Ngành nông nghiệp chuyển từ tư duy sản xuất số lượng sang tạo giá trị

3 giờ trướcBài gốc

Sáng 5/11 tại buổi họp báo về các hoạt động kỷ niệm 80 năm ngành nông nghiệp và môi trường (1945-2025), các đại biểu cho rằng nông nghiệp Việt Nam đã khẳng định vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh lương thực, phát triển xuất khẩu và bước đầu tạo dựng tên tuổi trên bản đồ nông nghiệp thế giới.

Tuy nhiên, để đạt tầm ngang bằng với các quốc gia tiên tiến như Hà Lan, Israel hay Hoa Kỳ, yêu cầu đổi mới mô hình tăng trưởng gắn với kinh tế xanh, khoa học công nghệ và quản lý môi trường đang trở nên cấp thiết.

Bước chuyển mạnh mẽ về tư duy phát triển

Ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, cho biết quá trình phát triển của nông nghiệp Việt Nam trong nhiều thập kỷ qua gắn liền với những mốc chuyển đổi quan trọng. Từ cải cách cơ chế khoán, đổi mới kinh tế thị trường đến chủ trương mở cửa xuất khẩu nông sản, ngành nông nghiệp đã lần lượt vượt qua những giới hạn cũ để nâng tầm trong khu vực và thế giới.

Theo ông Thắng, Việt Nam đã xây dựng được những hệ thống sản xuất hiệu quả, trong đó nổi bật là sản xuất lúa và xuất khẩu gạo. Từ vị thế thiếu ăn, Việt Nam trở thành quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, với quy trình canh tác được giới chuyên gia quốc tế đánh giá cao về tính sinh thái và hiệu quả. Sự phát triển của các ngành cà phê, hồ tiêu, chăn nuôi, lâm nghiệp… cũng góp phần tạo hình ảnh mới cho nông nghiệp Việt Nam.

Ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường.

Từ năm 2020 - 2023, Việt Nam duy trì hai chỉ số quan trọng: đứng trong nhóm 20 nước có nền nông nghiệp mạnh nhất và thuộc nhóm các quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. “Điều này cho thấy chúng ta không chỉ hướng tới mà đã từng bước đạt tới vị trí quốc gia có tầm ảnh hưởng về nông nghiệp”, ông Thắng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo ông, việc đuổi kịp các nước phát triển không thể học theo nguyên mẫu. Mỗi quốc gia như Israel, Hà Lan hay Hoa Kỳ đều có điều kiện tự nhiên và chiến lược riêng, từ công nghệ tưới siêu tiết kiệm nước đến mô hình đại trang trại quy mô lớn. Việt Nam phải xác định con đường phù hợp với lợi thế sẵn có về đất đai, sinh thái và sự phong phú của hệ đa dạng sinh học.

Viện trưởng Trần Công Thắng nhấn mạnh định hướng xuyên suốt trong chiến lược phát triển của ngành nông nghiệp và môi trường là chuyển từ tư duy sản xuất số lượng sang tạo giá trị, từ khai thác tài nguyên sang bảo tồn và tái tạo tài nguyên.

Việt Nam phải hướng tới xây dựng thương hiệu quốc gia về sản phẩm sạch, an toàn, có chỉ dẫn địa lý rõ ràng. Nông nghiệp sinh thái không chỉ là xu hướng, mà còn là yêu cầu của thị trường toàn cầu. Mô hình nông nghiệp xanh, chăn nuôi tuần hoàn, kiểm soát phát thải là những mục tiêu không thể trì hoãn, đó chính là nền tảng để Việt Nam tiếp tục hội nhập sâu rộng và đáp ứng các chuẩn mực bền vững quốc tế.

Khoa học công nghệ là động lực then chốt cho giai đoạn mới

Cùng vấn đề trên, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, tăng trưởng của nông nghiệp Việt Nam những năm qua phần lớn đến từ áp dụng khoa học công nghệ, dù diện tích sản xuất ngày càng thu hẹp. Sản lượng lúa vẫn được duy trì ổn định nhờ năng suất và chất lượng tăng lên. Đây là minh chứng cho hiệu quả của đổi mới kỹ thuật trong sản xuất.

Thứ trưởng cho rằng, phát triển nông nghiệp phải đi theo mô hình vùng kinh tế sinh thái, hội tụ các yếu tố đất đai, khí hậu và nguồn nhân lực, nhằm tạo ra sản phẩm có giá trị cao và sức cạnh tranh trên thị trường thế giới. Cùng với đó, chế biến sâu là chìa khóa nâng giá trị gia tăng thay vì chỉ xuất khẩu thô.

Ông Tiến chỉ rõ ba trụ cột mới của tăng trưởng: Kinh tế xanh; Kinh tế tuần hoàn; Giảm phát thải khí nhà kính. “Nếu nắm bắt được các xu hướng này, lợi thế tự nhiên và lợi thế con người sẽ được phát huy tối đa”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nói.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: "Việt Nam không thể sao chép mô hình của bất cứ quốc gia nào. Israel có công nghệ tiết kiệm nước vì họ thiếu nước, Hà Lan phát triển nông nghiệp công nghệ cao ở quy mô nhỏ, Hoa Kỳ và Anh mạnh về đại trang trại... Mỗi mô hình có đặc thù riêng, Việt Nam cần kế thừa tinh hoa, nhưng phải xuất phát từ điều kiện thực tiễn”.

Theo ông, bài học thành công của nông nghiệp Việt Nam hơn 30 năm qua, từ khoán 10 đến kinh tế thị trường cho thấy, khi chính sách đúng đắn, người nông dân sẽ trở thành chủ thể mạnh mẽ nhất của phát triển. Vì vậy, cải cách thể chế, thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, khuyến khích hợp tác xã và tổ chức lại sản xuất sẽ tiếp tục là trọng tâm.

Ở giai đoạn tới, ngành nông nghiệp và môi trường đặt mục tiêu giữ vững vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế trong bối cảnh mới, đồng thời từng bước đưa Việt Nam trở thành quốc gia có nền nông nghiệp hiện đại – sinh thái – hội nhập sâu với thị trường thế giới.

Quang Phong - Thu Trang/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/kinh-te/nganh-nong-nghiep-chuyen-tu-tu-duy-san-xuat-so-luong-sang-tao-gia-tri-20251105121122417.htm