Cần phát triển công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí Việt Nam gắn với việc sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Ảnh minh họa: ST
Đó là nhận định của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên tại “Hội thảo phát triển công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí Việt Nam gắn với việc sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước, phát triển hệ thống đường sắt Việt Nam” vừa diễn ra ở Quảng Ninh.
Những năm qua, Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành địa phương đã chỉ đạo xây dựng và thực thi nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ; tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp ô tô và công nghiệp đường sắt trong nước và đã đạt được một số thành tựu quan trọng.
Đáng chú ý là số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành ngày càng tăng; đã sản xuất, lắp ráp được hầu hết các chủng loại xe máy, ôtô con, xe tải, xe khách; một số sản phẩm linh kiện ô tô, xe máy, thiết bị công nghiệp và sản phẩm gia công cơ khí không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa, mà còn có thể xuất khẩu sang nhiều nước ở khu vực và thế giới.
Nhiều doanh nghiệp trong ngành đã đầu tư vào công nghệ CNC, tự động hóa, robot, in 3D và trí tuệ nhân tạo để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm; đặc biệt, một số doanh nghiệp, tập đoàn lớn (như Thaco, Vingroup, Thành Công...) đã phát triển mạnh mẽ, trở thành đầu tàu dẫn dắt trong lĩnh vực công nghiệp cơ khí, chế tạo và sản xuất, lắp ráp ô tô, góp phần đưa các sản phẩm mang thương hiệu Việt từng bước khẳng định chỗ đứng ở thị trường trong nước, tiến sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.
Các chương trình, dự án về công nghiệp hỗ trợ phải có sản phẩm cụ thể và phải có tính lan tỏa tích cực; cần tổng kết, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm từ quá trình triển khai Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ giai đoạn 2016-2025 để quá trình phát triển công nghiệp hỗ trợ giai đoạn tiếp theo có tính khả thi, hiệu quả cao, có trọng tâm, trọng điểm.
Để phát triển mạnh mẽ và bền vững ngành công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là cơ khí, phải có những đột phá về cơ chế, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp tham gia phát triển công nghiệp hỗ trợ; có các giải pháp mới về ưu đãi thuế, đất đai, tín dụng, thu hút đầu tư vào phát triển công nghiệp hỗ trợ.
Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn
Tuy nhiên, ngành công nghiệp hỗ trợ, cụ thể là công nghiệp hỗ trợ trong ngành cơ khí, chế tạo phục vụ sản xuất, lắp ráp ô tô, đường sắt của Việt Nam còn nhiều hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước.
Tỷ lệ nội địa hóa trong công nghiệp ô tô và đường sắt còn thấp; chủ yếu vẫn là linh kiện, phụ tùng đơn giản, hàm lượng công nghệ chưa cao, giá trị nhỏ trong cơ cấu giá trị sản phẩm; chưa tạo được sự hợp tác - liên kết và chuyên môn hóa giữa các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô và sản xuất phụ tùng, linh kiện.
Công nghiệp đường sắt chủ yếu mới đáp ứng nhu cầu bảo dưỡng, sửa chữa phục vụ cho đường sắt hiện hữu với công nghệ cũ; hầu hết các thiết bị, đầu máy, toa xe và hệ thống tín hiệu vẫn phải nhập khẩu từ nước ngoài, chưa đáp ứng được yêu cầu xây dựng, phát triển các dự án đường sắt mới, sử dụng công nghệ tiên tiến, hiện đại theo quy hoạch mạng lưới đường sắt trong tương lai.
Là cơ quan quản lý nhà nước về công nghiệp và thương mại, Bộ Công Thương đang xây dựng để trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 111/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ và Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô, công nghiệp đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Hội thảo là dịp để các Bộ, ban, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng và các chuyên gia, nhà khoa học tiếp tục tham gia góp ý vào các dự thảo văn bản pháp lý quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế đất nước trong kỷ nguyên mới - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.
Đánh giá Quảng Ninh với vị trí chiến lược và hạ tầng giao thông, hạ tầng các khu, cụm công nghiệp khá đồng bộ và hiện đại, và nguồn tài nguyên, lao động dồi dào, chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, tỉnh có nhiều lợi thế trong phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ, nhất là trong lĩnh vực cơ khí, chế tạo gắn với sản xuất, lắp ráp ô tô và phát triển công nghiệp đường sắt. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được trong thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, Quảng Ninh vẫn cần khắc phục một số hạn chế, yếu kém để thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn.
Theo ông Vũ Đại Thắng - Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, những năm qua, tỉnh Quảng Ninh luôn đặc biệt quan tâm đến ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thúc đẩy phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo trở thành một trong những trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế.
Giai đoạn 2021-2024, tốc độ tăng bình quân của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo của tỉnh đạt trên 21%, tổng nguồn vốn đầu tư vào ngành đạt trên 8,6 tỷ USD (trong đó, vốn FDI đạt khoảng 6,1 tỷ USD, nằm trong nhóm các địa phương đứng đầu cả nước trong năm 2023, 2024).
Đặc biệt, trên địa bàn tỉnh có Khu công nghiệp Việt Hưng đang được định hướng trở thành trung tâm công nghiệp hỗ trợ trọng điểm trong thời gian tới. Trong đó, Nhà máy ô tô Thành Công Việt Hưng là đầu tầu dẫn dắt sẽ tạo nền tảng vững chắc để thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ, nhất là công nghiệp cơ khí chế tạo phục vụ cho ngành sản xuất lắp ráp ô tô và phát triển hệ thống đường sắt vươn lên tầm cao mới.
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đề nghị các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp tích cực tham mưu về chính sách, lĩnh vực, sản phẩm, đối tác cụ thể để Việt Nam có thể tranh thủ thúc đẩy hợp tác phát triển công nghiệp hỗ trợ, để đưa vào các khuôn khổ, cơ chế, thỏa thuận hợp tác với các nước, các tổ chức quốc tế.
Phó Thủ tướng bày tỏ, với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự nỗ lực và tinh thần không ngừng đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp, ngành công nghiệp hỗ trợ sẽ vươn mình, phát triển mạnh mẽ, đóng góp xứng đáng vào những thành tựu phát triển của đất nước.
Đúng dịp này, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và các đại biểu đã dự lễ khánh thành Nhà máy ô tô Thành Công Việt Hưng.
Lễ cắt băng khánh thành Nhà máy ô tô Thành Công Việt Hưng. Ảnh: CT
Nhà máy được đầu tư với công nghệ hiện đại, quy trình sản xuất tiên tiến theo tiêu chuẩn quốc tế, với công suất 120.000 xe/năm là dự án khá lớn, phù hợp với Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035; khẳng định sự năng động, sáng tạo, sức bật của Tập đoàn Thành Công về năng lực sản xuất, sức cạnh tranh, đủ khả năng tham gia trong chuỗi sản xuất, cung ứng ô tô trong khu vực và toàn cầu.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tin tưởng, Nhà máy với công suất lớn, hệ thống dây chuyền tự động hóa cao sẽ đóng góp tích cực vào sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô trong nước, đồng thời góp phần tích cực vào phát triển kinh tế, tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động tại địa phương, đặc biệt không chỉ tham gia vào thị trường 100 triệu người tiêu dùng Việt Nam mà còn có cơ hội tham gia vào thị trường gần 6 tỷ người tiêu dùng trong các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên./.
ĐỨC ANH