Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn: Công nghiệp hỗ trợ có nhiều cơ hội để đi tắt, đón đầu, phát triển đột phá

3 ngày trướcBài gốc

Dư địa lớn nhưng cần cơ chế, chính sách đủ mạnh và khả thi

Phát biểu tại Hội thảo phát triển công nghiệp hỗ trợ ngành cơ khí Việt Nam gắn với việc sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước, phát triển hệ thống đường sắt Việt Nam tại Quảng Ninh ngày 26/3/2025, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, công nghiệp hỗ trợ, nhất là trong lĩnh vực cơ khí, máy móc, chế tạo đóng vai trò rất quan trọng trong ngành sản xuất ô tô, xe máy; sản xuất, lắp ráp đầu máy, toa xe trong ngành công nghiệp đường sắt; cung cấp linh kiện, phụ tùng, bán thành phẩm tạo nên chuỗi cung ứng hoàn chỉnh và góp phần xây dựng nền công nghiệp tự chủ. Điều này còn giúp giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh và thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp cơ khí máy móc nói chung, công nghiệp ô tô và công nghiệp đường sắt nói riêng.

Những năm qua, nhờ có những cơ chế chính sách của Đảng, Nhà nước và một số địa phương, ngành công nghiệp cơ khí nói chung, công nghiệp ô tô và công nghiệp đường sắt nói riêng cũng đã có bước phát triển; tuy nhiên, so với yêu cầu, tiềm năng và lợi thế thì chưa tương xứng.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định, công nghiệp hỗ trợ, nhất là trong lĩnh vực cơ khí, máy móc, chế tạo, đóng vai trò rất quan trọng

Trong khi đó, Việt Nam đang trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa, vì vậy, phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp ô tô, công nghiệp đường sắt sẽ là một trong những hướng phát triển chiến lược, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2030, tầm nhìn 2045 và hiện thực hóa công nghiệp hóa hiện đại hóa của đất nước.

“Đây là dư địa rất lớn để không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn đáp ứng nhu cầu của các thị trường khu vực và thế giới”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, việc phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp hỗ trợ rất cần có các cơ chế, chính sách đủ mạnh và khả thi ở cả cấp trung ương và địa phương. Trên nền tảng chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước về công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, các Bộ, ngành chức năng, trong đó có Bộ Công Thương, và các địa phương, trong đó có tỉnh Quảng Ninh, cần sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung và đề xuất ban hành mới những cơ chế, chính sách đủ mạnh và khả thi để hỗ trợ những ngành công nghiệp trên.

Trước mắt, cần tập trung sửa đổi Nghị định 111 về phát triển công nghiệp hỗ trợ, hoàn thiện chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô và công nghiệp đường sắt đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Cần có chính sách về thuế như miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhập khẩu linh kiện, thiết bị máy móc, thuế VAT cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ và các dự án sản xuất công nghiệp hỗ trợ.

Thứ hai là chính sách ưu đãi về đất đai, hỗ trợ các thủ tục cấp phép về đất, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, miễn giảm tiền thuê đất cho công việc hỗ trợ, khu công nghệ cao, các dự án công nghiệp trọng điểm.

Việc phát triển mạnh mẽ ngành công nghiệp hỗ trợ rất cần có các cơ chế, chính sách đủ mạnh và khả thi ở cả cấp trung ương và địa phương

Thứ ba là chính sách ưu đãi về tín dụng đầu tư, như vốn vay với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ bảo lãnh tín dụng,…

Thứ tư là chính sách hỗ trợ tiếp nhận chuyển giao công nghệ, nghiên cứu phát triển, hỗ trợ kinh phí nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ đầu tư vào R&D, đào tạo và đào tạo lại nguồn nhân lực chất lượng cao.

Thứ năm là chính sách phát triển khu công nghiệp công nghệ cao, hỗ trợ xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong và ngoài dự án ưu đãi đặc biệt cho khu công nghệ cao.

Thứ sáu là chính sách hỗ trợ xuất khẩu công nghiệp, như miễn thuế xuất khẩu, hỗ trợ xúc tiến thương mại, tham gia vào các hiệp định thương mại tự do, mở rộng thị trường.

