Gần đây, nhiều nông dân tại xã Bình Thắng, huyện Bình Đại, tỉnh Bến Tre (cũ) - nay là xã Bình Đại, tỉnh Vĩnh Long - đã đổi mới, sáng tạo trong lao động sản xuất, áp dụng nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản thích ứng với biến đổi khí hậu và nhu cầu thị trường, cho hiệu quả kinh tế cao. Nổi bật trong số đó là mô hình nuôi cá bông lau thương phẩm – một hướng đi rất triển vọng, góp phần đa dạng hóa nghề nuôi thủy sản độc đáo của địa phương.
Cá bông lau là loài thủy sản thường sống ven sông Cửa Đại thuộc xã Bình Đại, tỉnh Vĩnh Long. Trước đây, loài cá này chủ yếu sống trong môi trường tự nhiên nên khá hiếm, nhưng chất lượng thịt ngon và được thị trường ưa chuộng. Nhận thấy tiềm năng đó, từ năm 2014, một số nông dân xã Bình Thắng (nay là xã Bình Đại) đã đưa cá bông lau từ đánh bắt vào ao nuôi thử nghiệm, sau đó tiến hành ương ép, nhân giống để phát triển mô hình nuôi thương phẩm.
Cá bông lau nuôi bán tự nhiên chóng lớn, chất lượng cao được thị trường ưa chuộng
Gia đình anh Lê Hồng Vũ (xã Bình Đại) là một trong những hộ tiên phong triển khai mô hình này. Trước đây, gia đình anh nuôi tôm thẻ chân trắng nhưng thường gặp rủi ro, đầu ra bấp bênh do dịch bệnh. Sau khi chuyển sang nuôi cá bông lau, anh đã đạt mức lợi nhuận trên 1 tỷ đồng/năm.
Mỗi năm, gia đình anh Vũ nuôi cá bông lau trên diện tích 10.000 m² mặt nước, với mật độ thả từ 8.000 – 9.000 con/ao. Theo anh, cá bông lau dễ nuôi hơn nhiều loài thủy sản khác, chỉ cần kiểm soát tốt môi trường nước và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng sức đề kháng cho cá.
“Muốn nuôi cá bông lau thành công ao nuôi phải có nguồn nước để thay, phải thường xuyên quan sát môi trường nước. Nếu không có nước thay cá dễ bị ký sinh trùng, vi khuẩn hay còn gọi là nấm cá. Ao nuôi mật độ dày nếu người nuôi không theo dõi sát và không sử dụng vi sinh, cá sẽ bị bệnh gan thận mủ. Để phòng bệnh, cần cho cá ăn các chất tăng sức đề kháng như vitamin C, khoáng chất. Quan trọng nhất là giữ môi trường nước sạch. Mỗi lần thu hoạch phải xử lý đáy ao, diệt khuẩn cá sẽ khỏe”, anh Vũ chia sẻ kinh nghiệm.
Cá bông lau giống do bà con nông dân lai tạo ra để phục vụ nhu cầu nhân nuôi
Hiện nay, đầu ra cho cá bông lau thịt và cá giống đều khá ổn định. Cá giống kích thước 3- 4 cm có giá khoảng 8.000 đồng/con; cá đã qua giai đoạn thuần dưỡng và tập ăn (3 - 4 tháng) có giá dao động từ 17.000 - 30.000 đồng/con. Nông dân thường nuôi cá từ 12 - 16 tháng, cá đạt trọng lượng 1,5 - 2,5 kg/con là có thể thu hoạch. Nếu nuôi lâu hơn, cá sẽ đạt kích thước lớn hơn và bán được giá cao hơn.
Theo đánh giá của các hộ nuôi, cá bông lau rất phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và nguồn nước của địa phương. Mô hình nuôi bán tự nhiên không chỉ giúp cá phát triển khỏe mạnh, mà còn cho ra sản phẩm chất lượng cao, dễ tiêu thụ trên thị trường. Đây là hướng đi tiềm năng, giúp nông dân chuyển đổi hiệu quả từ các mô hình nuôi truyền thống.
Ông Lê Hữu Đức - một hộ nuôi cá có hơn 10 năm kinh nghiệm tại xã Bình Đại chia sẻ, cá bông lau có thể đạt trọng lượng 3 - 4 kg/con sau 16 - 18 tháng, thời gian nuôi ngắn hơn 3 - 4 tháng so với các hộ khác.
“Ao nuôi 10.000 con với tổng vốn đầu tư khoảng 1 tỷ đồng, sau khi thu hoạch có thể lãi 1 tỷ đồng, rủi ro hầu như không có. Giá cá mỗi năm mỗi khác và hiện tại đang có chiều hướng tăng. Nếu giá cá khoảng 80.000 đồng/kg người nuôi vẫn lãi 4/6 phần đầu tư. Gia đình nào có sẵn đất và vốn không thuê mướn sẽ còn lời hơn nữa. Có năm giá cá lên 170.000 đồng/kg, người nuôi lãi 6/4 phần đầu tư và nuôi cá trong thời gian 12 tháng, trọng lượng đạt 1,5 - 2 kg sẽ dễ bán hơn”, ông Đức cho biết.
Các ao chuyên nuôi cá bông lau thương phẩm
Nhờ hiệu quả mô hình, địa phương đã thành lập Tổ hợp tác nuôi cá bông lau, hiện có hơn 10 thành viên là nông dân trong xã tham gia, với tổng diện tích nuôi khoảng 12 ha, sản lượng đạt từ 300 - 500 tấn/năm. Tổ hợp tác đã triển khai chương trình bao tiêu sản phẩm: giá cá giống và thức ăn được giảm so với thị trường, còn giá thu mua cá thương phẩm đảm bảo tối thiểu 50.000 đồng/kg. Hội Nông dân địa phương cũng hỗ trợ 300 triệu đồng cho tổ hợp tác, đồng thời đề xuất ngân hàng cường cho nông dân vay vốn phát triển nuôi cá.
“Cá bông lau được ương nuôi trong ao, cho ăn thức ăn giàu đạm đồng thời sử dụng máy tạo oxy và dòng chảy để mô phỏng môi trường bán tự nhiên. Khi cá đạt kích cỡ bằng ngón tay và ăn mạnh sẽ được đưa ra ao lớn, tỉ lệ hao hụt thấp, cá phát triển ổn định. Cá bông lau bán rất chạy, không khác cá tự nhiên. Ngoài ra, bà con còn nuôi giống cá lai giữa cá tra bần và cá ba sa tăng thêm thu nhập”, ông Nguyễn Hồng Khanh – nguyên Chủ tịch Hội Nông dân xã Bình Thắng, nay là cán bộ Mặt trận Tổ quốc xã Bình Đại – người tâm huyết với mô hình này chia sẻ.
Thành công của mô hình nuôi cá bông lau bán tự nhiên tại xã Bình Đại, tỉnh Vĩnh Long là minh chứng cho sự sáng tạo, đổi mới trong sản xuất của nông dân vùng biển, góp phần cung cấp mặt hàng thủy sản chất lượng cao cho thị trường và giúp bà con nông dân vươn lên làm giàu.
Nhật Trường/VOV-ĐBSCL