Những người bán khói ấm

5 giờ trướcBài gốc

Làn khói ấm của những nồi nấu phở khiến ai ai cũng phải “bồi hồi khi chạm bóng mùa đông Hà Nội”

Đã là doanh nhân ở chốn thương trường, ai mà chẳng thuộc nằm lòng câu khẩu quyết: “Bán quạt mùa đông, mua bông mùa hè”. Lúc thấp điểm thời mua vào, lúc cao điểm thời bán ra, chuyện làm ăn cứ như thế mà một vốn bốn lời.

Thế nhưng, đâu phải lúc nào cũng phải nghịch thời mới thuận. Bên cạnh bộ óc lý tính còn cả một con tim cảm tính, biết rung động theo mùa. Mùa đông Bắc Việt cũng lạnh và rét một cách thơ mộng, đủ ru hồn người bay vẩn vơ theo những làn khói ấm.

Thật lạ lùng, vào thời điểm quý tư của năm tài khóa bận tối mắt tối mũi với bảng cân bằng tài chính kinh doanh và những dãy số được viết bằng mực đen hay mực đỏ để ước tính lỗ lãi trong chuyện làm ăn, lại có nhiều người ôm phận “phi thương bất phú” ngồi ngẩn ngơ nhàn rỗi “cà lơ phất phơ” bên hè phố.

Trên gương mặt còn in hằn vết nhăn của những lần nhíu mày, bóp trán đã tràn ngập vẻ thảnh thơi tự tại. Một cơn gió mùa ngọt sắc ùa đến, chợt mơn man làn da mặt bằng những ngón tay lành lạnh, rồi luồn vào từng sợi tóc và cuốn đi mọi tâm tư nặng trĩu. Thế nên, họ thôi bận rộn để ra phố ngắm mùa.

Nơi này, phố đã chuyển mùa. Những con phố bỗng trở nên liêu xiêu, run rẩy hơn, những mái ngói dường như cũng có vẻ “thâm nâu, trầm mặc” hơn. Cảnh đông hàn bây giờ dẫu chẳng còn rét mướt mưa phùn bởi biến đổi khí hậu, song, làn khói ấm ướp thơm mùa đông Bắc Việt thành mĩ vị lại vẫn cứ bay.

Thứ gió mùa khiến những hàm răng run run đập vào nhau lanh canh như ngọc chạy trên mâm đồng đó chẳng phải là “quạt bán mà đông” hay có ở trong những văn phong ấm áp. Phải là trên vỉa hè thông thống khí trời, với những hàng quán tấp nập bán mua những làn khói ấm.

Dậy sớm vào một sớm mùa đông hanh hao mới thấy tuyệt đẹp. Dưới một gốc bàng, một đám mây đang bốc lên, lúc mờ lúc tỏ quanh một đám đông xúm xít suýt xoa. Đó không phải là mây hay sương mù của mùa đông mà là khói bốc ra từ một thúng xôi.

Không có gì ấm áp bằng khói xôi buổi sớm đầu đông. Thứ khói đó thơm phức mùi hạt nếp cái hoa vàng từng mọc lên trên những cánh đồng Mễ Trì, Phú Thượng được đồ chín đến độ căng mọng như phần mông của con ong, tưởng như chỉ cần cắn nhẹ là cũng vỡ bụp trên hàm răng.

Nhưng không, hạt xôi mọng đó không vỡ như mộng tưởng, mà dẻo thơm, vừa cho vào miệng đã thấy ấm sực cả khoang miệng, rồi theo đó mùi thơm chân chất nhưng đầy quyến rũ sẽ chiếm lĩnh mọi giác quan. Càng nhai, càng thấy dẻo, càng thấy ngọt ngào.

Xôi nếp ăn với muối vừng, muối lạc, ruốc bông, hoặc sang hơn là giò lụa, chả mỡ từng là thức ăn sáng phổ biến vào mùa đông. Cái gói xôi của Hà Nội hấp dẫn cũng như bao gói xôi khác ở các thành thị của Bắc Việt vào mùa đông. Chúng đều đem lại cảm xúc tràn trề.

Cảnh đông hàn bây giờ dẫu chẳng còn rét mướt mưa phùn bởi biến đổi khí hậu, song, làn khói ấm ướp thơm mùa đông Bắc Biệt thành mĩ vị lại vẫn cứ bay”.

