Những việc có thể làm ngay để giảm nguy cơ ung thư trong tương lai

8 giờ trướcBài gốc

Không chỉ ngày càng có nhiều người trẻ được chẩn đoán mắc ung thư vú và ung thư đại trực tràng, mà số ca tử vong do hai căn bệnh này cũng đang gia tăng. Ảnh: iStock

Tỷ lệ ung thư đang tăng ở nhóm người trong độ tuổi 20, 30 và đầu 40. Dù giới khoa học vẫn đang nỗ lực tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng bất thường này, song các chuyên gia cho rằng có nhiều yếu tố có thể kiểm soát được để giảm rủi ro.

“Trước đây, người ta thường cho rằng ung thư là do xui xẻo hay di truyền”, ông Arif Kamal, Giám đốc phụ trách bệnh nhân của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) nhận định. “Nhưng hiện nay, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy lối sống và môi trường có vai trò quan trọng. Đây là những yếu tố con người hoàn toàn có thể chủ động thay đổi”.

Theo ông Kamal, việc hình thành các thói quen lành mạnh từ khi còn trẻ là một khoản đầu tư cho tương lai. “Cách duy nhất để giảm số người được chẩn đoán mắc ung thư là thay đổi cách chúng ta sống ở độ tuổi 20 và 30”, ông nói.

Xây dựng lối sống lành mạnh

Theo Hiệp hội Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ, khoảng 40% ca ung thư ở Mỹ có liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể điều chỉnh được, như cân nặng, rượu bia và hút thuốc.

Với ung thư vú, ngoài yếu tố di truyền và nội tiết, béo phì và uống rượu là hai yếu tố làm tăng nguy cơ, bà Ann Partridge, đồng sáng lập và Giám đốc chương trình “Ung thư vú ở người trẻ” tại Viện Ung thư Dana-Farber (Boston) cho biết.

Với ung thư vú, ngoài yếu tố di truyền và nội tiết, béo phì và uống rượu là hai yếu tố làm tăng nguy cơ

“Bạn không thể thay đổi tiền sử gia đình hay thời điểm dậy thì, nhưng bạn có thể kiểm soát những gì nạp vào cơ thể, duy trì vận động và chăm sóc bản thân”, bà Partridge nói. “Nếu chọn uống rượu, hãy uống ở mức vừa phải hoặc thật ít”.

Béo phì cũng là yếu tố nguy cơ chung cho nhiều loại ung thư đường tiêu hóa, theo bà Kimmie Ng, Giám đốc Trung tâm Ung thư Đại trực tràng khởi phát sớm tại Dana-Farber.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến nghị:

• Duy trì vận động thể chất thường xuyên, hạn chế ngồi lâu.

• Ăn uống cân đối và đa dạng, ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau củ, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, đồ uống có đường và thực phẩm siêu chế biến.

• Tránh uống rượu, nếu uống thì phụ nữ không quá 1 ly/ngày và nam giới không quá 2 ly/ngày.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng rối loạn nhịp sinh học - thường do làm việc hoặc tiếp xúc ánh sáng vào ban đêm - cũng có thể làm tăng nguy cơ một số loại ung thư. Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu mối liên hệ giữa hóa chất, vi nhựa và sự hình thành khối u.

Hiểu rõ tiền sử gia đình và bản thân

Trong bối cảnh các yếu tố gây ung thư ở người trẻ vẫn đang được làm rõ, các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nắm rõ nguy cơ cá nhân để phát hiện bệnh sớm hơn. Tiền sử ung thư trong gia đình - đặc biệt nếu người thân được chẩn đoán ở độ tuổi trẻ - có thể ảnh hưởng đến độ tuổi tầm soát.

Tầm soát ung thư vú định kỳ giúp phát hiện sớm những bất thường ngay cả khi chưa có triệu chứng, tăng đáng kể cơ hội điều trị thành công và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho phụ nữ.

“Đối với ung thư đại trực tràng, nếu trong gia đình có người mắc bệnh hoặc có polyp tiền ung thư, cá nhân đó nên được tầm soát sớm hơn mốc 45 tuổi”, bà Kimmie Ng khuyến nghị. “Đây có thể là yếu tố cứu sống con người”.

Xét nghiệm gen cũng là công cụ hữu ích giúp xác định nguy cơ, theo bà Partridge. Ngoài ra, cần theo dõi sức khỏe cá nhân và những thay đổi của cơ thể. Ví dụ, ở phụ nữ, việc có kinh sớm làm tăng nguy cơ ung thư vú, trong khi mãn kinh muộn (thường ở độ tuổi 40–50) cũng khiến nguy cơ cao hơn.

Không chủ quan với triệu chứng

Những biểu hiện như khối u, vết bầm, chảy máu bất thường hoặc kéo dài cần được khám sớm, ông Kamal khuyến cáo. “Khi tỷ lệ ung thư ở người trẻ tăng, chúng ta phải thay đổi cách đánh giá rủi ro. Nếu trước đây, chảy máu trực tràng được xem là do trĩ thì nay không thể bỏ qua”, ông nói.

Một số dấu hiệu cảnh báo ung thư đại trực tràng gồm: chảy máu hoặc có máu trong phân; thay đổi thói quen đại tiện; đau bụng; sụt cân không chủ ý; mệt mỏi, thiếu máu.

Với ung thư vú, cần chú ý những thay đổi về hình dạng và cảm giác của vú. Các khối cứng ở vú hoặc nách không mất đi sau kỳ kinh hoặc có xu hướng to dần cần được kiểm tra. Phát ban kéo dài hay đau dai dẳng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo.

Với ung thư vú, cần chú ý những thay đổi về hình dạng và cảm giác của vú.

“Bỏ qua các triệu chứng là trao lợi thế cho ung thư về mặt thời gian”, ông Kamal nhấn mạnh.

Chủ động bảo vệ bản thân

Các bác sĩ cho biết ngày càng nhiều người trẻ được chẩn đoán mắc ung thư ở giai đoạn muộn, khó điều trị hơn. Một trong những nguyên nhân là thiếu tiếp cận y tế và nhận thức hạn chế trong cộng đồng.

“Không ít bác sĩ và bệnh nhân vẫn nghĩ người trẻ thì không thể bị ung thư”, ông Michael Roth, đồng Giám đốc Chương trình Ung thư thanh thiếu niên tại Trung tâm Ung thư MD Anderson (Texas) nói. “Chậm trễ trong chẩn đoán đồng nghĩa với tiên lượng xấu hơn”.

Nếu bạn có nguy cơ cao hoặc nhận thấy dấu hiệu bất thường, hãy chủ động yêu cầu tầm soát và làm xét nghiệm.

Nếu bạn có nguy cơ cao hoặc nhận thấy dấu hiệu bất thường, hãy chủ động yêu cầu tầm soát và làm xét nghiệm.

Ung thư không còn là căn bệnh chỉ của tuổi già. Khi ngày càng nhiều người trẻ đối mặt với nguy cơ, việc chủ động phòng ngừa, duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám định kỳ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Hãy bắt đầu ngay hôm nay. Ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, hạn chế rượu bia và không chủ quan trước những thay đổi bất thường của cơ thể - đó là những bước đi thiết thực giúp giảm rủi ro và hướng tới một tương lai khỏe mạnh, không còn nỗi lo ung thư.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/nhung-viec-co-the-lam-ngay-de-giam-nguy-co-ung-thu-trong-tuong-lai-10393084.html