Trụ sở Ngân hàng Thế giới (WB) ở Washington, DC, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngân hàng Thế giới (WB) đã bày tỏ quan ngại sâu sắc trước tình trạng một số quốc gia ngày càng "mập mờ" về các khoản nợ công và có xu hướng sử dụng các công cụ vay nợ phức tạp, khiến việc đánh giá chính xác quy mô nợ của họ trở nên khó khăn hơn.
Để giải quyết vấn đề này, WB kêu gọi một sự thay đổi mang tính nền tảng trong cách thức các quốc gia vay nợ, cách các chủ nợ báo cáo cũng như công khai thông tin liên quan đến nợ.
Mối lo ngại này đặc biệt nhắm vào các quốc gia có thu nhập thấp - những quốc gia đang ngày càng lạm dụng các thỏa thuận vay nợ mà WB đánh giá là thiếu minh bạch. Báo cáo của WB về minh bạch nợ chỉ rõ, các hình thức vay nợ "trong bóng tối" này bao gồm phát hành riêng lẻ (huy động vốn không qua kênh công khai), các giao dịch hoán đổi của ngân hàng trung ương và các giao dịch được đảm bảo bằng tài sản.
Dù tỷ lệ các quốc gia thu nhập thấp công bố một phần dữ liệu nợ đã cải thiện từ dưới 60% lên hơn 75% kể từ năm 2020, báo cáo nhấn mạnh rằng chỉ có 25% trong số này công khai thông tin chi tiết từng khoản vay mới. Đáng chú ý, các quốc gia hiện cũng đang tăng cường vay nợ từ các nhà đầu tư trong nước nhưng lại không công bố số liệu cụ thể.
Ông Axel van Trotsenburg, quản lý cấp cao của WB cảnh báo rằng những trường hợp nợ không được báo cáo bị phanh phui gần đây cho thấy một vòng luẩn quẩn nguy hiểm mà sự thiếu minh bạch có thể tạo ra.
Điển hình như tại Senegal (Xê-nê-gan), một tòa án hành chính độc lập có vai trò kiểm toán hồi tháng 2/2025 đã công bố nợ của chính phủ nước này đã vọt lên mức tương đương 99,67% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) - cao hơn hẳn với con số mà chính phủ tiền nhiệm từng thông báo. Một phái đoàn của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) sau chuyến thăm Senegal vào tháng 3/2025 cũng xác nhận các quan chức nước này đã đưa ra những thông tin sai lệch về thâm hụt ngân sách và nợ công trong giai đoạn 2019-2023.
WB cũng tiết lộ một số quốc gia khác đã tiến hành các cuộc đàm phán bí mật để tái cơ cấu nợ với một bộ phận chủ nợ của họ.
Ông Pablo Saavedra, một Phó chủ tịch của WB nhấn mạnh minh bạch nợ không đơn thuần là vấn đề kỹ thuật. Đó là một chính sách công mang tầm chiến lược, giúp củng cố lòng tin, giảm chi phí vay mượn và thu hút đầu tư. Vì vậy, WB hối thúc các quốc gia cần khẩn trương tiến hành cải cách để nâng cao tính minh bạch liên quan tới nợ công của mình.
Hương Thủy/vnanet.vn