“Đôi khi, bạn thấy hai đứa trẻ đánh nhau loạn xạ. Chúng ghét nhau và chúng đánh nhau trong công viên. Trong khi bạn cố gắng tách chúng ra, nhưng chúng không muốn vậy. Đôi khi bạn cứ để chúng đánh nhau một lúc rồi hãy kéo chúng ra,” CNN dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với Thủ tướng Đức Friedrich Merz tại Phòng Bầu dục, ngày 5/6.
Ông Trump cho biết đã dùng chính cách nói này tại cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 4/6. Ông cho biết cả hai bên “đều đang chịu tổn thất” và “có thể cần phải tiếp tục đau khổ trước khi có thể bị kéo ra”.
“Ngài có thể thấy điều đó trong khúc côn cầu hay các môn thể thao, khi trọng tài để cho cầu thủ đánh nhau vài giây trước khi can thiệp. Cứ để họ đấu một lúc trước khi tách họ ra,” Tổng thống Mỹ nói.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thủ tướng Đức Friedrich Merz (trái) tại Phòng Bầu dục, ngày 5/6. Ảnh: CNN
Về phần mình, Thủ tướng Đức Friedrich Merz nhắc lại vai trò lịch sử của Mỹ trong việc giải phóng châu Âu khỏi chủ nghĩa phát xít, nhân dịp kỷ niệm cuộc đổ bộ D-Day 1945. Ông Merz gọi đây là hình mẫu để Mỹ một lần nữa dẫn dắt thế giới chấm dứt xung đột tại châu Âu.
Tổng thống Trump đã trả lời bằng câu nói nửa đùa nửa thật: “Hôm đó chẳng vui vẻ gì cho các ông”, ám chỉ về sự thất bại của phát xít Đức. Tuy nhiên, Thủ tướng Merz đã đáp lại: “Chúng tôi biết ơn nước Mỹ vì đã giải phóng đất nước khỏi chế độ độc tài Quốc xã. Và đó là lý do vì sao tôi tin nước Mỹ lại đang ở vị thế rất mạnh để làm điều tương tự – chấm dứt cuộc chiến này”.
Mặc dù vậy, ông Trump vẫn không trả lời dứt khoát về khả năng sẽ có thêm lệnh trừng phạt với Nga, chỉ nói rằng hiện tại thì “chưa phải lúc”. “Tôi có hạn chót trong đầu,” ông Trump nói. Thậm chí, người đứng đầu Nhà Trắng còn để ngỏ khả năng áp đặt biện pháp trừng phạt với cả Ukraine nếu xung đột không chấm dứt. “Chúng tôi sẽ rất, rất cứng rắn – và có thể với cả hai bên. Ngài biết đấy, tango phải có hai người,” ông nhấn mạnh.
Tháng trước, Nga và Ukraine đã nối lại vòng đàm phán trực tiếp tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, với kỳ vọng hướng đến chấm dứt chiến sự. Phái đoàn hai bên đã gặp nhau hai lần, trong đó phiên gần nhất diễn ra ngày 2/6. Tuy nhiên cả hai đều chưa đạt được tiến triển đáng kể nào, chủ yếu dừng lại ở việc đạt được một số thỏa thuận trao đổi tù binh.
Theo CNN, các phát biểu của Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như là một sự thừa nhận rằng ông chưa có giải pháp rõ ràng cho xung đột Nga - Ukraine, điều trái ngược với các tuyên bố hồi tranh cử rằng ông có thể chấm dứt cuộc chiến chỉ trong một ngày.
Trong thời gian qua, ông Trump cân nhắc trong việc áp đặt thêm lệnh trừng phạt với Nga, lo ngại rằng động thái cứng rắn này có thể đẩy Moscow ra xa bàn đàm phán. Đồng thời, ông cũng chưa phê duyệt thêm viện trợ quân sự cho Ukraine, với kỳ vọng cuộc chiến sẽ sớm kết thúc và không cần đến các biện pháp này.
Tuy nhiên, lập trường “buông lỏng” của ông Trump sẽ sớm bị thử thách khi ông tham dự loạt hội nghị quốc tế sắp tới, nơi các đồng minh phương Tây nhiều khả năng sẽ gia tăng sức ép yêu cầu Mỹ có quan điểm cứng rắn hơn với Nga.
Tại Hội nghị thượng đỉnh G7 dự kiến diễn ra giữa tháng 6 ở Canada, ông Trump có thể sẽ gặp trực tiếp người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky. Tuy nhiên, các trợ lý của ông Trump cho biết, gần như không có khả năng ông sẽ ủng hộ các biện pháp trừng phạt mới đối với Nga tại sự kiện này.
Hội nghị thượng đỉnh NATO diễn ra sau đó vài tuần cũng sẽ đặt câu hỏi về mức độ cam kết của Mỹ đối với Ukraine. Các lãnh đạo NATO được cho là đang cố gắng giới hạn thời lượng hội nghị và tập trung vào việc thúc đẩy tăng chi tiêu quốc phòng, tránh tạo ra bất đồng với một tổng thống Mỹ vốn hoài nghi vai trò của liên minh này.
Mặc dù vậy, lập trường hiện tại của ông Trump vẫn khiến nhiều nhà lãnh đạo châu Âu lo ngại, nhất là khi họ đang trông chờ vào vai trò trung gian của Mỹ trong nỗ lực tìm kiếm lệnh ngừng bắn.
Đỗ Thảo