PGS Nguyễn Lân Hiếu nói về nỗi lo tăng huyết áp ở người trẻ

5 giờ trướcBài gốc

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Ảnh: Việt Linh.

PGS.TS.BS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, chia sẻ trên trang cá nhân câu chuyện khiến ông giật mình: Một người quen gọi hỏi về chỉ định chụp cắt lớp vi tính (MSCT) có tiêm thuốc cản quang để tìm nguyên nhân tăng huyết áp ở người trẻ.

"Điều khiến tôi bất ngờ là cậu ấy chưa được tầm soát bằng những phương pháp đơn giản mà đã được chỉ định chụp MSCT đa dãy", ông viết.

Từ tình huống này, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội chia sẻ cách tiếp cận của mình khi khám cho bệnh nhân trẻ tuổi bị tăng huyết áp, nhằm giúp các bác sĩ và người bệnh hiểu rõ hơn về quy trình khám, tránh chỉ định không cần thiết.

Chẩn đoán tăng huyết áp không thể làm qua loa

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, bước đầu tiên và quan trọng nhất khi gặp một bệnh nhân trẻ tuổi bị tăng huyết áp là phải hỏi bệnh thật kỹ. Bác sĩ cần tìm hiểu huyết áp tăng từ bao giờ, chỉ số huyết áp cao nhất là bao nhiêu và được đo trong hoàn cảnh nào. Cần biết người bệnh đã từng dùng thuốc hạ áp hoặc áp dụng biện pháp điều trị nào chưa.

Bên cạnh đó, bác sĩ cần khai thác các triệu chứng liên quan biến chứng của tăng huyết áp như khó thở, đau ngực, tê yếu nửa người, mờ mắt tiến triển nhanh hay tiểu đêm nhiều lần. Ngoài ra, tiền sử bệnh chuyển hóa đi kèm cũng phải được xem xét kỹ, như rối loạn mỡ máu, tiểu đường, hẹp mạch vành, cũng như các loại thuốc mà bệnh nhân đã dùng gần đây, đặc biệt là thuốc chống viêm, corticoid hoặc thuốc tránh thai ở nữ giới.

Các yếu tố nguy cơ như béo phì, hút thuốc lá, ít vận động thể lực, hoặc tiền sử gia đình có người mắc tăng huyết áp, đột quỵ, nhồi máu cơ tim cũng rất quan trọng trong việc xác định nguyên nhân bệnh.

Bước thứ hai là đo huyết áp. Theo ông, việc đo huyết áp phải được thực hiện nhiều lần, vào nhiều thời điểm khác nhau trong ngày để có đánh giá chính xác. Người bệnh nên sử dụng máy đo điện tử để theo dõi tại nhà và ghi lại các chỉ số vào sổ theo dõi.

Việt Nam có khoảng 12 triệu người bị tăng huyết áp, tức cứ 5 người trưởng thành thì một người mắc. Ảnh: Freepik.

Trước khi kê đơn thuốc, bác sĩ cần thực hiện đo Holter huyết áp 24 giờ để xác định nhịp ngày - đêm của bệnh nhân. Việc này giúp lựa chọn loại thuốc, liều lượng và thời điểm uống phù hợp với đặc điểm sinh lý của từng người.

Bước thứ ba là đánh giá tổn thương cơ quan đích do tăng huyết áp gây ra. Các cơ quan này bao gồm tim, mắt, não, thận và hệ thống mạch máu lớn. Tuy nhiên, theo PGS Hiếu, nhiều bác sĩ hiện nay lại quá tập trung vào tim và não, dẫn đến việc chỉ định chụp cắt lớp động mạch vành hoặc não quá nhiều.

Trong khi đó, có thể sàng lọc tổn thương bằng những phương pháp đơn giản, vừa đánh giá được cấu trúc giải phẫu, vừa đánh giá được chức năng như điện tim (giúp phát hiện trục trái, dày thất trái), siêu âm tim (phát hiện thành tim phì đại), siêu âm động mạch cảnh, hoặc làm nghiệm pháp gắng sức để đánh giá tình trạng mạch vành và phản ứng huyết áp khi vận động.

