Nghị quyết 71-NQ/TW: Cuộc cách mạng mới cho nền giáo dục Việt Nam

3 giờ trướcBài gốc

Nghị quyết với tầm nhìn cách mạng

Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai 4 nghị quyết của Bộ Chính trị ngày 16/9, về Nghị quyết 71, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước ta luôn dành sự quan tâm đặc biệt, coi giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân, đặc biệt đã được nhấn mạnh tại Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII và Nghị quyết số 29-NQ/TW.

Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo ban hành từ năm 2013 đã tạo nền tảng quan trọng, giúp ngành Giáo dục đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Chất lượng giáo dục phổ thông không ngừng nâng lên, học sinh Việt Nam liên tục đạt thành tích cao trong các kỳ thi quốc tế. Nhiều trường đại học đã có bước tiến trong đào tạo và nghiên cứu khoa học, bắt đầu xuất hiện trong các bảng xếp hạng uy tín thế giới. Giáo dục nghề nghiệp mở rộng quy mô, từng bước gắn với nhu cầu thị trường lao động.

Tuy nhiên, trước những biến động nhanh chóng của thế giới và yêu cầu phát triển đất nước, nền giáo dục Việt Nam vẫn còn không ít hạn chế. Đầu tư cho giáo dục chưa tương xứng, cơ chế quản lý còn nặng tính hành chính, chất lượng nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của nền kinh tế số, kinh tế xanh và hội nhập quốc tế. Khoảng cách giữa các vùng miền về cơ hội học tập còn lớn, trong khi tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” vẫn tồn tại. Đặc biệt, trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và các xu hướng mới về phát triển bền vững đang đặt ra yêu cầu cấp bách phải có sự thay đổi mạnh mẽ về tư duy và cách tiếp cận giáo dục.

Từ tình hình trên, Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ đạo tập trung xây dựng và ban hành Nghị quyết số 71, trong đó đề ra những chủ trương, quyết sách mạnh mẽ hơn để khai thông “điểm nghẽn”, tạo đột phá phát triển, hiện đại hóa, chấn hưng nền giáo dục nước nhà, góp phần thúc đẩy thực hiện các quyết sách mới của Bộ Chính trị về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, hội nhập quốc tế, xây dựng pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân…, hướng tới thực hiện thành công 2 mục tiêu chiến lược 100 năm.

Về các nội dung trọng tâm của Nghị quyết, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh các quan điểm chỉ đạo. Thứ nhất, nhận thức sâu sắc, đầy đủ và thực hiện nhất quán quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, giáo dục toàn diện “Đức - Trí - Thể - Mỹ”, là yếu tố quan trọng nhất quyết định tương lai dân tộc. Phát triển giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Nhà nước giữ vai trò định hướng chiến lược, kiến tạo phát triển, bảo đảm nguồn lực và công bằng, tiến bộ trong giáo dục; bảo đảm đủ trường, đủ lớp, đủ giáo viên đáp ứng nhu cầu học tập của người dân.

Thứ hai, phát huy truyền thống hiếu học, xây dựng xã hội học tập, khơi dậy mạnh mẽ các phong trào thi đua trong toàn xã hội về học tập, tự học tập, học tập không ngừng, học tập suốt đời vì sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước, vì tương lai của dân tộc.

Thứ ba, người học là trung tâm, là chủ thể của quá trình giáo dục và đào tạo; nhà trường là nền tảng, nhà giáo là động lực, quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo. Chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ đào tạo kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Thực hiện phương châm “thầy ra thầy, trò ra trò”; tôn vinh người thầy và bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của người học. Giáo dục bảo đảm hài hòa giữa tính toàn dân và tinh hoa, toàn diện và chuyên sâu, dân tộc và toàn cầu. Phát triển giáo dục trên nền tảng văn hóa, truyền thống dân tộc, đồng thời tiếp thu tinh hoa nhân loại, chuẩn mực quốc tế; giáo dục công dân Việt Nam trở thành công dân toàn cầu.

Thứ tư, bảo đảm “học đi đôi với hành”, “lý thuyết gắn liền với thực tiễn”, “nhà trường gắn liền với xã hội”. Giáo dục mầm non, phổ thông là nền tảng hình thành nhân cách, phát triển phẩm chất và năng lực. Giáo dục nghề nghiệp là then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao. Giáo dục đại học là nòng cốt phát triển nhân lực trình độ cao, nhân tài, thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thứ năm, đột phá phát triển giáo dục và đào tạo bắt đầu từ đổi mới tư duy, nhận thức và thể chế. Tạo đột phá về nguồn lực, động lực và không gian mới, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, lấy đầu tư công dẫn dắt, thu hút nguồn lực xã hội cho hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân.

Thứ sáu, giáo dục công lập là trụ cột, giáo dục ngoài công lập là thành phần quan trọng cấu thành hệ thống giáo dục quốc dân; xây dựng nền giáo dục mở, liên thông, bảo đảm cơ hội học tập công bằng, bình đẳng đối với tất cả các đối tượng.

Nghị quyết 71 đặt ra tầm nhìn đến năm 2030, hệ thống giáo dục Việt Nam sẽ trở thành một hệ thống mở, hiện đại, công bằng và hiệu quả. Nguồn nhân lực có kỹ năng, sáng tạo, thích ứng với chuyển đổi số sẽ là điểm mạnh của nền kinh tế. Giáo dục nghề nghiệp và đại học phấn đấu đạt chuẩn khu vực, trong khi chuyển đổi số trong giáo dục được phổ cập trên diện rộng.

