Phát triển nông nghiệp bền vững - hướng đi tất yếu

2 giờ trướcBài gốc

Những năm gần đây, Đồng Nai từng bước tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, an toàn, gắn với bảo vệ môi trường, phát triển nông nghiệp bền vững, tạo sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và ổn định lâu dài.

Phát triển nông nghiệp hữu cơ

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và an toàn thực phẩm, sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ đang trở thành xu thế tất yếu. Không chỉ giúp tạo ra những sản phẩm sạch, thân thiện với môi trường, nông nghiệp hữu cơ còn góp phần nâng cao giá trị kinh tế, mở rộng thị trường xuất khẩu và khẳng định thương hiệu nông sản Việt Nam. Tại Đồng Nai, nhiều mô hình sản xuất hữu cơ đã và đang được triển khai, mở ra hướng đi bền vững cho ngành nông nghiệp của tỉnh.

Công nhân cạo mủ cao su tại phường Bình Long. Ảnh: Phú Quý

Điển hình như Tổ hợp tác xã Sông Ray (tỉnh Đồng Nai) đã xây dựng thành công những cánh đồng lúa sạch theo tiêu chuẩn “5 không”: không chất diệt cỏ, không chất bảo quản, không thuốc trừ sâu hóa học, không dư lượng hóa chất độc hại và không chất kích thích tăng trưởng. Đây là kết quả sau 4 năm kiên trì của bà con ấp 9, xã Sông Ray, khi chuyển đổi từ tập quán canh tác truyền thống sang mô hình Trồng lúa hữu cơ do Công ty cổ phần Tập đoàn Quế Lâm thí điểm từ năm 2022. Từ 1ha ban đầu, diện tích lúa sạch nay đã mở rộng hơn 20ha. Mô hình này không chỉ mang lại hạt gạo thơm ngon, an toàn cho người tiêu dùng, giảm chi phí, bảo vệ môi trường mà còn cải thiện độ phì nhiêu của đất, hướng tới một nền nông nghiệp bền vững.

Bên cạnh đó, trong nhóm cây ăn trái chủ lực của Đồng Nai, sầu riêng hiện chiếm diện tích lớn nhất với hơn 23 ngàn hécta. Tuy nhiên, số vườn được chứng nhận hữu cơ vẫn còn rất ít. Đáng chú ý, năm 2023, ông Trần Quang Hiệp (ngụ xã Xuân Quế) đã trở thành nông dân đầu tiên của tỉnh được cấp chứng nhận hữu cơ cho 3,3ha sầu riêng, mở ra hướng đi mới cho ngành cây ăn trái địa phương. Nhờ việc trồng trọt theo hướng xanh, sạch mà thương hiệu “Sầu riêng hữu cơ 6 Hiệp” ngày càng được nhiều doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh tìm đến hợp tác, thu mua xuất khẩu.

Ông Trần Quang Hiệp cho biết: Nhờ sử dụng phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học thay thế thuốc bảo vệ thực vật, vườn sầu riêng hơn 20 năm tuổi của ông vẫn duy trì năng suất ổn định, cây sinh trưởng khỏe, đất được cải tạo, môi trường không bị ô nhiễm, và quan trọng nhất là trái sầu riêng bảo đảm an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.

Theo ông Phan Tấn Tài, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Sông Ray, thời gian qua, địa phương đã hỗ trợ nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng khoa học - kỹ thuật theo hướng an toàn, thân thiện môi trường. Thời gian tới, xã tiếp tục phát triển nông nghiệp bền vững, chú trọng mô hình hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao để nâng cao thu nhập cho nông dân, đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường và góp phần phát triển kinh tế - xã hội ổn định, lâu dài.

Ngoài những mô hình tiêu biểu nêu trên, nông sản hữu cơ ngày càng đa dạng gồm: hồ tiêu, điều, chôm chôm, mít, thanh long, bưởi, rau các loại... trải dài khắp các xã, phường trong toàn tỉnh. Các mô hình này không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất, từ đó chủ động tham gia thị trường nông nghiệp sạch trong và ngoài nước một cách hiệu quả hơn.

Ứng dụng công nghệ cao, an toàn sinh học vào nông nghiệp

Trong bối cảnh nông nghiệp ngày càng chịu nhiều áp lực từ dịch bệnh, biến đổi khí hậu và yêu cầu khắt khe của thị trường, việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi đang trở thành xu hướng hiện đại. Công nghệ không chỉ giúp người nông dân tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Tại Đồng Nai, nhiều trang trại, hợp tác xã đã mạnh dạn đầu tư công nghệ cao, góp phần đưa ngành nông nghiệp phát triển bền vững.