"Bỏ qua những cơ quan đích quan trọng khác như mắt và thận. Thực tế, rất ít người bệnh được soi đáy mắt hay làm xét nghiệm vi đạm niệu, dù đây là những thăm dò đơn giản nhưng có giá trị rất lớn trong việc chẩn đoán, phân độ và theo dõi tiến triển của bệnh", PGS Nguyễn Lân Hiếu cho hay.

Theo ông, việc đo huyết áp phải được thực hiện nhiều lần, vào nhiều thời điểm khác nhau trong ngày để có đánh giá chính xác. Ảnh: Việt Linh.

Ngoài ra, phim X-quang ngực là xét nghiệm rẻ tiền nhưng có thể giúp gợi ý các dấu hiệu giãn hoặc vôi hóa động mạch chủ, một hậu quả thường gặp của tăng huyết áp lâu ngày.

Bước thứ tư là tìm nguyên nhân tăng huyết áp ở người trẻ tuổi. Đây là bước quan trọng, không thể thiếu trong quá trình thăm khám, nhưng cũng là khâu khó khăn nhất. Theo PGS Hiếu, để xác định chính xác nguyên nhân, cần có sự phối hợp của một nhóm bác sĩ đa chuyên khoa bao gồm Tim mạch, Nội tiết, Tiết niệu, Thần kinh và Chẩn đoán hình ảnh.

Nhiều ca bệnh phức tạp đòi hỏi kỹ thuật chuyên sâu, chẳng hạn như phát hiện một khối u rất nhỏ nhưng lại tăng tiết hormon Aldosterone – tình huống này buộc bác sĩ phải luồn ống thông vào tĩnh mạch thận hai bên để lấy mẫu máu xét nghiệm. Cũng có những trường hợp bệnh nhân vừa có khối phình mạch não, vừa bị tăng huyết áp, khiến việc xác định đâu là nguyên nhân, đâu là hậu quả trở nên rất khó khăn.

Theo ông, chỉ có làm việc nhóm, trao đổi giữa các chuyên khoa mới có thể giải quyết được những ca bệnh phức tạp như vậy. Do đó, tại các bệnh viện lớn, rất cần xây dựng một quy trình khám và chẩn đoán cụ thể, dựa trên nguyên tắc logic, hiệu quả, tránh lạm dụng các xét nghiệm cận lâm sàng khi tìm nguyên nhân tăng huyết áp ở người trẻ tuổi.

Một đơn thuốc có thể thay đổi cả cuộc đời

PGS Nguyễn Lân Hiếu cho biết dù có đến 95% trường hợp là tăng huyết áp nguyên phát (không rõ nguyên nhân), nhưng để kết luận một bệnh nhân trẻ bị tăng huyết áp vô căn thì phải trải qua một quy trình thăm khám bài bản và chuyên nghiệp.

Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội nhấn mạnh rằng đơn thuốc điều trị tăng huyết áp thường là đơn thuốc suốt đời. Khi bác sĩ kê đơn cho một người trẻ, điều đó có nghĩa là họ đang mở ra một giai đoạn mới trong cuộc sống của bệnh nhân - một quãng đời gắn liền với việc uống thuốc hàng ngày.

Với kinh nghiệm của mình, ông cho biết số bệnh nhân trẻ "khỏi" hoàn toàn, không cần tiếp tục dùng thuốc hạ áp, chỉ đếm trên đầu ngón tay. Phần lớn những người đó khỏi bệnh vì bác sĩ đã tìm được nguyên nhân thực sự gây tăng huyết áp và điều trị triệt để được căn nguyên.

Phương Anh

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/pgs-nguyen-lan-hieu-noi-ve-noi-lo-tang-huyet-ap-o-nguoi-tre-post1592342.html