Ngành bán lẻ 2025: chuyển trạng thái để thích nghi với hành vi tiêu dùng mới

7 giờ trướcBài gốc

"Ông lớn" bán lẻ rút khỏi điện máy - ngành hàng đang tái cơ cấu

Một sự kiến đáng chú ý diễn ra vào những ngày cuối cùng của năm 2025 khi Central Retail bán Nguyễn Kim cho đối tác Pico với giá khoảng 36 triệu đô la Mỹ. Ông lớn bán lẻ Thái Lan chấp nhận cắt lỗ và ghi nhận khoản lỗ suy giảm tài sản khoảng 186,7 triệu đô la Mỹ trong kết quả kinh doanh quí 4-2025.

Doanh nghiệp bán lẻ điện máy đối diện với nhiều áp lực. Ảnh: P.U

Central Retail bắt đầu mua 49% cổ phần của Nguyễn Kim vào năm 2015, đúng vào thời điểm thị trường bán lẻ điện máy Việt Nam ở giai đoạn hoàng kim của chu kỳ mở rộng bằng chuỗi cửa hàng. Đến năm 2019, doanh nghiệp mua nốt số cổ phần còn lại để sở hữu hoàn toàn thương hiệu điện máy lâu đời của Việt Nam với kỳ vọng vào thị trường "còn tiềm năng tăng trưởng dài hạn ở nhóm hàng công nghệ và điện gia dụng". Lúc này, Điện Máy Xanh đã dẫn đầu thị trường về số lượng cửa hàng.

Sau hơn 10 năm đầu tư, đến nay, Central Retail chấp nhận bán lỗ Nguyễn Kim cho Pico Holdings - đơn vị sở hữu chuỗi điện máy cũng dần bị thu hẹp còn khoảng 10 cửa hàng ở các tỉnh, thành. Bán lẻ điện máy đang trong giai đoạn tái cấu trúc. Chu kỳ mở rộng nhanh chóng và chiếm lĩnh thị trường đã qua, các chuỗi chuyển trọng tâm sang hiệu quả vận hành trong bối cảnh ngành bán lẻ có sự thay đổi lớn trước tác động công nghệ, dữ liệu.

Năm nay, Thế Giới Di Động tiếp tục chiến lược này khi đóng cửa các cửa hàng Điện Máy Xanh được cho là hoạt động không hiệu quả so với chi phí vận hành. Tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông hồi tháng 4, ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp này khẳng định "không phát triển bằng cách tăng quy mô cửa hàng nữa" mà tăng trưởng bằng quy mô sẵn có và chất lượng. Để cạnh tranh với các nhà bán lẻ thương mại điện tử, doanh nghiệp bán cho khách hàng dịch vụ trọn đời trên từng sản phẩm điện máy, trong đó dịch vụ lắp đặt, hậu mãi dựa trên nền tảng của Tận Tâm - đơn vị sửa chữa điện lạnh thuộc hệ sinh thái của doanh nghiệp.

Bán lẻ hiện đại tiến sâu về vùng nông thôn

Năm 2025 ghi nhận rõ nét một chuyển động mới của thị trường khi các chuỗi bán lẻ hiện đại bắt đầu tiến sâu hơn vào khu vực nông thôn. Sau giai đoạn thu hẹp mạnh mẽ mạng lưới để tái cấu trúc, nhiều doanh nghiệp bán lẻ đã xác lập lại hướng đi, với trọng tâm là mở rộng độ phủ tại những thị trường còn dư địa tăng trưởng. Sự dịch chuyển này trở nên rõ ràng hơn trong năm 2025, khi các kế hoạch mở mới được triển khai đồng loạt và có tính hệ thống.

Các chuỗi bán lẻ tiến sâu về vùng nông thôn. Ảnh: TL.

Ngày 28-11, Bách Hóa Xanh chính thức “Bắc tiến” với việc đồng loạt khai trương 20 cửa hàng tại Ninh Bình, đánh dấu lần mở rộng đầu tiên ra miền Bắc sau gần một thập kỷ tập trung tại miền Nam và miền Trung. Theo đại diện chuỗi này, Ninh Bình được lựa chọn vì vị trí “vừa đủ gần để tối ưu nguồn lực vận hành từ miền Trung, vừa đủ khác biệt để giúp doanh nghiệp hiểu sâu hơn hành vi mua sắm của người tiêu dùng miền Bắc”. Ninh Bình được xem là bước đệm quan trọng trước khi Bách Hóa Xanh mở rộng ra các tỉnh phía Bắc.

WinCommerce (WCM) - thành viên Tập đoàn Masan - tiếp tục mở rộng mạng lưới với quy mô lớn. Tính đến cuối tháng 10-2025, hệ thống WinMart/WinMart+ đã đạt gần 4.500 cửa hàng trên toàn quốc, phân bổ tương đối đồng đều trên ba miền. Đáng chú ý, khoảng 75% số cửa hàng mở mới thuộc mô hình WinMart+ Nông thôn, cho thấy định hướng thâm nhập sâu vào các khu vực ngoài đô thị đang được đẩy mạnh.