Cần nâng cao năng lực mọi mặt của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, hướng đến xây dựng các doanh nghiệp mạnh của dân tộc

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đánh giá ngành công nghiệp hỗ trợ của nước ta đã có những bước phát triển tích cực, song còn nhiều hạn chế, chưa đạt được các mục tiêu đề ra, chưa đáp ứng được yêu cầu về cung cấp linh kiện cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Một số ngành có tỉ lệ nội địa hóa cao như sản xuất xe máy, có loại tới 60-70%, thậm chí 90%, song nhìn chung tỉ lệ nội địa hóa nhiều sản phẩm còn thấp, phụ thuộc nhiều vào nguyên phụ liệu và linh kiện nhập khẩu, trong đó ngành dệt may nhập 70-80%, ngành ô tô đạt tỉ lệ nội địa hóa khoảng 7-10%, còn khoảng cách khá xa so với mục tiêu 60% đặt ra từ năm 2010.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp trong nước chiếm tới 2/3 số cơ sở sản xuất, sử dụng 60% lực lượng lao động, song chỉ chiếm chưa đầy 10% vốn đầu tư.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, trong những năm tới, lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ có nhiều cơ hội để đi tắt, đón đầu, phát triển đột phá khi có nhiều quyết sách lớn như Nghị quyết 29 năm 2022 của Trung ương, Nghị quyết 23 năm 2018 cùng với Nghị quyết 57 năm 2024 của Bộ Chính trị, sắp tới là Đề án phát triển kinh tế tư nhân.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, trong những năm tới, lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ có nhiều cơ hội để đi tắt, đón đầu, phát triển đột phá khi có nhiều quyết sách lớn

Bên cạnh đó, vị thế quốc tế của Việt Nam ngày càng được nâng cao. Việt Nam cũng đã và đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu, đã tham gia 19 hiệp định thương mại tự do và đang đàm phán một số hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Quy hoạch cấp quốc gia đã định hướng phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, với nhiều lợi thế về không gian kinh tế, kết nối, phát triển mọi loại hình giao thông, tập trung vào các ngành sản xuất công nghiệp, sản xuất ô tô, công nghiệp hỗ trợ, dịch vụ thương mại và logistics.

Quy hoạch đồng bằng sông Hồng được định hướng phát triển theo vùng động lực và cực tăng trưởng, tập trung phát triển công nghiệp điện tử, trí tuệ nhân tạo, sản xuất ô tô, công nghiệp hỗ trợ. Trong khi đó, quy hoạch tỉnh Quảng Ninh cũng có 6/8 cụm công nghiệp đã thành lập và 12/28 cụm công nghiệp được quy hoạch thành lập gắn với lĩnh vực cơ khí.

Để phát triển mạnh mẽ và bền vững ngành công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là cơ khí, Phó Thủ tướng nhấn mạnh sự cần thiết phải có những đột phá về cơ chế, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp tham gia phát triển công nghiệp hỗ trợ; có các giải pháp mới về ưu đãi thuế, đất đai, tín dụng, thu hút đầu tư vào phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Cần nâng cao năng lực mọi mặt của doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, hướng đến xây dựng các doanh nghiệp mạnh của dân tộc; tạo điều kiện để các doanh nghiệp lớn trong nước tham gia các dự án trọng điểm quốc gia; hình thành hệ sinh thái doanh nghiệp và chuỗi cung ứng nội địa vững mạnh, từ đó phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải có chính sách vượt trội để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu trong chuỗi sản xuất, cung ứng.

Quy hoạch nguồn nhân lực và xây dựng các chương trình đào tạo phải đón đầu và bắt kịp các xu thế phát triển, gắn chặt với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội trong "kỷ nguyên mới"; khuyến khích các mô hình hợp tác quốc tế về phát triển nguồn nhân lực gắn với công nghiệp hỗ trợ.

Các đại biểu tham dự Hội thảo

Các chương trình, dự án về công nghiệp hỗ trợ phải có sản phẩm cụ thể và phải có tính lan tỏa tích cực; cần tổng kết, đánh giá, rút ra bài học kinh nghiệm từ quá trình triển khai Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ giai đoạn 2016-2025 để quá trình phát triển công nghiệp hỗ trợ giai đoạn tiếp theo có tính khả thi, hiệu quả cao, có trọng tâm, trọng điểm.

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp tích cực tham mưu về chính sách, lĩnh vực, sản phẩm, đối tác cụ thể để Việt Nam có thể tranh thủ thúc đẩy hợp tác phát triển công nghiệp hỗ trợ, để đưa vào các khuôn khổ, cơ chế, thỏa thuận hợp tác với các nước, các tổ chức quốc tế.

Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong nước tìm kiếm cơ hội, thúc đẩy hợp tác với các doanh nghiệp nước ngoài thông qua việc triển khai mạnh mẽ "ngoại giao công nghệ", "ngoại giao tập đoàn" nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tiếp cận, nhận chuyển giao công nghệ cao, tham gia ngày càng sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Phó Thủ tướng tin tưởng, với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự nỗ lực và tinh thần không ngừng đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp, ngành công nghiệp hỗ trợ sẽ vươn mình, phát triển mạnh mẽ, đóng góp xứng đáng vào những thành tựu phát triển của đất nước.

Thảo My

Nguồn Tạp chí Công thương : https://tapchicongthuong.vn/pho-thu-tuong-bui-thanh-son--cong-nghiep-ho-tro-co-nhieu-co-hoi-de-di-tat--don-dau--phat-trien-dot-pha-138796.htm