Việc hoàn thành giải phóng mặt bằng sẽ đẩy nhanh tiến độ các dự án của thành phố Hà Nội. Trong ảnh: Thi công Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội. Ảnh: Quang Thái
Hiệu quả của việc gần dân
Thực tế, ở nhiều địa phương, công tác giải phóng mặt bằng gặp không ít trở ngại. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ sở dữ liệu đất đai chưa đồng bộ, việc xác minh nguồn gốc đất, kiểm đếm tài sản trên đất còn phức tạp; một số hộ dân chưa hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ khi Nhà nước thu hồi đất, còn yêu cầu ngoài quy định như đòi giá bồi thường cao, xin bố trí tái định cư hoặc cấp đất ở. Bên cạnh đó, việc bố trí kinh phí cho công tác bồi thường ở một số dự án đầu tư bằng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia còn hạn chế. Một số công trình trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh phạm vi thu hồi khiến tiến độ bị chậm.
Trước tình hình đó, khi chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động, các xã, phường chủ động rà soát, xây dựng kế hoạch cụ thể cho từng dự án; phân công rõ người, rõ việc, rõ tiến độ. Với các điểm nghẽn về mặt bằng, chính quyền cơ sở tập trung tuyên truyền, đối thoại, giải thích chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư công khai, minh bạch. Nhờ đó, nhiều dự án trọng điểm được tháo gỡ, tạo mặt bằng sạch, mở ra động lực mới cho phát triển hạ tầng và đầu tư công của Thủ đô.
Tại xã Hòa Xá, sau thời gian dài tuyên truyền, vận động bằng nhiều hình thức, nhưng vẫn còn một số hộ dân có đất nằm trong Dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá Rau Xanh - Vườn Kẹ (thôn Nội Xá) cố tình không chấp hành quyết định thu hồi đất. Thực hiện thẩm quyền được giao theo Nghị định số 151/2025/NĐ-CP, ngày 12-6-2025 của Chính phủ quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai, UBND xã Hòa Xá chủ động ban hành các quyết định cưỡng chế thu hồi 43 thửa đất nông nghiệp của 37 hộ dân để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công.
Theo Chủ tịch UBND xã Hòa Xá Dương Tuấn Anh, việc cưỡng chế được tiến hành “đúng quy định pháp luật, đúng thẩm quyền và vì lợi ích chung của nhân dân”, góp phần tạo quỹ đất xây dựng khu dân cư mới, nhà đa năng Trường Tiểu học Vạn Thái...
Tương tự, xã Ứng Hòa cũng chủ động ban hành kế hoạch, thông báo thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và tổ chức cưỡng chế khi cần thiết. Trên địa bàn xã hiện có hàng loạt dự án lớn được triển khai đồng bộ, như: Dự án xây dựng, nâng cấp tuyến đường TL-426 Quàn Xá - Thái Bằng; Dự án đường trục phía Nam; Dự án hạ tầng khu tái định cư tại Trầm Lộng phục vụ tuyến đường Ba Sao - Bái Đính..., cùng nhiều công trình giao thông, dân sinh khác. UBND xã đã ban hành 230 quyết định thu hồi đất, phê duyệt hàng chục phương án bồi thường, bàn giao hàng nghìn mét vuông mặt bằng sạch phục vụ thi công.
Theo Phó Chủ tịch UBND xã Ứng Hòa Lê Thanh Tùng, việc phân quyền giúp địa phương “chủ động, linh hoạt hơn, giải quyết nhanh các vướng mắc tại cơ sở”, góp phần đẩy nhanh tiến độ dự án...
Tiếp tục tháo gỡ khó khăn
Xã Ứng Hòa đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án giao thông trên địa bàn.
Qua hơn 3 tháng triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, có thể thấy, công tác giải phóng mặt bằng tại các xã, phường trên địa bàn thành phố Hà Nội chuyển biến tích cực, rõ nét.
Tại phường Yên Nghĩa, Ban Quản lý Dự án đầu tư - hạ tầng phường tổ chức chi trả bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân có diện tích, tài sản trên đất nằm trong phạm vi thu hồi thực hiện Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội. Theo đó, 39 hộ dân đã nhận đền bù. Việc chi trả diễn ra công khai, minh bạch, nhận được sự đồng thuận cao của người dân.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, ở tổ dân phố 17, chia sẻ: “Phương án bồi thường, hỗ trợ được thực hiện hợp lý. Chúng tôi hoàn toàn đồng thuận và mong dự án sớm triển khai”.
Phường Long Biên cũng đang triển khai “Chiến dịch 90 ngày đêm thực hiện công tác giải phóng mặt bằng”, quyết tâm hoàn thành cơ bản nhóm dự án trọng điểm trong 3 tháng cuối năm 2025. Phường đã phê duyệt 68 phương án bồi thường, hỗ trợ, tổng kinh phí khoảng 81 tỷ đồng; tổ chức 6 hội nghị công khai chính sách, đối thoại trực tiếp với hàng trăm hộ dân để tháo gỡ vướng mắc...
Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại, phân cấp là bước đột phá trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Khi người đứng đầu xã, phường được ủy quyền trực tiếp chỉ đạo, các quyết định hành chính gắn với trách nhiệm cá nhân, hiệu lực, hiệu quả công vụ được nâng lên rõ rệt. Điều này không chỉ thúc đẩy tiến độ giải phóng mặt bằng, mà còn tạo nền tảng để Hà Nội hoàn thành mục tiêu giải ngân đầu tư công giai đoạn 2025-2026.
Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng tại nhiều địa phương vẫn còn không ít khó khăn, trong đó có việc xác định giá đất, tạo sự đồng thuận của người dân... Chủ tịch UBND xã Hòa Xá Dương Tuấn Anh đề xuất, cùng với phân cấp mạnh, cần tăng cường đào tạo, tập huấn chuyên môn cho cán bộ cơ sở. Một số địa phương kiến nghị thành phố bổ sung kinh phí cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ở các dự án sử dụng nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia; đồng thời sớm ban hành hướng dẫn thống nhất về trình tự, thủ tục cưỡng chế thu hồi đất để tránh lúng túng khi thực hiện...
Bạch Thanh