Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc: Chỉ vay khi trả được nợ, không vay những khoản không hiệu quả

7 giờ trướcBài gốc

Các quy định về vay nợ được thiết kế rất chặt chẽ, thận trọng

Phát biểu tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội sáng 3/11, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu rõ việc sửa đổi Luật Quản lý nợ công bảo đảm đồng bộ với Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư và các luật có liên quan, đồng thời tăng quyền tự chủ cho địa phương và các đơn vị vay.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc phát biểu tại phiên thảo luận tổ sáng 3/11.

Theo Phó Thủ tướng, với các địa phương chưa cân đối được ngân sách, như một số tỉnh vùng Tây Bắc hay Đồng bằng sông Cửu Long, trước đây ngân sách trung ương vẫn phải gánh phần lớn nghĩa vụ trả nợ ODA. “Ví dụ vay 100 triệu USD, trung ương trả 90 triệu, địa phương chỉ trả 10 triệu. Thực chất đó là cấp phát, chứ không phải vay lại”, Phó Thủ tướng cho hay.

Từ thực tế này, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ chủ trương chuyển từ “vay và cho vay lại” sang “cấp phát” đối với những địa phương chưa tự cân đối được ngân sách, giúp giảm thủ tục hành chính, phản ánh đúng bản chất nguồn vốn.

Tương tự, với các đơn vị sự nghiệp công lập, nếu đã tự chủ hoàn toàn cả chi thường xuyên và chi đầu tư thì Nhà nước cho vay lại và đơn vị phải trả nợ. Nhưng với những đơn vị mới tự chủ chi thường xuyên, như Bệnh viện Bạch Mai hay Bệnh viện K, phần chi đầu tư vẫn do Nhà nước cấp. Vì vậy, khi đăng ký khoản vay ODA của Chính phủ để xây dựng bệnh viện hay mua sắm trang thiết bị thì đó là Chính phủ cấp phát cho đơn vị sự nghiệp. “Chỉ cấp phát cho đơn vị sự nghiệp chưa tự chủ được, còn đã tự chủ thì phải vay và trả nợ. Đây là cách làm minh bạch”, Phó Thủ tướng nói.

Liên quan đến bảo lãnh Chính phủ, Phó Thủ tướng cho biết 5 năm qua, Chính phủ không bảo lãnh khoản vay nào. Bởi thực tế, đã có những dự án được bảo lãnh nhưng không trả được nợ. Nếu Chính phủ bảo lãnh mà đến hạn không trả đúng thời điểm sẽ ảnh hưởng đến tín nhiệm quốc gia.

Chính vì vậy, việc thiết kế các quy định về vay nợ trong dự thảo Luật Quản lý nợ công rất chặt chẽ, thận trọng. Phó Thủ tướng khẳng định nguyên tắc, chúng ta vẫn đảm bảo huy động được nguồn lực, “nhưng chỉ vay khi chúng ta trả được nợ và trả được một cách kịp thời. Còn kiên quyết không vay những khoản không có hiệu quả”.

Phân tích thêm, Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam đã vượt qua ngưỡng cho vay theo tiêu chuẩn các nước kém phát triển, do đó lãi suất các khoản vay đã tăng lên tối thiểu 5%. Tính cả phí quản lý có thể dao động từ 5 - 7%, là mức khá cao. Trong khi đó, nguồn vốn vay trong nước có mức lãi suất thấp hơn, chỉ khoảng 2,8%.

Tuy vậy, Việt Nam vẫn cần phải vay ODA cho những dự án công nghệ cao, có chuyển giao công nghệ, với điều kiện là vay có chọn lọc. Theo Phó Thủ tướng, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ triển khai nhiều công trình quy mô lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc = Nam, Quốc hội đã phê chuẩn 67 tỷ USD, hay tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng với mức đầu tư 8 tỷ USD.

