'Phát súng' đầu tiên của chiến tranh thương mại Trung Quốc - Hoa Kỳ đã nổ, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

15 giờ trướcBài gốc

Nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình chào đón Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tới Bắc Kinh vào ngày 9/11/2017. Ảnh: Reuters.

Các mức thuế quan bao gồm thuế đối với dầu thô, khí tự nhiên hóa lỏng, một số máy móc và phương tiện, bắt đầu có hiệu lực chưa đầy một tuần sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump áp đặt mức thuế toàn phần 10% đối với hàng trăm tỷ đô la hàng hóa mà Hoa Kỳ nhập khẩu từ Trung Quốc mỗi năm.

Các nhà phân tích đã hy vọng cuộc điện đàm giữa Donald Trump và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình tuần trước có thể tránh được sự leo thang thù địch, dẫn đến một cuộc chiến thương mại rộng lớn hơn. Nhưng cuộc trò chuyện đó không bao giờ thành hiện thực.

Bây giờ câu hỏi cho cả hai bên là điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Và mỗi nền kinh tế lớn nhất thế giới sẵn sàng gây căng thẳng đến mức nào đối với mối quan hệ thương mại và mậu dịch gắn kết chặt chẽ của họ.

Cho đến nay, ngay cả khi “loạt đạn” mở màn đã được bắn ra, cả hai bên dường như vẫn để lại khoảng trống cho một thỏa thuận tiềm năng.

“Bắc Kinh đã kiềm chế trong phản ứng của mình đối với mức thuế quan mới của Donald Trump. Một là vì tác động đối với Trung Quốc là khiêm tốn, và vì nhà lãnh đạo Trung Quốc muốn để lại chỗ để đàm phán với Donald Trump,” Andy Rothman, CEO của nhóm cố vấn Sinology cho biết.

Có chỗ cho một thỏa thuận không?

Theo tính toán của CNN dựa trên dữ liệu hải quan Trung Quốc năm 2024, thuế quan của Trung Quốc - mức thuế 15% đối với một số loại than và khí thiên nhiên hóa lỏng cùng mức thuế 10% đối với dầu thô, máy móc nông nghiệp và một số phương tiện - ảnh hưởng đến khoảng 13,86 tỷ đô la hàng hóa.

Nhìn chung, con số này chiếm chưa đến 9% tổng lượng hàng nhập khẩu của Trung Quốc từ Hoa Kỳ. Theo số liệu hải quan, năm ngoái Trung Quốc đã xuất khẩu hơn 524 tỷ đô la sang Hoa Kỳ và nhập khẩu hơn 163 tỷ đô la từ Hoa Kỳ.

Tuần trước, Bắc Kinh cũng công bố lệnh kiểm soát xuất khẩu một số nguyên liệu thô được sử dụng trong lĩnh vực quốc phòng và công nghệ xanh, cũng như các biện pháp nhắm vào một số công ty Hoa Kỳ.

Trong khi đó, mức thuế mới nhất của Donald Trump vẫn nhẹ hơn so với mức thuế lên tới 60% mà ông đã đe dọa áp dụng đối với Trung Quốc trong chiến dịch tranh cử. Chúng tăng thêm vào mức thuế hiện hành đối với hàng trăm tỷ đô la hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

Tổng thống Hoa Kỳ cho biết ông cởi mở với một thỏa thuận. Tháng trước, ông nói với giới tinh hoa chính trị và kinh doanh tại Davos, Thụy Sĩ rằng ông “luôn thích” nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và mong muốn “hòa hợp với Trung Quốc”.

Andy Rothman, CEO của nhóm cố vấn Sinology cho biết: “Donald Trump dường như đang trong chế độ đàm phán, sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán... Tuy nhiên, vẫn chưa rõ Donald Trump muốn gì từ Trung Quốc và ông ấy sẵn sàng đưa ra điều gì để đổi lại”.

Cho đến nay, những người quan sát chính trị cho rằng ông Tập Cận Bình và các quan chức Trung Quốc có thể sẽ cảm thấy nhẹ nhõm trước lập trường của chính quyền Donald Trump và những hành động hạn chế cho đến nay.

Suisheng Zhao, giám đốc Trung tâm Hợp tác Trung Quốc-Hoa Kỳ tại Đại học Denver, cho biết: "Họ đã chuẩn bị cho mức thuế quan 60%..., chưa có điều gì xảy ra gần với kịch bản tồi tệ nhất".

Nhưng một hạn chót khác, ngày 1/4, vẫn còn treo lơ lửng trên các cuộc đàm phán. Đó là ngày mà Donald Trump ra lệnh cho các quan chức của mình thực hiện một cuộc điều tra về mối quan hệ kinh tế giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, điều này có thể gây ra nhiều hành động hơn nữa.

Các quan chức ở Bắc Kinh hiện tập trung vào việc quản lý cẩn thận các thông điệp mà họ gửi tới chính quyền Hoa Kỳ trong hoạt động ngoại giao và các biện pháp thương mại, khi họ tìm cách ngăn chặn một cuộc chiến thương mại gay gắt hơn.