Nông dân Trần Văn Mười (ngụ ấp Cây Xoài, xã Tân An, tỉnh Đồng Nai) là một trong những hộ tiên phong ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ. Ông mạnh dạn đầu tư hơn nửa tỷ đồng mua máy bay không người lái để phun thuốc, bón phân và ứng dụng công nghệ sinh học trên 10ha bưởi. Nhờ đó, chỉ mất khoảng 5 giờ là có thể hoàn thành việc chăm sóc cả khu vườn, tiết kiệm đến 20% chi phí nhân công so với trước đây. Đặc biệt, ông Mười còn kết hợp công nghệ với quy trình sản xuất hữu cơ. Chính sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và sản xuất sạch đã giúp vườn bưởi của ông duy trì năng suất 25-30 tấn/ha, vừa hiệu quả kinh tế, vừa góp phần bảo vệ môi trường.

Không chỉ trồng trọt có sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững, mà lĩnh vực chăn nuôi cũng phải phát triển tương xứng, đặc biệt ứng dụng công nghệ cao, an toàn sinh học để quản lý chuồng trại, đảm bảo an toàn cho vật nuôi.

Đồng Nai hiện có tổng đàn heo hơn 4 triệu con và đàn gà 33 triệu con, trong đó 92% được nuôi tại các trang trại quy mô lớn. Trước nguy cơ dịch bệnh luôn tiềm ẩn, giải pháp then chốt là áp dụng chăn nuôi công nghệ cao, kết hợp an toàn sinh học để ngăn ngừa dịch bệnh, tối ưu hóa sản xuất và bảo vệ môi trường. Công nghệ hiện đại giúp tự động hóa, giám sát đàn vật nuôi, kiểm soát chuồng trại, thức ăn, nước uống và xử lý chất thải, từ đó tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng và phát triển bền vững.

Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp công nghệ cao Long Thành Phát (xã Xuân Đông, tỉnh Đồng Nai) Nguyễn Văn Quyết cho biết: HTX hiện quản lý tổng đàn gà hơn 3 triệu con, luôn duy trì tiêu chuẩn quốc tế và đảm bảo an toàn tuyệt đối. HTX hoạt động theo chuỗi khép kín: có đơn vị cung cấp giống, đơn vị cung cấp thức ăn, HTX chuyên nuôi gà thịt, còn đơn vị khác đảm nhận khâu giết mổ. Nhờ vậy, sản phẩm gà đã xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, HTX đặc biệt chú trọng an toàn sinh học, toàn bộ chuồng trại được giám sát bằng công nghệ cao, công nhân phải ở lại trại 100% trong suốt thời gian nuôi.

Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Long Thành Phát (xã Xuân Đông, tỉnh Đồng Nai) nuôi gà theo chuỗi khép kín.

Hiện ngoài 5 trang trại tại Đồng Nai, Long Thành Phát còn có thêm 5 trang trại ở Tây Ninh và Thành phố Hồ Chí Minh. Để quản lý hiệu quả đàn gà khổng lồ, HTX kiểm soát chặt chẽ từ con giống, thức ăn, nguồn nước đến vệ sinh, khử khuẩn phương tiện ra, vào. Chính nhờ những mô hình ứng dụng công nghệ cao như Long Thành Phát mà ngành chăn nuôi Đồng Nai nhiều năm qua vẫn giữ vững vị thế dẫn đầu cả nước.

Bên cạnh đó, cơ giới hóa đang là hướng đi tất yếu của nông nghiệp hiện đại. Những chiếc máy do nông dân sáng chế không chỉ giúp tiết kiệm công sức, giảm chi phí mà còn nâng cao năng suất, chất lượng mùa vụ.

Anh Nguyễn Văn Lĩnh, chủ Cơ sở kinh doanh Lĩnh (phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai) là minh chứng tiêu biểu khi từ thực tiễn đồng ruộng, anh đã nghiên cứu, chế tạo nhiều loại máy hữu ích. Nhiều sản phẩm của anh đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng sáng chế như: máy băm cỏ, máy thổi lá, máy phun thuốc… và nhanh chóng được ứng dụng rộng rãi. Những sáng tạo này không chỉ mang lại hiệu quả thiết thực cho bà con nông dân mà còn góp phần hiện đại hóa, phát triển bền vững nông nghiệp Đồng Nai nói riêng, cả nước nói chung.

Tăng cường chuỗi liên kết, hướng đến giá trị bền vững

Ngay từ rất sớm, tỉnh Bình Phước và Đồng Nai (cũ) đã trở thành điểm đến hấp dẫn của nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn đầu tư vào nông nghiệp theo chuỗi khép kín từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, với sự góp mặt của nhiều thương hiệu uy tín như: C.P. Việt Nam, Japfa, CJ, Masan, Nestlé, Cargill, De Heus… Chỉ riêng lĩnh vực thức ăn chăn nuôi đã có tới 63 doanh nghiệp đầu tư, cung ứng khoảng 5 triệu tấn/năm.

