cảm ơn, biết xin lỗi, biết giữ lời và biết đứng về phía cái đúng.

Tử tế không ngừng lại trong một thế hệ. Nó là dòng chảy âm thầm, từ người cha gói ghém cẩn thận đồ ăn mẹ nấu để mang cho hàng xóm đang bệnh, đến người con sau này cũng âm thầm bỏ ống heo giúp bạn nghèo không có tiền học.

Tử tế - nền móng của mọi nếp nhà bền vững. Và chỉ khi tử tế trở thành thói quen, gia đình ấy mới thật sự giàu: giàu lòng nhân ái, giàu nghĩa tình, giàu bản lĩnh vượt qua khó khăn.

10 ĐIỀU ĐƠN GIẢN CHA MẸ GIEO TRONG CON

1. Biết nói lời cảm ơn và cảm ơn một cách thành tâm

Không phải dạy con nói "cảm ơn" như một phản xạ, mà dạy con cảm nhận được điều mình nhận được là quý giá.

2. Biết xin lỗi và xin lỗi khi mình sai

Cha mẹ cần dũng cảm xin lỗi con khi mình nóng giận hay gặp bất công để con học được rằng lỗi lầm không làm mình kém giá trị, mà trốn tránh mới khiến mình nhỏ bé.

3. Giữ lời hứa dù là điều nhỏ nhất

Khi cha mẹ giữ đúng lời, con học được sự tin cậy là nền móng cho mọi mối quan hệ sau này.

4. Biết sẻ chia từ chiếc bánh đến nỗi buồn

Hãy để con chứng kiến cha mẹ chia phần ăn cho ông bà, gửi quà cho bạn bè khó khăn, lắng nghe nhau mỗi khi có chuyện.

5. Biết giúp đỡ và không cần phô trương

Dạy con xách đồ cho người già, nhặt rác trong công viên... Giúp người không cần ai biết là điều tử tế sâu sắc nhất.

6. Không lấy cái sai của người khác để cười cợt

Dạy con biết thương người yếu, không trêu bạn học dở, không lấy khuyết điểm của người khác làm trò đùa. Sự tử tế đôi khi là... im lặng đúng lúc.

7. Nhìn thấy điều tốt ở người khác và nói ra

Tập cho con thói quen khen điều tốt, dù nhỏ: "Bạn ấy học chưa giỏi nhưng luôn cố gắng". Từ đó, con học được lòng tôn trọng và khiêm nhường, thay vì chỉ biết so sánh và chê bai.

8. Tôn trọng sự khác biệt

Từ màu da, tính cách, tôn giáo, giới tính… hãy gieo vào con tôn trọng sự đa dạng, vì tử tế không có khuôn mẫu, nó đến từ trái tim mở.

9. Tự chăm sóc chính mình và không làm khổ người khác vì cơn giận

Cho con thấy cha mẹ cũng biết nghỉ ngơi, xin lỗi nhau, biết tự điều chỉnh cảm xúc. Tử tế với người khác bắt đầu từ việc tử tế với chính mình.

10. Sống đơn giản, không khoe khoang

Con cái sẽ không nhớ bạn mặc đồ hiệu gì nhưng sẽ nhớ bạn đã ôm con khi con buồn, đã nhường phần ngon khi cả nhà chỉ còn một bát cháo. Đó là cách sống tử tế đọng lại dài lâu hơn mọi món quà đắt tiền.

Hoàng Anh Tú

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/nep-nha-2025-20250626104229383.htm