Phó Thủ tướng cũng cho biết thêm, vừa qua chúng đã tiết kiệm được 5% chi đầu tư, gần đủ cho dự án đường sắt Lào Cai - Hải Phòng, mà không ảnh hưởng đến chất lượng công trình. Đây là một sáng kiến, biện pháp đảm bảo tiết kiệm trong quản lý đầu tư công.

Đại biểu Nguyễn Văn Quảng (Đà Nẵng) phát biểu tại tổ.

Phân cấp, phân quyền đi kèm với kiểm soát rủi ro

Liên quan đến dự thảo Luật này, nhiều đại biểu phát biểu tại tổ đánh giá việc sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý nợ công sẽ góp phần hoàn thiện khuôn khổ thể chế, nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng vốn vay, bảo đảm an toàn nợ công; góp phần thúc đẩy tăng trưởng bền vững trong giai đoạn tới. Đặc biệt, dự thảo thực hiện cắt giảm nhiều thủ tục về hành chính, đẩy mạnh phân cấp phân quyền, tạo điều kiện đa dạng hóa nguồn lực trong điều kiện mới.

Góp ý về các nội dung cụ thể, đại biểu Nguyễn Văn Quảng (Đà Nẵng) đề nghị cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung quy định về điều kiện vay lại với UBND cấp tỉnh tại Điều 36 này. Bởi, sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, trên cả nước còn 34 tỉnh, thành phố với quy mô, tính chất rất khác so với giai đoạn trước. Do đó, nếu đồng nhất điều kiện cho vay của tất cả địa phương cấp tỉnh giống nhau, địa phương tự cân đối được ngân sách hay không tự cân đối ngân sách đều phải chấp hành 4 điều kiện được Điều 36 quy định là không linh hoạt.

Đại biểu cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 36 theo hướng quy định điều kiện nới lỏng hơn với các địa phương tự cân đối được ngân sách để những địa phương này chủ động, linh hoạt hơn. Địa phương nào không tự chủ về ngân sách, có khó khăn khi thực hiện nghĩa vụ trả nợ vay vốn thì điều kiện phải khác đi, quy định theo hướng Chính phủ có những biện pháp hỗ trợ với những địa phương này.

Về phát hành trái phiếu chính quyền địa phương tại thị trường vốn trong nước, dự thảo Luật bỏ quy định về yêu cầu xin ý kiến Bộ Tài chính trước khi phát hành trái phiếu và giao UBND cấp tỉnh lập Đề án phát hành trái phiếu, báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt. Như vậy, thẩm quyền giao hoàn toàn cho HĐND cấp tỉnh quyết định vấn đề này.

Một số đại biểu cho rằng, đây là bước đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhưng đồng thời cũng cần đi kèm với công cụ kiểm soát rủi ro để tránh tình trạng địa phương phát hành trái phiếu vượt trần nợ, sau đó phụ thuộc vào ngân sách trung ương xử lý. Vì vậy, nên có quy định UBND cấp tỉnh phải gửi báo cáo đến Bộ Tài chính để cập nhật vào cơ sở dữ liệu công quốc gia và sớm xây dựng cơ sở dữ liệu công thống nhất toàn quốc kết nối từ Bộ Tài chính đến từng địa phương để quản lý.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công đã sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm tháo gỡ vướng mắc trong khâu đàm phán vốn vay nước ngoài; mở rộng nhóm các đối tượng được tiếp cận vốn vay nước ngoài của Chính phủ; tăng cường quy định công bố thông tin, số liệu nợ công.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung và quy định rõ hơn về nguyên tắc phân bổ, sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, bổ sung một điểm mới giao Chính phủ quy định tỷ lệ cấp phát và vay lại phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội từng thời kỳ, tăng cường cơ chế giám sát.

Hoàng Yến

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/pho-thu-tuong-ho-duc-phoc-chi-vay-khi-tra-duoc-no-khong-vay-nhung-khoan-khong-hieu-qua-186210.html