Theo Masan, thực tế vận hành cũng phản ánh tiềm năng của chiến lược này. Mô hình WinMart+ tại khu vực nông thôn ghi nhận mức tăng trưởng lên tới 47%, cho thấy nhu cầu đối với các mô hình bán lẻ hiện đại với lợi thế về tính tiện lợi, minh bạch giá và tiêu chuẩn dịch vụ đang gia tăng tại các khu vực ngoài đô thị.

Không chỉ lĩnh vực hàng tiêu dùng nhanh, mảng bán lẻ dược phẩm cũng ghi nhận xu hướng tương tự. Năm 2025, FPT Retail thực hiện kế hoạch mở thêm 500 nhà thuốc Long Châu trên toàn quốc, tập trung vào việc gia tăng độ phủ tại các địa phương. Theo đại diện doanh nghiệp, chiến lược mở rộng sẽ hướng đến các quận, huyện và cộng đồng dân cư, trong bối cảnh dư địa phát triển tại các đô thị lớn ngày càng thu hẹp.

Làn sóng lifestyle retail khuấy động thị trường bán lẻ

Năm 2025, thị trường bán lẻ Việt Nam ghi nhận một chuyển động mới khi làn sóng nhà bán lẻ quốc tế dịch chuyển mạnh vào phân khúc lifestyle và mô hình cửa hàng tương tác, thay vì chỉ tập trung vào đại siêu thị hay chuỗi truyền thống. Tại TPHCM và Hà Nội, các thương hiệu đến từ Trung Quốc và Đông Nam Á đang tăng tốc mở điểm bán, góp phần làm bức tranh bán lẻ hiện đại trở nên sôi động và cạnh tranh hơn.

Các cửa hàng tương tác thâm nhập thị trường Việt Nam. Ảnh: Fanpage Oh!Some.

Theo ghi nhận từ các báo cáo thị trường bán lẻ trong năm 2025, TPHCM đang trở thành điểm đến ưu tiên của nhiều thương hiệu như Oh!Some, KKV, BanTianYao, Wayjie hay Pop Mart... Các chuỗi này liên tiếp khai trương cửa hàng tại trung tâm thương mại và khu dân cư đông đúc. Ví dụ, Oh!Some gia nhập thị trường Việt Nam từ cuối năm 2024, đến tháng 10 năm 2025 thương hiệu này đã phát triển khoảng 13 cửa hàng tại Việt Nam, chỉ sau hơn một năm hiện diện.

Điểm chung của nhóm thương hiệu này là định vị theo mô hình lifestyle retail - cửa hàng không chỉ bán sản phẩm mà còn đóng vai trò như một không gian trải nghiệm. Danh mục hàng hóa xoay vòng nhanh, thiết kế bắt mắt, sản phẩm bám sát xu hướng tiêu dùng trẻ giúp các chuỗi này thu hút lưu lượng khách ổn định, ngay cả khi chi phí mặt bằng tại các đô thị lớn ngày càng tăng.

Sự xuất hiện dày hơn của các chuỗi lifestyle quốc tế cho thấy cuộc cạnh tranh bán lẻ năm 2025 không chỉ nằm ở quy mô, mà đang dịch chuyển sang trải nghiệm, mô hình cửa hàng và khả năng mở rộng linh hoạt.

Trung tâm thương mại lớn tiến về đô thị nhỏ

Nếu một thập kỷ trước, trung tâm thương mại quy mô lớn gần như là “đặc sản” của Hà Nội và TP.HCM, thì đến năm 2025, trục bán lẻ hiện đại đang dịch chuyển rõ rệt ra ngoài lõi đại đô thị. Khi dư địa mặt bằng trung tâm ngày càng hạn hẹp và chi phí leo thang, các nhà bán lẻ bắt đầu tìm kiếm không gian tăng trưởng mới tại các đô thị vệ tinh và tỉnh công nghiệp.

Sự thay đổi này đi kèm với chuyển dịch mô hình trung tâm thương mại. Thay vì lấy hàng xa xỉ làm trụ cột như giai đoạn trước, các dự án mới ưu tiên tổ hợp mua sắm - ẩm thực - giải trí - thời trang, phục vụ nhu cầu tiêu dùng thường nhật của tầng lớp trung lưu đang mở rộng. Trung tâm thương mại vì thế không còn là biểu tượng của sự sang trọng, mà trở thành hạ tầng tiêu dùng gắn với đô thị hóa.

Trung tâm thương mại ưu tiên tổ hợp mua sắm, ẩm thực, giải trí, thời trang phục vụ nhu cầu tiêu dùng thường nhật. Nguồn: TL.