Có gì thú vị hơn khi cầm trên tay một gói xôi khúc nóng hổi. Vẫn là những hạt xôi thơm phức bao quanh một cái sọ gồm miếng mỡ khổ nằm trong đậu xanh nghiền nhuyễn, đang ăn bỗng dưng thấy “bụp” một tiếng, rồi một làn khói bốc ra thơm nóng mùi hạt tiêu và đậu xanh ngào ngạt. Chao ôi, không có một cảm xúc ẩm thực nào sung sướng, thống khoái hơn thế.

Nhưng cứ phải là những gói xôi buổi sáng, chứ không phải thứ xôi mặn với đủ loại “topping” như thịt kho, chả kho, trứng kho, pa-tê nóng đẫm nước sốt. Bởi vì xôi mặn có vẻ hiện đại và “sang chảnh” hơn, không phù hợp với lớp người xưa cũ và nhất là chúng không thể tỏa làn khói thơm ở trên tay.

Những gói xôi mùa đông là chân ái. Một gói khói ấm thơm tho đó giá chẳng đắt, nhưng mỗi buổi sáng mùa đông lạnh co ro, có được một nắm xôi, vừa đi vừa bốc làn khói ấm, vừa tạo ra được một miếng ngon, miếng nóng để chống lại cái rét mùa đông, đấy thật sự là một hiện thực thiên đường.

Tuyệt vời hơn khi nắm xôi nóng hổi đó được gói trong những chiếc lá bàng mới hái, được rửa sạch đến bóng lừ. Lá bàng dày và mềm, dù xôi có nóng đến thế nào cũng không mềm xèo những loại lá khác. Xôi gói lá bàng có một phong vị rất riêng, đem đến cảm giác thú vị và sạch sẽ.

Cây bàng đích thị là một loại cây của đô thị Bắc Việt. Mùa hè, bàng đem về bóng mát và muôn vàn thú chơi thích thú với quả bàng chín. Mùa đông, những gốc bàng là nơi nhóm lửa sưởi lạnh. Không biết những hốc thân bàng nhóm lửa có bùng bùng dữ dội như lửa rơm rạ chiều đông trong thơ Đồng Đức Bốn hay không, nhưng chúng cũng đã đem lại những khoảnh khắc ấm áp giữa mùa.

Nhưng khói ấm của mùa đông đâu chỉ ở những thúng xôi, những nắm xôi. Cứu tinh của phố mùa đông lạnh còn nằm ở những chiếc nồi 50 mà khi mở vung, một vầng mây ấm nồng mùi xương bò hầm cùng gừng, thảo quả, quế mãnh liệt xung phong làm cả con phố phải bàng hoàng.

Làn khói ấm đó của những nồi nấu phở khiến ai ai cũng phải “bồi hồi khi chạm bóng mùa đông Hà Nội”. Vượt lên tất cả, khói ấm của nước phở, của bát phở đã khiến cho mùa đông có vẻ ý vị rất riêng. Hầu như mọi dân tộc đều có một món ăn chống lạnh, vừa nóng hổi, vừa ngon lành, vừa đặc sắc. Với người Việt Nam, đó là phở.

Hãy nghĩ đến một thứ nước dùng được ninh bằng than đá trong 8-9 giờ đồng hồ. Nhiệt lượng của nguyên liệu và thời gian đun nấu đã chuyển hóa vào từng giọt nước dùng, để rồi nó chuyển hóa vào từng miếng phở, vào từng tế bào của người xơi phở.

Đức Phật đã từng nói, trong mỗi giọt nước chứa đựng vạn nghìn thế giới. Vậy phải chăng một giọt nước dùng phở cũng chứa cả vạn nghìn mùa đông. Những mùa đông đó đã bay lên thành khói ấm, quyến rũ tâm hồn của vạn nghìn người, thành nỗi khắc khoải vào mỗi buổi sáng lạnh dọc phố dài.

Còn gì hạnh phúc hơn được xơi một bát phở ngon vào ngày đông lạnh. Mặc cho gió mùa hun hút ngoài kia, trong này đã được chở che bằng làn khói ấm bốc ra từ nồi nước phở nghi ngút, bằng bát phở nóng cũng tỏa khói nghi ngút như mặt hồ Dâm Đàm ngày đông. Để rồi, hưởng thụ cái nóng, cái ngon của miếng ăn được rút ruột, rút gan từ hàng nghìn nhiệt lượng.