Họ cũng có thể muốn nắm bắt mọi cơ hội để sử dụng mối quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo để thuyết phục tổng thống Hoa Kỳ không tăng cường trừng phạt nền kinh tế Trung Quốc - điều mà các nhà kinh tế và nhà phân tích cho rằng cũng sẽ giáng một đòn nặng nề vào nền kinh tế Hoa Kỳ.

Điều đó có nghĩa là Bắc Kinh rất muốn chào đón Tổng thống Hoa Kỳ tới gặp trực tiếp tại Bắc Kinh, một nguồn tin nói với CNN vào tháng trước rằng Donald Trump muốn thực hiện điều này.

“Các nhà lãnh đạo Trung Quốc không muốn chứng kiến sự leo thang... Đòn bẩy của Trung Quốc không mạnh bằng Hoa Kỳ, vì vậy họ phải tận dụng mọi cơ hội có thể để cố gắng xoa dịu”, Suisheng Zhao nói.

Container tại một cảng ở Nam Kinh, Trung Quốc vào đầu tháng 2/2025. Ảnh: Getty.

Hình phạt và nhượng bộ?

Ngay cả khi Bắc Kinh có thể tập trung vào việc làm thế nào để ngăn chặn một cuộc chiến thương mại ngày càng sâu sắc hơn, các quan chức nước này đã cẩn thận chuẩn bị các phương án dự phòng - và cân nhắc các hình phạt tiềm tàng để áp dụng cũng như các nhượng bộ cần thực hiện nếu Donald Trump tiếp tục leo thang.

Nick Marro, chuyên gia kinh tế trưởng phụ trách khu vực châu Á tại Economist Intelligence Unit, cho biết: “Các hành động thương mại của Donald Trump sẽ buộc Bắc Kinh phải đáp trả, nhưng lần này sẽ có mục tiêu cụ thể hơn, thay vì các hành động ăn miếng trả miếng như chúng ta đã thấy vào năm 2018 đến 2019 khi chiến tranh thương mại nổ ra lần đầu tiên”.

Vào cuối năm ngoái, quốc gia này đã cải tổ các quy định kiểm soát xuất khẩu, tăng cường khả năng hạn chế cái gọi là hàng hóa sử dụng kép cũng như nguyên liệu thô và khoáng sản quan trọng, một số trong đó được Hoa Kỳ coi là thiết yếu đối với an ninh kinh tế hoặc quốc gia. Các nhà phân tích ước tính Trung Quốc kiểm soát 60% sản lượng và 85% công suất chế biến khoáng sản quan trọng trên thế giới.

Các nhà quan sát cho biết Bắc Kinh sẽ đánh giá lợi ích so với thiệt hại khi công bố thêm các biện pháp kiểm soát đối với những mặt hàng như vậy, cũng như áp dụng thêm thuế quan, cùng với các biện pháp bảo vệ nền kinh tế của chính mình, vốn đang phải chịu tình trạng tăng trưởng chậm lại, giảm phát dai dẳng và nhu cầu tiêu dùng yếu.

Các nhà phân tích cho biết Trung Quốc cũng chuẩn bị một số giải pháp cho các cuộc xung đột thương mại so với nhiệm kỳ đầu tiên của Donald Trump. Các công ty Trung Quốc đã nỗ lực đa dạng hóa các điểm đến xuất khẩu, trong khi Bắc Kinh đã phát động một chiến dịch củng cố hoặc sửa chữa mối quan hệ với các đối tác thương mại khác - một cơ hội mở rộng cho Bắc Kinh bất cứ khi nào Donald Trump gây ra xung đột với các đồng minh và đối tác của Hoa Kỳ.

Nhưng có lẽ câu hỏi hóc búa hơn là Trung Quốc sẽ có thể nhượng bộ điều gì trong bất kỳ cuộc đàm phán thực chất nào với Hoa Kỳ về một thỏa thuận thương mại.

Các nhà phân tích cho biết Bắc Kinh chưa bao giờ thực hiện đầy đủ thỏa thuận thương mại giai đoạn một đạt được vào cuối nhiệm kỳ đầu của chính quyền Donald Trump, trong khi mối quan ngại của Hoa Kỳ còn mở rộng hơn nữa sang chính sách công nghiệp và mô hình kinh tế của Trung Quốc.

“Với sự thất bại của các cuộc đàm phán trước đây, sự thèm muốn của Hoa Kỳ đối với một thỏa thuận toàn diện - một thỏa thuận vượt ra ngoài các cuộc thảo luận ở cấp độ vi mô, như tương lai của TikTok - dường như không còn mạnh mẽ trong những ngày này”, Marro nói, ám chỉ đến ứng dụng do Trung Quốc sở hữu đang phải đối mặt với lệnh cấm của Hoa Kỳ. “Điều đó sẽ giảm thiểu bất kỳ khả năng thoái lui nào”.

TD (theo CNN)

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/phat-sung-dau-tien-cua-chien-tranh-thuong-mai-trung-quoc-hoa-ky-da-no-dieu-gi-se-xay-ra-tiep-theo-239207.htm