Xa hơn, đến năm 2045, tầm nhìn là nhiều lĩnh vực giáo dục của Việt Nam sẽ đạt trình độ quốc tế. Đội ngũ trí thức, nhân tài, chuyên gia sẽ đủ khả năng dẫn dắt, cạnh tranh ở tầm toàn cầu. Khi đó, giáo dục không chỉ là nền tảng mà còn trở thành động lực then chốt, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thịnh vượng và bền vững.

“Đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai dân tộc”

Trong không gian thiêng liêng Lễ khai giảng năm học 2025 - 2026 diễn ra trong bầu không khí đặc biệt: kỷ niệm 80 năm Bác Hồ gửi thư đầu tiên cho học sinh cả nước và 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục - tiền thân của Bộ GD&ĐT, phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm trở thành “kim chỉ nam” cho giáo dục Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Tổng Bí thư gợi nhắc lại truyền thống hiếu học, những ngày đầu gian khó với phong trào “Bình dân học vụ” - coi chống mù chữ là “mặt trận mở đầu”. Lịch sử chứng minh: ở mọi thời điểm, giáo dục luôn là tuyến đầu của sự nghiệp dựng nước và giữ nước.

Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Đầu tư cho giáo dục chính là đầu tư cho tương lai dân tộc”. Lời khẳng định ấy vừa giàu cảm xúc, vừa có sức nặng chính trị, trở thành phương châm hành động cho cả hệ thống chính trị. Trong bài phát biểu, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu chín định hướng lớn: Đổi mới tư duy giáo dục: từ cải cách “chỉnh sửa” sang tư duy kiến tạo - lấy giáo dục làm động lực dẫn dắt phát triển quốc gia. Bảo đảm công bằng trong tiếp cận: không để trẻ em nào bị bỏ lại phía sau; ưu tiên vùng sâu, vùng xa, hải đảo; tiến tới miễn học phí từ mầm non đến THPT. Đổi mới toàn diện giáo dục phổ thông: chú trọng rèn luyện thể chất, bồi dưỡng tâm hồn, tinh thần công dân. Đột phá giáo dục đại học và nghề nghiệp: xây dựng đại học tầm vóc quốc tế, trung tâm đổi mới sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ và chuyển đổi số: trường học thông minh, học liệu mở, cơ sở dữ liệu học tập suốt đời, an toàn và nhân văn. Xây dựng đội ngũ nhà giáo: coi thầy cô là linh hồn của giáo dục, là nhân tố quyết định sự thành bại của đổi mới.

Đặc biệt, Tổng Bí thư nhắn nhủ thế hệ trẻ: “Trách nhiệm của thế hệ các cháu là phải làm nên chiến thắng mới bằng tri thức - bản lĩnh - sáng tạo”. Đây là lời hiệu triệu đầy cảm xúc, gợi nhớ câu nói nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu”.

Cùng đó, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Từ một đất nước có tới 95% dân số mù chữ cách đây 80 năm, hôm nay chúng ta đã có hơn 52.000 trường học, hơn 1,6 triệu giáo viên và nhiều trường đại học lọt top 500 thế giới. Đó là một kỳ tích. Bộ trưởng đặt ra khát vọng mới: Đến năm 2045, Việt Nam phấn đấu đứng vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu về giáo dục. Đây không chỉ là mục tiêu của ngành, mà là nhiệm vụ của cả dân tộc. Trong bối cảnh chuyển đổi số, Bộ trưởng nhấn mạnh triển khai chiến lược AI trong giáo dục, xây dựng cơ sở dữ liệu học tập suốt đời từ năm 2026. Đây là nền tảng để hiện thực hóa tầm nhìn mà Tổng Bí thư đã vạch ra.

Kết thúc bài phát biểu tại Lễ khai giảng, Tổng Bí thư Tô Lâm hiệu triệu: “Hãy chung tay chăm lo cho sự nghiệp “trồng người”, vì tương lai con em chúng ta, vì phồn vinh của Tổ quốc, vì hạnh phúc của Nhân dân”. Đây không chỉ là lời kêu gọi dành cho ngành Giáo dục, mà còn là mệnh lệnh của trái tim gửi đến toàn xã hội. Mỗi người dân, mỗi tổ chức, mỗi gia đình đều phải ý thức rằng giáo dục là sự nghiệp chung của cả dân tộc.

Trong lịch sử phát triển đất nước, chưa bao giờ yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao, sáng tạo và nhân văn lại cấp bách như hiện nay. Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị chính là câu trả lời cho yêu cầu đó, là lời cam kết mạnh mẽ về trách nhiệm với tương lai dân tộc.

Khi được triển khai quyết liệt và đồng bộ, Nghị quyết sẽ trở thành đòn bẩy chiến lược, tạo nên sự bứt phá trong giáo dục và đào tạo, góp phần đưa Việt Nam tiến nhanh hơn trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. Đó cũng là cách hiện thực hóa khát vọng xây dựng một đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân văn và hạnh phúc vào năm 2045.

Nghị quyết 71 là một bước ngoặt lịch sử

Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng khẳng định: Nghị quyết 71 là một bước ngoặt lịch sử, với 6 quan điểm, 3 nhóm mục tiêu và 8 nhóm giải pháp cụ thể, toàn diện. Điểm nhấn nổi bật nhất, theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, chính là lần đầu tiên Đảng ta khẳng định giáo dục không chỉ là quốc sách hàng đầu, mà còn là nhân tố quyết định vận mệnh dân tộc. Quan điểm ấy không chỉ nâng tầm vị trí của giáo dục trong chiến lược phát triển đất nước, mà còn gửi đi một thông điệp mang tính định mệnh: tương lai dân tộc phụ thuộc vào cách chúng ta đầu tư cho giáo dục hôm nay.

Uyên Na

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/nghi-quyet-71-nq-tw-cuoc-cach-mang-moi-cho-nen-giao-duc-viet-nam.html