Sau khi sáp nhập, tỉnh Đồng Nai mới càng khẳng định lợi thế vượt trội khi là “thủ phủ” nông nghiệp cả nước về chăn nuôi lẫn trồng trọt, đặc biệt với các loại cây công nghiệp và cây ăn trái lâu năm. Đây là nền tảng quan trọng để tỉnh tiếp tục xây dựng mô hình nông nghiệp theo chuỗi liên kết, gắn sản xuất với chế biến và thị trường, hướng đến giá trị bền vững.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lê Thị Ánh Tuyết cho biết: Ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Nai đang tập trung xây dựng các vùng sản xuất tập trung, hàng hóa lớn, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số và kinh tế tuần hoàn vào sản xuất. Đồng thời, tỉnh cũng xây dựng chuỗi liên kết khép kín trên các cây, con chủ lực để nông dân sản xuất theo chuỗi liên kết và tiêu thụ theo hợp đồng để ổn định đầu ra của sản phẩm.

Theo đó, định hướng phát triển ngành nông nghiệp trong thời gian tới, đó là ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số vào các khâu sản xuất, chế biến, tiêu thụ nhằm minh bạch hóa quá trình sản xuất, đảm bảo an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc; đồng thời phát triển logistics thông thương hàng hóa, xây dựng đồng bộ hạ tầng giao thông, hạ tầng số nhằm giảm chi phí trung gian, giảm giá thành, tăng lợi thế cạnh tranh của nông sản Đồng Nai.

Cũng theo bà Lê Thị Ánh Tuyết, Đồng Nai đang cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất sạch, có chứng nhận, giới thiệu được sản phẩm đặc trưng của Đồng Nai, đặc sản gắn với phát triển du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp. Chú trọng phát triển HTX, tổ hợp tác phục vụ liên kết sản xuất cây, con chủ lực.

Mô hình nuôi tôm tại xã Phước An đang ngày càng được hiện đại hóa, cho năng suất cao.

Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thủy sản (thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh: Tỉnh đang có nhiều chính sách hỗ trợ các cá nhân, tập thể tham gia vào Chuỗi dự án Truy xuất nguồn gốc sản phẩm chăn nuôi. Các dự án được triển khai đã thiết lập được mô hình quản lý, nhận diện và truy xuất nguồn gốc sản phẩm chăn nuôi trên địa bàn tỉnh dựa vào ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường năng lực quản lý, kiểm soát chất lượng, nhận diện… Các sản phẩm chăn nuôi được truy xuất nguồn gốc từ khâu chăn nuôi, giết mổ, vận chuyển, kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn tỉnh… Qua đó, góp phần xây dựng thương hiệu, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các nhà cung cấp, doanh nghiệp, người chăn nuôi, kinh doanh sản phẩm chăn nuôi đạt tiêu chuẩn.

Toàn tỉnh hiện có hơn 770 ngàn hécta đất sản xuất nông nghiệp, trong đó hơn 166 ngàn hécta trồng cây hằng năm như: lúa, bắp, mì, rau… và trên 606 ngàn hécta cây lâu năm, cây trồng hằng năm như: điều, cà phê, cao su, hồ tiêu… Chăn nuôi Đồng Nai đang đứng đầu cả nước với tổng đàn heo hơn 4 triệu con, chiếm 14% tổng đàn heo cả nước; đàn gà đạt gần 33 triệu con.

Có thể khẳng định, phát triển nông nghiệp bền vững tại Đồng Nai là nhờ sự đồng bộ từ nhiều giải pháp như: mở rộng mô hình nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng chế phẩm sinh học trong trồng trọt, chăn nuôi, kết hợp với việc ứng dụng máy móc vào thực tiễn sản xuất nông nghiệp và thực hiện chuỗi liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Sự kết hợp hài hòa giữa khoa học - công nghệ, sáng tạo của người nông dân và định hướng của các cấp, ngành đang từng bước hình thành một nền nông nghiệp xanh, an toàn, hiệu quả. Đó cũng là con đường để Đồng Nai phát triển nông nghiệp hiện đại, gắn với bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Theo đó, Đồng Nai đang khẳng định vị thế của một tỉnh có nền nông nghiệp phát triển toàn diện, đa dạng và bền vững.

K.H - T.T

Nguồn Đồng Nai : https://baodongnai.com.vn/kinh-te/nong-nghiep/202509/phat-trien-nong-nghiep-ben-vung-huong-di-tat-yeu-25b09e5/