Một trong những ví dụ rõ nét là chiến lược mở rộng của AEON. Đầu năm 2025, tập đoàn bán lẻ Nhật Bản khởi công AEON Mall Hạ Long (Quảng Ninh) với tổng diện tích sàn khoảng 208.000 m², đánh dấu bước tiến mạnh vào thị trường đô thị cấp 2. Trước đó, cuối năm 2024, AEON đã khai trương trung tâm thương mại tại Huế - một đô thị loại I trực thuộc Trung ương và tiếp tục mở cơ sở tại Tân An (nay thuộc tỉnh Tây Ninh), mở rộng hiện diện xuống khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Không chỉ các nhà bán lẻ ngoại, doanh nghiệp trong nước cũng tăng tốc ra ngoài lõi đô thị. Vincom Mega Mall Ocean Park 2 đưa vào vận hành đại siêu thị quy mô khoảng 70.000 m² tại Hưng Yên, hướng đến nhóm cư dân mới hình thành dọc trục phía Đông Hà Nội - nơi đô thị hóa diễn ra nhanh hơn hạ tầng bán lẻ.

Các nhà bán lẻ Hàn Quốc cũng không đứng ngoài xu hướng này. Lotte Mart đang chuẩn bị triển khai đại siêu thị tại Thái Nguyên, trung tâm công nghiệp lớn của miền Bắc, nhằm đón đầu nhu cầu tiêu dùng từ dòng lao động và đầu tư sản xuất.

Song song đó, các thương hiệu bán lẻ thời trang và lifestyle mở rộng hiện diện tại đô thị cấp 2. Uniqlo đã mở cửa hàng tại Huế và Biên Hòa, trong khi MUJI hiện diện tại Huế và tiếp tục khảo sát các thị trường vệ tinh khác.

Với lợi thế quỹ đất lớn và giá thuê thấp hơn 30–50% so với Hà Nội và TP.HCM, các địa phương như Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Huế, Thái Nguyên, Hưng Yên hay Bắc Ninh đang trở thành điểm đến mới của trung tâm thương mại quy mô lớn - những mô hình ngày càng khó tồn tại tại lõi đô thị lớn.

Linh hoạt mô hình và chuyển đổi tư duy về điểm bán

Sự phân hóa ngày càng rõ của thị trường đang buộc các nhà bán lẻ phải rời bỏ cách mở rộng bằng một mô hình duy nhất. Thay vào đó là chiến lược đa dạng hóa định dạng cửa hàng, được điều chỉnh theo từng đô thị, từng khu dân cư và từng nhóm khách hàng cụ thể.

Năm 2025, AEON triển khai song song nhiều mô hình, từ trung tâm bách hóa tổng hợp, siêu thị, chuỗi MaxValu, cửa hàng chuyên doanh đến kênh thương mại điện tử AEON Eshop phục vụ giao hàng toàn quốc. Một thương hiệu, nhưng nhiều cách tiếp cận là cách các nhà bán lẻ thích ứng với một thị trường ngày càng phân mảnh, nơi không còn tồn tại mẫu số chung cho mọi địa bàn.

AEON cũng thử nghiệm các mô hình tinh gọn hơn. Ảnh: TL.

AEON cũng thử nghiệm các mô hình tinh gọn hơn. Với những cửa hàng Super Supermarket quy mô hơn 2.800 m² tại Bình Dương Midori Park, hay các siêu thị mở ngoài hệ thống trung tâm thương mại riêng tại Parc Mall và Crescent Mall (TPHCM), nhà bán lẻ đang chuyển từ tư duy sở hữu không gian sang tư duy linh hoạt trong lựa chọn điểm bán. Mỗi vị trí được xem là một bài toán hiệu quả riêng biệt, thay vì một mắt xích cố định trong chuỗi. Năm 2025, AEON lựa chọn hợp tác với Vincom Retail để mở điểm bán tại Vincom Mega Mall Ocean City (Hưng Yên), thay vì chỉ phát triển trong hệ thống trung tâm thương mại do mình sở hữu.

Công nghệ và dữ liệu vẫn tiếp tục dẫn dắt

Câu chuyện dữ liệu và công nghệ không phải là điều mới mẻ với ngành bán lẻ. Từ khoảng năm 2019, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu nói đến dữ liệu khách hàng, bán lẻ đa kênh hay số hóa vận hành như những trụ cột cho tăng trưởng dài hạn.

Sự tham gia sâu của trí tuệ nhân tạo (AI) đang đẩy nhanh quá trình này. Dữ liệu không chỉ được dùng để báo cáo hay phân tích hành vi sau bán, mà trở thành đầu vào trực tiếp cho các quyết định vận hành theo thời gian thực như dự báo nhu cầu, tối ưu tồn kho, định giá linh hoạt đến cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng tại từng điểm bán. Trong bối cảnh thị trường ngày càng phân mảnh, nơi mỗi địa phương có đặc thù tiêu dùng khác nhau, khả năng đọc dữ liệu và chuyển hóa dữ liệu thành hành động nhanh chóng trở thành lợi thế cạnh tranh tối ưu hóa trải nghiệm và tiết giảm chi phí.

Nếu giai đoạn trước công nghệ được xem là công cụ hỗ trợ, đến năm 2025, công nghệ và dữ liệu đã trở thành một phần trong hệ điều hành của bán lẻ hiện đại.

Hoàng Minh

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/nganh-ban-le-2025-chuyen-trang-thai-de-thich-nghi-voi-hanh-vi-tieu-dung-moi/