Song, những làn khói ấm cũng nhiều khi mang vẻ lãng mạn khôn cùng. Hãy ngồi cùng người thương yêu trong quán nhỏ, mắt đau đáu nhìn về một chiếc nồi hấp, bên cạnh là một người phụ nữ dù béo, dù gầy, dù xấu, dù đẹp nhưng có quyền năng như một cô tiên.

Một cái nhấc tay là khói ấm bay lên như rồng cuộn, tay bà hàng bất chợt vung lên một muôi bột, xoa lên màng vải một vòng đã tạo ra một lớp bột tròn xoe. Rồi tay lại vung lên úp nắp, những làn khói ấm đột nhiên biến mất, chỉ còn lảng bảng đôi dòng nhẹ như một thoáng nghi ngờ.

“Người ta bán khói ấm đâu chỉ cho no, mà còn để ấm sực đôi tay, thơm miệng, thơm mũi nữa chứ’.

Chừng vài phút sau, tay lại vung lên, nắp vung bật mở, màn biểu diễn ảo thuật lại thi triển khiến khói ấm bay lên. Nhưng lần này, làn khói đó đã không chỉ nhạt nhẽo hơi nước mà là cuộn theo mùi thơm của bột gạo chín, của mộc nhĩ băm nhỏ chín, của thịt băm chín.

Kệ cho khói bay như Thăng Long vạn cổ sầu, những ngón tay lại dùng cặp đũa tre vót mỏng, luồn dưới áo bột, biến hóa hình tròn thành hình vuông, từ dàn trải thành cuốn bánh, rồi nhấc lên đặt vào đĩa. Tay đi đến đâu, khói đi đến theo đến đấy tùy tùng, cho đến khi được cắt thành miếng vừa ăn, rắc lên chút hành phi vàng ngậy, rồi nghi ngút bay đến trước mặt thực khách.

Miếng bánh cuốn nóng đó chấm trong bát nước chấm cũng hơi sôn sốt, thả ớt tươi và hạt tiêu bắc, ăn với chả quế và rau mùi thực sự là chân ái của đêm mùa đông. Miếng bánh cuốn vào miệng rồi, khoan khoái rồi, vẫn bốc những làn khói nhẹ khi hé miệng hỏi người thương “Có ngon không?”.

Ở mảnh đất Bắc Việt này có bao nhiêu hàng bánh cuốn của đêm đông? Bao nhiêu kẻ đã ngồi hau háu ngắm khói ấm bánh cuốn ở dốc Hòe Nhai, ở phố núi Cao Bằng, ở chợ cũ Đồng Văn? Ấy là bao nhiêu kẻ được hưởng thú vui được ăn làn khói ấm khiến cho mùa đông trở thành niềm thương nhớ.

Người ta bán khói ấm đâu chỉ cho no, mà còn để ấm sực đôi tay, thơm miệng, thơm mũi nữa chứ. Đó là những chén trà xanh mới ủ trong bình tích, màu xanh như ngọc thúy, hương thơm của lát gừng cay bay lẩn khuất trong làn hơi nước mù mịt làm nhòe cả mắt người.

Bây giờ, ít người uống trà tươi bằng bát như cái thuở “gọi nhau râm ran chè xanh”, nhưng mà hương vị và hơi nóng của cốc trà vẫn khiến người ta khoan khoái, tê mê. Hoặc là ủ một chén mắt trâu men da nâu đựng chứa nước trà pha bằng trà Tân Cương giữa hai bàn tay, khép thật kín như để phong tỏa hơi nóng, rồi thi thoảng hé ra, đưa lên miệng nhấp một ngụm thì quả là sướng tỉnh người.

Lối thưởng khói ấm thơm đó cũng thường thấy khi uống cà phê. Một tách đen nóng ngầy ngậy, thoáng vị chua của hạt arabica hay ngọt đắng của hạt robusta, nhưng phải nóng, luôn là một lựa chọn đúng thời điểm cho một ngày mùa đông. Thế nên, mới có cảnh đông hàn đẹp như thủy mạc: “Sáng nay cà phê một mình, trời chợt lạnh như mùa đông” mê mẩn lòng người.

Hải An

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/nhung-nguoi-ban-khoi-am-post565950.html