Hiện nay còn có 27 hộ dân di cư tự do muốn về lại thôn Cổng Trời, là làng cũ để sinh sống ổn định
Thôn Cổng Trời, xã Mê Linh là một xã vùng ven, phía Bắc giáp xã Tà Nung, cách trung tâm Đà Lạt 20 km. Thôn có 197 hộ với 890 nhân khẩu, chủ yếu bà con canh tác nông nghiệp với cây cà phê, dâu tằm cho thu nhập chính hằng năm. Theo UBND huyện Lâm Hà, thôn Cổng Trời, xã Mê Linh được hình thành từ những năm 1990 và người dân là bà con đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) gốc Tây Nguyên chiếm 90% có nguồn gốc từ huyện Lạc Dương du canh, du cư sang.Bên cạnh đó, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo đa chiều cuối năm 2024 là 8,6% (cận nghèo 9 và hộ nghèo 8). Trình độ dân trí không đồng đều, một số phong tục, tập quán lạc hậu còn tồn tại, như: thách cưới, tảo hôn... Đường giao thông đi lại còn khó khăn, 2 km đường đất chưa được bê tông hóa do không có khả năng đóng đối ứng theo quy định.
Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho miền núi, đồng bào DTTS với các chương trình lớn như: Chương trình 30a, Chương trình 135, Chương trình 67,… đã được triển khai rộng khắp tới bà con Nhân dân vùng đồng bào DTTS trên địa bàn, trong đó có bà con thôn Cổng Trời với kết quả là sự đổi thay rõ nét trong đời sống kinh tế.
Tuy nhiên, tình hình di cư tự do, một số người dân muốn về làng cũ tại thôn Cổng Trời còn gặp nhiều vướng mắc. Theo kết quả rà soát hộ nghèo cuối năm 2024, trong danh sách 27 hộ di dân tự do về Tiểu khu 111A, xã Lát, huyện Lạc Dương về thôn Cổng Trời có diện tích đất dưới 5.000 m2 thì có 3 hộ nghèo và 1 hộ cận nghèo. Trong đó, theo khảo sát của UBND xã và Ban Nhân dân thôn Cổng Trời thì có 17 hộ dân đều là hộ phát sinh, mục đích làm chòi trên Tiểu khu 111A huyện Lạc Dương để xin UBND huyện Lâm Hà cấp đất sản xuất, nếu được cấp đất sẽ phá chòi về sinh sống ổn định tại thôn Cổng Trời. Bên cạnh đó, 9 hộ đã rời khỏi thôn Cổng Trời, sinh sống ở Tiểu khu 111A huyện Lạc Dương từ năm 2013 và hiện các hộ dân mong xem xét cấp lại đất tại khu vực mà trước đây đã thu hồi của bà con giao cho Công ty Đại Phát thì mới trở về thôn Cổng Trời sinh sống ổn định.
Vừa qua, để giải quyết nhu cầu định cư tại thôn Cổng Trời, các sở, ngành của tỉnh cùng chính quyền địa phương huyện Lâm Hà đã họp bàn, đưa ra nhiều giải pháp để giải quyết vấn đề trên cho các hộ dân. Theo lý giải từ đại diện Phòng Tài nguyên và Môi trường Lâm Hà, đối với diện tích 25 ha đất thuộc Dự án Bố trí đất sản xuất cho các hộ đồng bào DTTS tại thôn Cổng Trời, xã Mê Linh đã được đưa vào quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 của huyện Lâm Hà và Kế hoạch sử dụng đất năm 2024. Về mục tiêu của dự án là để phục vụ giải quyết cho 27 hộ đồng bào DTTS thôn Cổng Trời, xã Mê Linh. Tuy nhiên, theo kết quả rà soát của UBND xã Mê Linh thì hiện nay chỉ có 4 hộ đủ điều kiện được bố trí đất sản xuất. Do đó, nếu tiếp tục triển khai dự án (trong đó phải chặt hạ 25 ha rừng trồng thông 3 lá để giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng) mà chỉ để phục vụ việc bố trí một phần diện tích đất dự án cho 4 hộ dân thì sẽ không phát huy được hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực và khó đạt được mục tiêu dự án.
Với nội dung nêu trên, vừa qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng có văn bản đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Lâm Hà rà soát, xác định 4 hộ dân là hộ nghèo, nếu thuộc đối tượng quy định thì được hỗ trợ đất sản xuất theo quy định hiện hành. Trường hợp có vướng mắc về chính sách, đối tượng hỗ trợ, đề nghị xin ý kiến Ban Dân tộc tỉnh để được hướng dẫn.
Bên cạnh đó, ngành Nông nghiệp tỉnh đề xuất UBND huyện Lâm Hà dừng toàn bộ dự án trên diện tích 25 ha tại Tiểu khu 263A, xã Mê Linh đã được HĐND tỉnh thông qua tại Nghị quyết số 127/NQ-HĐND ngày 13/10/2022 về chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện các dự án và giao cho Ban Quản lý Rừng phòng hộ Lâm Hà quản lý, bảo vệ.
Trong khi đó, UBND xã Mê Linh có đề nghị các đơn vị chức năng xem xét cấp đất cho 9 hộ tại khu vực Việt Phát hoặc tại Lạc Dương. Đề nghị bố trí kinh phí từ ngân sách nhà nước để xây dựng một số tuyến đường nội thôn Cổng Trời dài 2 km chưa được làm bằng bê tông vì bà con khó khăn không có khả năng đóng tiền đối ứng nhằm thuận lợi trong việc đi lại của bà con.
Đối với các kiến nghị đề xuất của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, UBND tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản giao UBND huyện Lâm Hà nghiên cứu các quy định của pháp luật liên quan để xem xét thực hiện theo thẩm quyền, bảo đảm đúng quy định trong tháng 1/2025.
CHÍNH THÀNH